EHBO-cursus wordt verplicht bij rijbewijs in Brussel. Maar weet jij wat te doen bij een ongeval?

Ben je eerstehulpverlener bij een ongeval? Dan moet je allereerst voor je eigen veiligheid zorgen voor je je kan bekommeren om iemand anders. Rij het ongeval voorbij en parkeer je op een veilige plaats zoals de pechstrook, op de berm of aan de zijkant van de weg. Doe het verplichte reflecterende hesje aan, maar benader de plaats van het ongeval alleen als dat op een veilige manier kan. Als er gevaar dreigt, zoals een risico op brand of als je een drukke snelweg moet oversteken, contacteer je meteen de hulpdiensten en wacht je in je wagen tot die arriveren.

Probeer ook een tweede ongeval te vermijden. Verminder je snelheid als je een ongeval nadert en voer geen bruuske manoeuvres uit. Steek uw knipperlichten aan en plaats de gevarendriehoek op het wegdek voor het ongeval. Op de snelweg moet die minstens op 100 meter afstand staan, op secundaire wegen is dat 30 meter. Als het ongeval plaatsvond in een bocht, moet de driehoek vóór de bocht opgesteld staan.

Zet indien mogelijk de motor van de wagen van het slachtoffer uit. Vermijd daarbij onnodige verplaatsingen van die persoon, tenzij er acuut gevaar dreigt - als er benzine lekt, bijvoorbeeld, of als er brand ontstaat of rook uit de wagen komt. Moet er toch geëvacueerd worden? Doe dat dan naar de dichtstbijzijnde plek en probeer het hoofd en de nek zo weinig mogelijk te verdraaien. Gaat het om een motorrijder of een bromfietser? Dan laat je de helm altijd op het hoofd van het slachtoffer. 

Ga na wat er mis is met het slachtoffer en of hij er erg aan toe is. Doe dat in drie stappen: controleer het bewustzijn, open de luchtweg en ga na of het slachtoffer normaal ademt.

Controleer of het slachtoffer bij bewustzijn is. Schud voorzichtig aan de schouders en vraag luid: “Gaat het?” Als hij reageert, laat hem dan liggen en ga na wat er mis is. Haal hulp als dat nodig is. Als hij niet reageert, is hij bewusteloos. Roep luid om hulp. Draai het slachtoffer op de rug en open de luchtweg.

Open de luchtweg. Bij een bewusteloos slachtoffer verliezen de spieren hun spanning. Daardoor kan de tong in de keelholte zakken, waardoor het slachtoffer niet meer kan ademen. Je schakelt dit gevaar uit door het hoofd achterover te kantelen en de kin omhoog te tillen.

Controleer de ademhaling. Ga na of het slachtoffer normaal ademt. Kantel het hoofd van het slachtoffer achterover. Kijk of de borstkas op en neer gaat, luister aan de mond en de neus naar ademhalingsgeluiden, en voel met je wang of er luchtstroom is. Doe dit maximaal tien seconden.

Heb je zelf een eerstehulpopleiding gevolgd? Vraag dan aan iemand anders om de hulpdiensten te bellen. Als je alleen bent, roep je eerst luid om hulp. Als er niemand komt opdagen, moet je zelf het noodnummer bellen. 

Bel 112, zeg je naam en geef de volgende informatie: leg uit waar de hulpdiensten verwacht worden. Geef het juiste adres. Vermeld de (deel)gemeente of stad, de straat, het huisnummer of eventuele opvallende herkenningspunten. Laat de hulpdiensten indien mogelijk door iemand opwachten. 

Beschrijf wat er is gebeurd. Over welk soort ongeval gaat het? Zijn er gevaren waarvoor gespecialiseerde hulp nodig is? 

Vertel wie het slachtoffer is. Hoeveel slachtoffers zijn er? Wat is de toestand van het slachtoffer? Wat is er mis? Zijn er specifieke letsels te zien? Hierbij geef je de info die je in stap 2 verzameld hebt.

Onderzoek het slachtoffer nu grondiger en verleen verdere eerste hulp. Je kan als eerstehulpverlener niet alles tegelijkertijd doen. Sommige handelin­gen zijn bovendien dringender dan andere. Stel je prioriteiten: geef altijd absolute voorrang aan levensreddende technieken, zoals zorgen voor een vrije luchtweg.

Controleer regelmatig het bewustzijn en de ademhaling (zie punt 2). Is de ademhaling abnormaal? Check dan of het slachtoffer een hartslag heeft. Als je die niet kan vinden, dan moet zo snel mogelijk hartmassage toegepast worden. Mond-op-mondbeademing wordt niet langer aangeraden als je geen EHBO-cursus hebt gevolgd. 

Hartmassage voer je uit door je handen in het midden van de borstkas te plaatsen en het borstbeen 5 à 6 centimeter in te drukken. Doe dit 30 keer aan een tempo van tenminste 100 keer per minuut. Beeld je hierbij het nummer 'Stayin' Alive' van de Bee Gees in - die heeft een tempo van 103 slagen per minuut. Check na 30 keer opnieuw de hartslag en herhaal indien nodig.

Probeer ernstige bloedingen te stelpen. Druk op de wonde met een drukverband, zwachtels of een propere handdoek. Ook een kledingstuk kan dienst doen. Blijft de wonde bloeden? Voeg dan nog een extra laag toe en duw nog steviger aan. Trek wegwerphandschoenen aan als je die hebt.

Laat het slachtoffer niets drinken, bescherm hem of haar tegen koude of warmte en blijf bij hem of haar tot de hulpdiensten arriveren.

Wil je beter weten hoe je eerste hulp kan toepassen? Volg dan de basiscursus EHBO van het Rode Kruis, waarin je leert hoe je moet reageren in noodsituaties. Deze opleidingen zijn gratis en worden over heel Vlaanderen georganiseerd.