Jan en Bert Cornillie treden uit de schaduw bij sp.a: “Wouter Van Besien heeft ons zwaar ontgoocheld”

“Het debat mag heftig zijn”, zegt Jan Cornillie. “Maar we hebben een grens overschreden. Alle partijen hebben hun oefening gemaakt en weten op welke intuïties en waarden ze moeten inzoomen om hun publiek aan te spreken. Dat is allemaal perfect professioneel geboetseerd. Het is framing on steroids. Waar ik mij zorgen over maak, is de band met de realiteit. We hebben weliswaar een scherp debat, maar komen we nog tot besluiten? Ik denk dat we over afzienbare tijd de terugslag zullen krijgen van die framing.”

Jan Cornillie bouwde sinds 2008 de studiedienst van de sp.a uit, en was sinds vorig jaar politiek directeur. Maar hij neemt nu, één jaar voor de federale en Vlaamse verkiezingen, ontslag uit die functie. “Ik heb altijd met volle focus voor mijn politieke bazen gewerkt”, zegt hij. “Dat gaat niet meer als je zelf een campagne wil voeren. Ik lever macht in, maar mijn macht was geleende macht, die ik haalde uit het politiek mandaat van anderen. Ik streef volgend jaar zelf een mandaat na en daarom stop ik nu al als politiek directeur.”

Broer Bert Cornillie is prof aan de KU Leuven, waar hij onder meer Spaanse taalkunde doceert. En ook hij stapt in de politiek. Weliswaar op lokaal niveau, dit najaar in Leuven. In het hoofdkwartier aan de Brusselse Grasmarkt vraag ik welke kritiek de academicus het vaakst heeft op de partijman. “Ik vind Jan vaak te technocratisch”, zegt Bert. “Jan zal kordaat een standpunt innemen, ik ben de man van de beweging, die zich afvraagt of dat standpunt met iedereen is doorgesproken. Ik ben meer de man van het terrein, ik ben erg actief in de buurtcomités en de ouderraad op school.”

U bent de participatietijger.

Bert: “Dat is zo. Overleg is belangrijk. Daarom heb ik in Leuven vaak gebotst met Louis Tobback. Die houdt niet van burgerparticipatie. Hij lacht daarmee. Hij kan ook geweldig cassant zijn. Maar hij kan mij niet afschrikken, ik kan dat aan. Op een vergadering heeft hij eens gezegd dat je met partijgenoten als Bert Cornillie geen vijanden meer nodig hebt. Ik heb veel respect voor Louis, maar hij is wel de man van de kadaverdiscipline. En gelukkig is de nieuwe Leuvense lijsttrekker, Mohamed Ridouani, van een andere generatie. Hij is wél mee met participatie van burgers en organisaties.”

Groen is de leidende kracht op links, in alle opzichten het tegendeel van N-VA. Uw partij zwalpt daar, zeker in het identiteitsdebat, wat tussenin.

Jan: “Niet akkoord. Wij hebben wat tijd nodig gehad, maar de lijnen zijn duidelijk. Wij willen verbinden, wij willen de diversiteit doen werken.”

Bert: “Niet door veel te toeteren, maar door veel te doen.”

Jan: “Ons standpunt is helder: die hele hysterie rond soumission, dat de islam het gaat overnemen, is onzin. Wij hebben regels en mensenrechten om onze vrijheid en gelijkheid te bewaken. In Antwerpen heeft Yasmine Kherbache een checklist met drie vragen opgesteld om af te toetsen of iemand bij ons op de lijst kan. Staan de menselijke wetten boven de goddelijke wet? Mogen hun kinderen mee gaan zwemmen en op bosklassen? En is hun kind nog welkom als het homo zou zijn?”

Wat met het hoofddoekenverbod? Nu is de sp.a tegen. Maar voor hetzelfde geld verandert de sp.a ooit weer van gedacht. Groen is betrouwbaarder op dat punt.

Jan: “Ons standpunt kan niet meer veranderen. Het is diep verankerd in ons programma. De jongeren in onze partij zitten op die golflengte. Die bladzijde is echt omgeslagen.”

Bert: “Wij zwalpen niet. Maar wij willen niet constant meegaan in de framing van de N-VA. Die partij gaat elke week verder, ze lijkt niet bekommerd om de samenleving. En Groen heeft het makkelijker dan wij. Zij richten zich vooral tot de hoogopgeleide stedeling.”

Jan: “Wij zijn bruggenbouwers. Tussen mensen van verschillende culturen, maar ook tussen mensen van verschillende sociaal-economische achtergrond.”

Bert: “In de steden merk je trouwens dat de diversiteit op het terrein positiever wordt beleefd dan je zou denken als je de krant leest. Vaak vooral door mensen die het minder goed hebben. In tegenstelling tot wat velen denken.”

Maar uw partij gaat al jaren achteruit.

Jan: “Dat dacht men in 1998 ook. En daarna kwamen de paarse regeringen en het succes van de sp.a in 2003. Maar de laatste tien jaar is elke regering in Europa naar huis gestuurd. Ook die met socialisten. Dat is een reactie op de vele crisissen. Mensen vragen zich af of politici hen nog wel kunnen helpen. Met het thema zorgzekerheid willen wij daarop een antwoord bieden. Zoals wij de welvaartsstaat hebben uitgebouwd, willen wij nu hetzelfde doen met welzijn.”

Noël Slangen zei vorige week in De Morgen dat socialisten vroeger vooral solidair waren met zichzelf en dat het daarom vandaag zo moeilijk is: er wordt solidariteit gevraagd met mensen die elders vandaan komen.

Jan: “Wij zijn solidair met iedereen die hier is. Wij krijgen die mails ook, hoor: waarom een vluchteling een leefloon krijgt dat hoger is dan sommige pensioenen. Daarom willen wij een minimumpensioen van 1.500 euro. Vluchtelingen en nieuwkomers maken overigens minder gebruik van de grote uitgavenposten van de sociale zekerheid. De gezondheidszorg en pensioenen zijn er nog altijd vooral voor ‘onszelf’, om het met Slangen te zeggen.”

Het punt waarop velen de sp.a wantrouwen is dat van de betaalbaarheid: 1.500 euro voor iedereen, allemaal goed en wel, maar waar halen we dat geld?

Jan: “Dat hebben wij duidelijk uitgewerkt in onze toekomstbegroting. We willen meer mensen aan het werk om het systeem betaalbaar te houden. Daarom willen we lasten op arbeid verschuiven naar vermogens. De solidariteit van mensen met een vermogen moet meer aangesproken worden. En de hoge pensioenen, tot 6.500 euro per maand, moeten solidair zijn met de lagere pensioenen. Die kloof moet gedicht worden.”

De sp.a wil de klimaatdoelstellingen halen én de kerncentrales sluiten. Dat is toch niet realistisch?

Jan: “De twijfel over de kernuitstap maakt het investeringsklimaat voor hernieuwbare energie kapot. En zonder kernuitstap zullen we vroeg of laat een kernuitval hebben, want de centrales zijn versleten.”

We kunnen nieuwe centrales bouwen.

Jan: “Ik daag u uit om die te bouwen zonder staatssteun. Op de vrije markt, zonder subsidies, gaat niemand dat doen. Dat zegt genoeg. Wij willen eerst overschakelen naar gas en dan volledig naar hernieuwbaar.”

Maar gas is slechter voor het klimaat dan kernenergie.

Jan: “Dat klopt, maar het maakt de weg vrij voor hernieuwbare energie.”

Bert: “We moeten naar een oplossing op Europees niveau. Er zou een deal moeten komen tussen de noordelijke en zuidelijke landen. Als Zuid-Europese landen makkelijker hun zonne-energie zouden kunnen exporteren, dan zouden zij daar economisch wel bij varen. En Noord-Europese landen zouden er de ecologische vruchten van plukken. De nucleaire lobby is nog altijd heel sterk, maar het zegt toch genoeg dat de liberalen ondertussen hun kar hebben gedraaid? Ook zij gaan voor de kernuitstap.”

Uw Antwerpse afdeling heeft dit weekend haar programma gepresenteerd. Hoe kijkt u terug op de perikelen met Tom Meeuws?

Jan: “Het was een duidelijke georchestreerde aanval van de N-VA. De onbezonnenheid van Tom heeft hem niet geholpen, maar het gebrek aan leiderschap van Wouter Van Besien als kopman van onze gezamenlijke lijst Samen vond ik wel zeer pijnlijk. Op zulke momenten moet je de eigen mensen verdedigen.”

Bert: “Wij kennen Wouter nog van bij de Chiro, waar wij alle drie bijzonder actief waren. Wij hadden het toen al regelmatig over progressieve frontvorming. Hij heeft ons zwaar ontgoocheld.”

Jan: “Wij waren bereid om een groene politicus burgemeester van Antwerpen te helpen maken En dan slaagt die er niet in om zijn partij aan de afspraken te houden. Gelukkig is de dynamiek bij de sp.a met lijsttrekker Jinnih Beels nu bijzonder goed.”

In Gent is de sp.a toch ook niet achter haar man blijven staan? Tom Balthazar werd bij de eerste berichten over gegraai bij intercommunales gedumpt.

Jan: “Dat was zijn eigen inschatting.”

Hebben voorzitter John Crombez en de Gentse Freya Van den Bossche daar niet op aangedrongen?

Jan: “Ik weet dat men dat zegt. Maar nee, Tom heeft dat zelf beslist.”

Tot slot toch nog even: wat vonden jullie van de manier waarop N-VA-voorzitter Bart De Wever de ouders van de pas gedode kleuter Mawda schoffeerde?

Bert: “Misselijkmakend.”

Jan: “Een goed voorbeeld van doorgeschoten framing. Het is mensonterend. Hij onteert mensen die nog aan het rouwen zijn. En door te zeggen dat ze met hun kind ooit in een koelwagen zijn gestapt, verstuurt hij de boodschap: ‘Die mensen zijn niet zoals wij’.”

Bert: “Ik ken veel Iraakse Koerden, ik ben al vaak in die regio geweest. Als je het verhaal van die mensen hoort, hoeveel kracht die mensen moeten hebben om te vluchten en door te zetten, dan besef je hoe bevoorrecht wij zijn. Als ik zie hoe snel sommige politici zich aangevallen voelen, denk ik: mensen, doe niet flauw, ken uw plek.”

Jan: “Toen Theo Francken zich aan het beklagen was omdat Ecolo een cartoon van hem had verspreid als Duits soldaat, heb ik die boodschap getweet: hou toch op, man, het is een cartoon, dat stelt niets voor in vergelijking met wat vluchtelingen moeten verduren.”

Is de sp.a niet blij dat Francken niet naar Leuven is verhuisd, om daar uw partij uit het stadhuis te verjagen?

Jan: “De vraag is: waarom durft hij niet naar Leuven te komen?”

Geen zin, wellicht?

Jan: “Daar ga ik van uit. Maar daar heeft hij ook een goede reden voor: stel dat hij wel naar Leuven was verhuisd en er niet in zou slagen om burgemeester te worden, dan zou dat zijn eerste nederlaag zijn. En ik denk dat hij daar vooral geen zin in heeft.”