Facebook-topman ontwijkt kritische vragen van Europees parlement

Net zoals hij dat eerder in het Amerikaanse Congres deed, kwam Zuckerberg gisterenavond in het Europees Parlement tekst en uitleg geven bij het schandaal rond Cambridge Analytica. Dat ondertussen ter ziele gegane bedrijf gebruikte de gegevens van 87 miljoen Facebook-gebruikers om de Amerikaanse verkiezingen te beïnvloeden. Een plezierreisje richting Europa werd het niet. Waar Zuckerberg in zijn eigen thuisland de hoorzitting zonder al te veel moeite doorstond, werd hij in Brussel veel nadrukkelijker onder vuur genomen.

Zuckerberg mocht zelf de debatten openen. In een speech van goed tien minuten sloeg hij, net als in de VS, uitgebreid mea culpa. De Facebook-baas liet weten dat zijn bedrijf in het verleden niet genoeg had gedaan om fake news te voorkomen, inmenging in verkiezingen te verhinderen of de privacy van zijn gebruikers te beschermen. 

En, alweer net als in de VS, beloofde hij beterschap. Ondertussen blijken 20.000 Facebook-werknemers aan de slag te zijn op de safety & security-afdeling van het bedrijf. En via artificiële intelligentie wordt tegenwoordig actief gespeurd naar valse accounts. 

Bovendien, benadrukte Zuckerberg, mogen we in Europa ook niet naast de vele troeven van het bedrijf kijken. Dankzij de safety check wisten we na de aanslagen op Europees grondgebied quasi meteen of onze vrienden en familie veilig waren. Het sociaal netwerk is een immense stimulans voor de 18 miljoen bedrijven die via Facebook hun omzet zien stijgen. En het bedrijf investeert ook fors in het oude continent. Tegen eind dit jaar zullen 10.000 mensen in 12 verschillende Europese landen voor Facebook werken.

15 keer excuseren

De Europese fractieleiders die Zuckerberg mochten ondervragen waren niet overtuigd. Zo wilden ze onder andere weten of het bedrijf zich aan de Europese GDPR-wetgeving zou houden, hoe groot de kans is dat er nog schandalen aan het licht komen en hoe het nu precies zat met die concurrenten voor Facebook. Vooral Guy Verhofstadt, fractieleider van de Europese liberalen, was goed op dreef. Hij wees Zuckerberg erop dat hij zich sinds 2003 al minstens 15 keer had moeten excuseren. "Bent u wel nog in staat om de problemen van Facebook aan te pakken", vroeg hij zich af. Hij eindigde zijn pleidooi met een gewetensvraag: "Wil u herinnerd worden als het genie dat een digitaal monster heeft gemaakt?"

Pas toen alle vragen gesteld waren kwam de Facebook-topman opnieuw aan het woord. In zijn antwoorden danste hij zorgvuldig om de hete brij heen. Hij had het wel over de strijd tegen fake news, beloofde werk te maken van de GDPR en liet weten dat zijn bedrijf slechts 6 procent van de wereldwijde reclamemarkt in handen had. Van een monopolie kan dan ook geen sprake zijn. 

Maar concrete vragen - wil hij meewerken aan een onderzoek naar dat monopolie? Komt er een vergoeding voor Europese Facebook-gebruikers die hun gegevens zagen lekken? En wil hij inzicht geven in hoe het bedrijf bepaalt wie wat te zien krijgt? - bleven onbeantwoord. Toen de parlementsleden bleven aandringen, gebruikte Zuckerberg zijn strakke tijdschema om het vraaggesprek te beëindigen.

Maar daarmee is de kous voor het Europees Parlement niet af. Verhofstadt wil dat Zuckerberg alle vragen die hij en zijn collega's stelden schriftelijk beantwoordt. "Dat zal veel duidelijker antwoorden opleveren dan een zitting waarin hij de kans krijgt bepaalde vragen te ontwijken", reageert hij. En die antwoorden moeten er koste wat kost komen. "Voor mij is het duidelijk. Komen ze er niet, dan geven we de Europese antitrust-autoriteiten opdracht om Facebook grondig door te lichten."