Spaanse regering valt, emotionele premier Rajoy neemt afscheid: "Bedankt, Spanjaarden, en veel geluk"

De Spaanse parlementsleden waren vanmorgen opnieuw bijeengekomen om te debatteren over de positie van premier Mariano Rajoy (PP). De aanleiding was een motie van wantrouwen die de sociaaldemocratische oppositiepartij PSOE had ingediend. Rajoy zelf was, opvallend genoeg, eerst nog niet aanwezig op het debat. Rond 10.20 uur kwam Rajoy dan toch aan en vroeg hij het halfrond te mogen toespreken. 

"Het was een eer Spanje beter achter te laten dan ik het aantrof", zei de conservatieve politicus die Spanje sinds 2011 leidt. "Hopelijk kan mijn opvolger dat op een dag ook zeggen, wat ik hem voor het welzijn van Spanje van harte toewens. Ik denk dat ik mijn politieke opdracht heb uitgevoerd: de bevolking dienen." 

Met een dankwoord verliet Rajoy het spreekgestoelte. "Bedankt, iedereen, en zeker mijn fractie. Bedankt aan het Spaanse volk voor hun steun en hun begrip. En veel geluk aan iedereen."

Om 11 uur werd er over de motie van wantrouwen gestemd, die Rajoy verloor met 169 stemmen tegen 180 en 1 onthouding. Elk parlementslid moest zeggen of hij voor of tegen de motie was. Om de minderheidsregering tot ontslag te dwingen, moest de motie een absolute meerderheid achter zich krijgen. Dat betekent dat 176 van de 350 leden van het Congres van Afgevaardigden ermee moesten instemmen. De voorbije dagen was de PSOE erin geslaagd om zich te verzekeren van de steun van voldoende oppositiepartijen.

De parlementsleden hadden ook gisteren al gedebatteerd over de wankele positie van de premier. Toen blonk Rajoy grotendeels uit in afwezigheid. Spaanse media schrijven dat Rajoy acht uur met zijn adviseurs doorbracht op restaurant. Pas rond 21 uur 's avonds kwam hij het restaurant buiten en werd hij naar zijn auto geleid. 

Rajoy is de eerste premier in de Spaanse geschiedenis die met een vertrouwensstemming ten val wordt gebracht. Hij regeerde sinds de laatste verkiezingen van 2016 met een minderheidsregering, die gedoogd werd door het liberale Ciudadanos en de Baskische nationalisten van de PNV. 

Rajoys partij werd vorige week veroordeeld in het grootste corruptieschandaal in de geschiedenis van de Spaanse democratie. Ciudadanos weigerde Rajoy daarna nog te steunen en vroeg nieuwe verkiezingen. De sociaaldemocraten van de PSOE dienden op hun beurt de motie van wantrouwen in, die het nu dus haalde.

Vooral de Catalaanse en Baskische nationalisten bleken de afgelopen dagen cruciaal om Rajoy ten val te brengen. Samen bezorgden ze de PSOE voldoende stemmen. Ironisch genoeg zette de Spaanse regering als allerlaatste wapenfeit vandaag nog het licht op groen voor de nieuwe Catalaanse regering van minister-president Quim Torra. De publicatie van de namen van de Catalaanse ministers zorgt ervoor dat de regionale regering officieel van start kan gaan. Daardoor zal de voogdij op de regio automatisch worden opgeheven. 

Nieuwe premier van wellicht ook een minderheidsregering wordt Pedro Sánchez (PSOE). Na de stemming zal de parlementsvoorzitter het resultaat aan de koning overmaken, waarna hij Sánchez zal benoemen. Het is nog niet duidelijk of ook het radicaallinkse Podemos tot de nieuwe regering zal toetreden. De PSOE heeft slechts 84 zetels op de 350 in het parlement. 

Mogelijk zal de nieuwe premier snel nieuwe verkiezingen uitschrijven. In de peilingen heeft Ciudadanos de Partido Popular ingehaald als eerste partij.