Ondertussen is het twee maanden geleden dat het schandaal rond Cambridge Analytica losbarstte en aan het licht kwam dat de gegevens van meer dan 87 miljoen Facebookgebruikers werden gedeeld met derden, en dat zonder dat zij hier ooit mee hadden ingestemd. Volgens Test Aankoop zou dat nog maar het topje van de ijsberg zijn. “Het businessmodel van Facebook bestaat eruit persoonlijke informatie te verzamelen en vervolgens miljarden te verdienen door die gegevens te verkopen aan adverteerders”, legt Simon November, woordvoerder van Test Aankoop uit. “Zo kan het niet langer. Samen met onze zusterorganisaties grijpen we in.”

200 euro per gebruiker

‘Genoeg excuses, tijd voor een vergoeding’. Zo luidt de campagne van Test Aankoop en de organisatie voegt de daad meteen bij het woord: wie zich (gratis) inschrijft op de groepsvordering tegen Facebook, kan een vergoeding ontvangen. De consumentenorganisatie heeft er genoeg van dat Facebook ongevraagd gegevens steelt en wil dat wie de sociale netwerksite gebruikt te allen tijde baas is van zijn of haar eigen persoonlijke informatie en ook weet waarvoor ze gebruikt worden.

“Wie van plan is op skivakantie te gaan en daar informatie over opzoekt, zal de dagen en zelfs weken die daarop volgen advertenties te zien krijgen over skireizen, hotels in het skigebied, gepaste kledij … Noem maar op,” legt November uit. “Dat is niet toevallig. Adverteerders hebben dan gericht reclame gemaakt en de kans is groot dat ze die informatie uit uw Facebookactiviteiten gehaald hebben.”

Als die gegevens dan toch een toegevoegde waarde hebben betekend voor bedrijven die ze gebruikten om doelgericht te adverteren, moeten Facebookgebruikers daar een vergoeding voor krijgen, vindt Test Aankoop. De consumentenorganisatie schat de schade voor de gebruiker op minstens 200 euro per persoon en wil dat bedrag nu terugeisen via een rechtszaak tegen Facebook.

Of elke Facebookgebruiker nu de garantie heeft op een schadevergoeding? “Het is vanzelfsprekend aan de rechter om te bepalen en te beslissen hoeveel de uiteindelijke schadevergoeding zal bedragen”, aldus de woordvoerder. “De afloop is maar zelden 100% zeker bij een rechtszaak, maar we hebben vertrouwen in een goede afloop.”

Hoe het allemaal begon

Cambridge Analytica is gespecialiseerd in psychologische profilering. Facebook deelde de gegevens van meer dan 87 miljoen Facebookgebruikers met het bedrijf, zonder dat zij hiermee hadden toegestemd. Toen een onderzoeker aan de universiteit van Cambridge een persoonlijkheidstest ontwikkelde en via Facebook aanbood door middel van een app genaamd ‘This is your digital life’, namen daar 270.000 mensen aan deel. Stuk voor stuk door verbinding te maken via hun Facebookprofiel en dus ook met hun naam en paswoord.

Achteraf bleek dat niet enkel hun eigen gegevens maar ook die van hun Facebookvrienden werden verzameld. Uiteindelijk beschikten de onderzoekers over de data van 87 miljoen Facebook gebruikers die in de handen van Cambridge Analytica terecht kwamen. Zij maakten op hun beurt gebruik van die gegevens om het kiesgedrag van te beïnvloeden in het voordeel van president Donald Trump.

Onwettelijk

Meteen na het losbarsten van het schandaal rond Cambridge Analytica richtten Test Aankoop en de zusterorganisaties een formele ingebrekestelling aan Facebook met duidelijke vragen. Sindsdien was er verschillende keren contact met de sociale netwerksite, maar dat leverde onvoldoende antwoorden op. Ook tijdens de recente hoorzitting met Mark Zuckerberg in het Europees Parlement kwam er niet genoeg duidelijkheid.

“Meer en meer is duidelijk geworden dat het Cambridge Analytica-schandaal slechts één van de vele illustraties is van een economisch model dat is gebaseerd op het delen en onwettelijk gebruiken van gegevens”, stelt Test Aankoop. “Facebook schendt daardoor de privacywetgeving alsook de wetgeving ter bescherming van de consument.

Nu grijpen de consumentenorganisaties dus in. “We willen paal en perk stellen”, zegt November. “Mensen die zich aangesproken voelen, zullen we dan ook verdedigen.” Wie zich wil registreren kan dat doen via de website van Test Aankoop.