Videospeler inladen...

"We zijn niet slim genoeg, om te weten hoe slim dieren zijn"

Heeft u morgenavond nog niets te doen en wilt u verbaasd worden over de intelligentie van dieren? Dan moet u in de Bozar in Brussel zijn,  want daar spreekt gedragsbioloog Frans de Waal. Die heeft er zijn levenswerk van gemaakt, om aan te tonen dat wij mensen niet inzien hoe slim dieren zijn.

De Waal werkt en verblijft normaal in de VS. Hij heeft baanbrekend onderzoek verricht naar het gedrag van dieren. Zijn boeken zijn wereldwijd bestsellers, ook zijn laatste boek "Zijn we slim genoeg om te weten hoe slim dieren zijn?".

Slimme olifanten

Frans de Waal stelt dat we vaak niet goed genoeg kijken naar dieren, of niet de juiste experimenten opstellen om te onderzoeken of ze slim zijn. Een klassiek voorbeeld is het eerste onderzoek naar de vraag of olifanten instrumenten gebruiken. Van chimpansees is al langer geweten dat ze bijvoorbeeld een stok nemen om een stuk fruit dichter bij te brengen. Olifanten doen dat niet. Maar dat komt omdat ze dan hun slurf afsluiten, hun belangrijkste zintuig.  Olifanten gebruiken, in latere experimenten, wel degelijk instrumenten. Ze stapelen bijvoorbeeld dozen om aan fruit te kunnen dat te hoog ligt.  (lees verder onder video) 

Videospeler inladen...

Bovendien willen we soms ook niet weten hoe slim dieren zijn. Heel wat mensen worden ongemakkelijk als ze het experiment bekijken met de Japanse chimpansee Ayumu. Daaruit blijkt dat Ayumu veel sneller en beter willekeurige cijfercombinaties kan onthouden dan wij.  Dat is volgens Frans de Waal vooral confronterend omdat mensapen zo erg op ons lijken. (Lees verder onder video) 

Videospeler inladen...

Volgens Frans de Waal kunnen dood en verlies bij dieren ook reacties oproepen die erg aan menselijk verdriet doen denken: "Alle aantoonbare reacties op dood en verlies die tot vandaag werden waargenomen bij mensapen, betreffen het verlies van een naaste: moeder, nakomelingen en ja, vrienden. Verdriet vereist bovendien dat ze de dode kunnen zien of aanraken. Rouwen over het verlies zonder oog- of ander contact, zelfs van een naaste, kan tot nader orde niet worden gestaafd. Zelfs mensapen slagen er waarschijnlijk niet in om zich een beeld te vormen over sterfelijkheid, wat toch een hoge mate van verbeeldingskracht vereist. Maar mensapen die duidelijk verdriet hebben om de een of andere reden, kunnen wel rekenen op troost van hun soortgenoten."

Mensapen die duidelijk verdriet hebben om de een of andere reden, kunnen rekenen op troost van hun soortgenoten

Frans de Waal

Frans de Waal beklemtoont vooral dat mensen geen onverwachte revolutionaire sprong in de biologie zijn. Wij zijn geëvolueerd vanuit mensapen, en het verschil is veel kleiner dan we zelf willen toegeven.  Chimpansees, bonobo's en andere mensapen zouden we tot het genus van de "homo" moeten rekenen:  "Taxonomisch gesproken is dat geen gek voorstel. We weten bijvoorbeeld dat Afrikaanse en Aziatische olifanten, die er echt allebei als olifanten uitzien, rond 6-7 miljoen jaar gesplitst zijn, dus ongeveer net zolang geleden als wij van chimpansees zijn afgesplitst. Wij noemen beide olifanten “olifanten” dus ik zie niet in waarom we niet mensen en chimpansees beide apen noemt, of mensapen, of mensen. We hebben een artificiële grenslijn getrokken die niet klopt met wat we weten over de evolutie en de genetica."

Meest gelezen