Wie is Giuseppe Conte, de hoogleraar die zich "in het hol van de leeuw waagt"?

Giuseppe Conte is de consensuspremier van de Vijfsterrenbeweging en de Lega, de winnaars van de Italiaanse verkiezingen die samen een coalitieregering vormen. Conte heeft affiniteit met de Vijfsterrenbeweging, maar omdat hij geen partijkaart heeft, is hij ook voor de Lega aanvaardbaar.

Het was "met veel trots" dat Luigi Di Maio van de Vijfsterrenbeweging hem als premier voordroeg. "Hij zal de Italianen niet teleurstellen." 

"Giuseppe wie?", klonk het eensluidend, want ook voor de meeste Italianen was de man tot voor kort een nobele onbekende. Giuseppe Conte heeft dan ook geen enkele politieke ervaring, al was zijn naam aan het einde van de campagne wel even opgedoken.

Toen de Vijfsterrenbeweging bij wijze van verkiezingsstunt haar eigen regering voorstelde, lanceerde ze de jurist Conte op het ministerie Openbaar Bestuur. Hij zou drastisch moeten snoeien in Italiës nutteloze wetten -"meer dan 400 als wie die allemaal geteld zullen hebben".

Maar Conte krijgt in werkelijkheid dus nog een hogere post: hij wordt niet zomaar een van de ministers, maar meteen de premier van Italië.

President Sergio Mattarella, die zijn fiat moest geven, is evenwel niet over één nacht ijs gegaan. Hij vroeg bedenktijd omdat hij vragen had bij de autonomie van Conte. De kans dat die als volslagen nieuwkomer in de politiek een marionet wordt van Luigi Di Maio van de Vijfsterrenbeweging en Matteo Salvini van de Lega, is dan ook niet ondenkbeeldig. 

"Een premier kan natuurlijk niet iemand zijn die in Brussel aan tafel zit met de Europese regeringsleiders, maar met Di Maio of Salvini moet bellen voor hij iets kan zeggen", zegt Italiëcorrespondent Andrea Vreede. 

Maar, zegt Andrea Vreede ook, de advocaat en hoogleraar Giuseppe Conte is wel een man "met wie je voor de dag kunt komen". Terwijl Di Maio en Salvini -zeker in Europese ogen- onberekenbaar, onbescheiden en bovendien óók behoorlijk onervaren zijn, is Giuseppe Conte een toonbeeld van gematigdheid en beschaving.

"Elegant" is het woord dat in de internationale pers al het meest is gebezigd om de voorts bij eerder onbekende jurist te beschrijven. "Hij ziet er fantastisch uit", vindt Andrea Vreede. "Perfect gekleed, elegant, stijlvol, prachtig kapsel. Hij gedraagt zich perfect: hij is gereserveerd maar ook aardig. Hij is aimabel, competent, een goede hoogleraar." 

Conte geniet met andere woorden aanzien, maar zijn mooie carrière en gepriviligeerde levensstijl zijn hem niet zomaar in de schoot geworpen. Hij is een selfmade man, en dat in Italië, waar de juiste connecties vaak primeren op kwalificaties. "Hij heeft het in zijn eentje gedaan, hij is een taaie", liet Luigi Di Maio dan ook niet na te beklemtonen.

Net als Di Maio komt Conte uit het zuiden van Italië. Hij bracht zijn kindertijd door in Volturara Appula, een dorp van nauwelijks 500 inwoners in Apulië, in de hiel van de laars. Zijn vader was er gemeentesecretaris, zijn moeder onderwijzeres. "Een modelgezin. Religieus, gereserveerd en discreet", zegt een gewezen collega van zijn moeder aan het Italiaanse persagentschap Ansa. Over Giuseppe als kind dezelfde lovende woorden. "Intelligent, ernstig, gereserveerd, altijd beleefd, nooit uitbundig, beheerst." 

Tijdens zijn rechtenstudies in Rome verbleef Conte in de Villa Nazareth, een residentie voor veelbelovende studenten uit bescheiden milieus. De residentie wordt voorgezeten door kardinaal Achille Silvestrini, met wie hij bevriend raakte. Conte, nog altijd een praktiserend katholiek, ligt goed in het Vaticaan. 

"Waar hij nu staat, heeft hij bereikt door heel, heel hard werken", zegt de jurist Nicholas Cafardi, die hem via de Villa Nazareth leerde kennen.

Het academische cv van Giuseppe Conte, hoogleraar aan de universiteit van Firenze, oogt inderdaad indrukwekkend. Het vormt een mooi tegengewicht voor zijn gebrek aan politieke ervaring.   

Maar juist dat cv maakte dat hij, nog niet eens aangewezen als formateur, al meteen onder vuur lag. In het 12 pagina's tellende document vermeldt Conte verblijven aan verschillende gerenommeerde internationale universiteiten. Maar een van die instellingen, The New York University (NYU),  liet weten dat er in haar administratie geen spoor is van ene Giuseppe Conte. Al wat hij er had, was een bibliotheekkaart. Ook bij andere instellingen die Conte in zijn cv vermeldde, is niet altijd duidelijk wat hij er deed. 

De Vijfsterrenbeweging verdedigde haar kandidaat. "Op geen enkel moment heeft hij geschreven dat hij cursussen of een master aan de universiteit heeft gevolgd. Enkel dat hij in het buitenland heeft verbleven om te studeren en zijn kennis van het juridisch Engels bij te schaven".

Het aangedikte cv mag dan een smet op zijn blazoen zijn, een struikelblok is het niet geworden voor Giuseppe Conte. "CV's opsmukken is nu eenmaal een nationale sport in Italië", zegt analist Wolfango Piccoli aan het Amerikaanse persagentschap AP. 

In zijn geboortedorp is de valse start van de kersverse formateur toch met enige bezorgdheid gevolgd. "Zijn familie is trots, maar ook ongerust", zegt de gewezen collega van Contes moeder. "Wie in de politiek stapt, gaat over de tongen. Als Giuseppe zich zou moeten terugtrekken, zou dat zonde zijn. Zijn familie is bang dat hij zijn carrière verbrandt." 

Eenzelfde geluid bij collega-jurist Nicholas Capaldi. "Ik heb het gevoel dat Giuseppe zich in het hol van de leeuw waagt, met Salvini en Di Maio. Maar we zullen wel zien."