Wereldautoriteit: "Waarom noemen we mensen en chimpansees niet beide apen, mensapen of mensen?"
"Ik zie niet waarom we niet mensen en chimpansees allebei apen noemen, of mensapen, of mensen", zegt de Nederlands-Amerikaanse primatoloog en cognitief etholoog Frans de Waal. De man is een wereldautoriteit binnen zijn vakgebied en meer dan de evenknie van Desmond Morris.
Door de verbanden die de Waal legt tussen dieren en politiek, en omdat hij de emoties van dieren op de kaart zette, wordt hij als een van de invloedrijkste wetenschappers van zijn tijd gezien. "Taxonomisch gesproken is dat geen gek voorstel", vindt de Waal over de classificatie van mens en mensaap. "We weten bijvoorbeeld dat Afrikaanse en Aziatische olifanten, die er allebei echt als olifanten uitzien, rond 6 à 7 miljoen jaar als soort van elkaar afgesplitst zijn. Dat is ongeveer net zolang geleden als wij van chimpansees afgesplitst zijn. Wij noemen beide olifanten "olifanten", dus ik zie niet waarom we mensen en chimpansees niet beide apen zouden noemen, of mensapen, of mensen. We hebben een artificiële grenslijn getrokken die niet klopt met wat we over de evolutie en genetica weten."
In het recentste boek van de Waal, 'Zijn we slim genoeg om te weten hoe slim dieren zijn', rekent hij een na een af met de taboes over denkende en lerende dieren. "We hebben er meer dan honderd jaar over gedaan om zover te komen", zegt de Waal. "Sceptici ontzeggen dieren de vaardigheden die ze als mens bij zichzelf vanzelfsprekend vinden. Ze menen dat dieren per definitie opgesloten zitten in het heden. Daar zit een lange traditie achter. Het grootste deel van de 20ste eeuw stonden wetenschappers weigerachtig tegenover de idee van intelligentie of emotie bij dieren. We zagen dieren als wezens die reageerden op stimuli, die wel dingen leerden, maar dan enkel op voorwaarde dat ze ervoor beloond werden, of gestraft als ze het niet deden."
De Waal werkt al vijftig jaar met primaten. Een belangrijk deel van zijn onderzoek gaat over empathie bij dieren. "Emotionele reacties op de emoties van andere individuen zijn wijdverspreid in het dierenrijk", aldus de Waal. "Ze hangen dikwijls samen met de intense relaties tussen dieren die in een sociale context met elkaar leven en die goed ontwikkelde hersenen hebben. Mensen en mensapen zijn duidelijke voorbeelden, maar ook dolfijnen en olifanten."
Mensapen hebben ook verdriet om het verlies van een naaste, constateerde de Waal. En er is bovendien sprake van vriendschap in het dierenrijk. "Toen Mama, de vrouwelijke chimpansee die de centrale figuur was in de kolonie van Burgers' Zoo in Arnhem, stervende was, wilde primatoloog Jan van Hooff, die haar jarenlang had gekend en met haar had gewerkt, haar nog bezoeken", herinnert de Waal zich. "Toen hij haar bezocht, legde ze haar arm over zijn schouder. Van Hooff en Mama kenden elkaar zeer goed. Als hij zich in het chimpanseeverblijf vertoonde, kwam Mama gegarandeerd langs de overkant van de gracht naar hem toelopen om hem te begroeten."
"Toen ze gestorven was, werden een paar andere chimpansees bij haar binnengelaten. Ik denk dat deze chimpansees, zeker deze die heel dicht bij haar stonden, een heel sterk besef hadden van de dood van Mama, die 59 was toen ze overleed. Maar of ze ook een besef hebben dat hen dat ook ooit zal overkomen, dat weet ik niet."
Op 29 mei geeft Frans de Waal een lezing in de Henri Le Boeufzaal in Bozar in Brussel.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
HLN Shop
“Gebruik er verschillende door elkaar”: podoloog geeft raad bij het kiezen van jouw perfecte wandelschoenen
-
KIJK. “Hij is gezond, sterk en heeft drie vrouwtjes”: zespotige gazelle gespot in Israël
Op bovenstaande videobeelden is een mannelijke berggazelle te zien met een extra paar voorpoten. Het dier werd gespot in het HaBsor Nationaal park van Israël en zou kerngezond zijn volgens experten. “De extra voorpoten vormen geen obstakel voor het dier.” -
Echtpaar dat met 159 katten en 7 honden in klein appartementje leefde, mag nooit meer huisdieren houden: “De zaken zijn uit de hand gelopen”
Een Frans echtpaar, dat hun appartement van 80 vierkante meter deelde met 159 katten en 7 honden, kreeg woensdag een voorwaardelijke gevangenisstraf van een jaar en een permanent verbod op het houden van huisdieren. -
-
Onwaarschijnlijke vriendschap tussen hond Peggy en ekster Molly ruw verstoord door inbeslagname: “We zijn er kapot van”
-
KIJK. Eenzaam orka-kalfje weigert overleden mama achter te laten in Canadese baai
Het geschreeuw gaat door merg en been, een eenzaam orka-kalfje weigert van de zijde van zijn moeder te wijken in Zeballos, Canada. Nadat de mama per ongeluk strandde, verdronk ze even later door de opkomende vloed. Het kleine kalfje bleef achter en blijft nu doelloos rond zijn mama zwemmen. -
Losgeslagen beer die vijf mensen verwondde in stad in Slovakije opgespoord en neergeschoten
Een bruine beer die recent vijf mensen verwondde in een Slowaakse stad, is doodgeschoten. Het stadsbestuur besloot dat het dier afgemaakt moest worden na zijn avontuur in de stad. -
Veertigtal verwaarloosde dieren in beslag genomen in Naams dorp: rottende schapen lagen op de grond
-
Neem nu deel aan de Gouden Giro en maak kans op de hoofdprijs van 5.000 euro dankzij HLN
-
Vlaams huurdersplatform pleit voor wet die duidelijkheid schept voor mensen met huisdieren: “Verbod kan enkel in specifieke omstandigheden”
Er moet meer duidelijkheid komen voor mensen met huisdieren die een woning willen huren. Dat vindt het Vlaams huurdersplatform. “Het moet duidelijk zijn voor alle huurders en verhuurders dat een verbod op alle huisdieren niet kan”, vertelt coördinator Joy Verstichele. “Het kan enkel in heel specifieke omstandigheden.” -
IN BEELD. Turkse vrouw bouwt hartverwarmende ‘hondentrein’ voor vele gehandicapte honden in haar opvang
Buket Özgünlü, dierenvriendin in hart en nieren, wijdt nu al enkele jaren haar leven aan het redden en verzorgen van zwerfhonden. Ze zorgt in haar opvang in Turkije voor liefst 560 honden. En opvallend: de meesten van hen hebben handicaps. Nu gaat de Turkse vrouw viraal met een hartverwarmende creatie voor haar dieren: de hondentrein. -
Jobat
Ontslag gekregen of genomen: op welke werkloosheidsuitkering kan je dan rekenen?
20 reacties
Resterende karakters 500
Log in en reageermich lee
Gerry Cle
Leo Duym
Ronny Deckers
Dirk Landuyt