"Provoceert de N-VA haar partners in de hoop dat die kwaad de regering laten vallen?"

Stel dat ik nu dit hier zou schrijven:

De verkiezingen liggen al weer een week achter ons.  Het resultaat achteraf verklaren is altijd gemakkelijk.  Maar in dit geval ligt het toch helemaal in de lijn van wat de analisten hadden voorspeld.  Alle sterren stonden gunstig voor de N-VA. De partij kon surfen op een sterke economische conjunctuur.  De verandering leek echt te werken.  Een terugkeer van de PS zou dit economische herstel onderuit halen, herhaalde de partij tot vervelens toe.  Maar het klonk wel geloofwaardig. 

Belangrijker nog was dat identiteit en veiligheid zo centraal stonden in de aanloop naar de verkiezingen.  En laat de N-VA nu net beschikken over twee populaire ministers die uitgerekend rond die thema’s een ijzersterk profiel hebben.  In die omstandigheden wekt het amper verbazing dat de N-VA een pak meer stemmen heeft gehaald dan vier jaar geleden.    

Maar ik schrijf:

Deze analyse had u hier misschien kunnen lezen indien men bij de zesde staatshervorming niet had beslist om het cijfer ‘vier’ in artikel 65 van de Grondwet te vervangen door ‘vijf’. 

In dat geval hadden we vorig weekend federale verkiezingen gehad, vier jaar na 25 mei 2014.  Maar die verkiezingen vonden hoogstens plaats in een parallel universum.  In dit universum moeten we nog een jaar wachten, namelijk tot 26 mei 2019. 

Ik had mijn analyse dan ook beter opgespaard tot volgend jaar. 

Maar wie weet zal ik op dat moment iets heel anders moeten schrijven.  Het volgende bijvoorbeeld :

De verkiezingen liggen al weer een week achter ons.  Het resultaat achteraf verklaren is altijd gemakkelijk.  De waarheid is dat slechts weinig analisten de zware nederlaag van de N-VA hadden voorspeld. 

Tot een jaar geleden leek het geluk de partij toe te lachen.  Wat is er sindsdien veranderd?  De zwakkere economische conjunctuur heeft de partij ongetwijfeld parten gespeeld.  De stijgende olieprijzen, de handelsoorlog met de Verenigde Staten, de crisis van de financiële markten, de dalende groei…  Het positieve gevoel dat er midden 2018 nog was is daardoor als sneeuw voor de zon verdwenen.  

Vervelend voor de N-VA was ook dat het Kamerdebat over de abortuskwestie de actualiteit zo sterk is gaan beheersen vanaf het najaar van 2018.  Want daarover zijn de Vlaams-nationalisten verdeeld. 

De door de partij zo geliefde identitaire thema’s  zijn door dit alles naar de achtergrond verschoven.  In die omstandigheden wekt het amper verbazing dat de N-VA een pak minder stemmen heeft gehaald dan vijf jaar geleden.

Dit maar om te zeggen dat er op één jaar tijd veel kan veranderen. 

Het meest spectaculaire voorbeeld daarvan (dit keer in het echt) was het verschil tussen 2003 en 2004.  De verkiezingen van 18 mei 2003 waren een weergaloze triomf voor de twee paarse regeringspartijen, VLD en S.pa-Spirit.  Die haalden samen 48%, tegenover 37,6% in 1999. 

Je kon toen lezen dat het Vlaamse partijsysteem nu echt in een nieuwe plooi was gelegd.  De dominantie van de christendemocraten in Vlaanderen was definitief geschiedenis.  De N-VA was een dood geboren kind.   Het tijdperk van liberalen en sociaaldemocraten was aangebroken. 

Maar zie, een jaar later, bij de regionale verkiezingen, zag het politieke landschap er plots totaal anders uit. VLD en Sp.a-Spirit vielen met 39,5% terug naar het niveau van 1999. 

De grote verliezers van een jaar voordien, CD&V en N-VA, werden samen marktleider. 

Wat was er in die korte periode gebeurd? 

De paarse regering Verhofstadt II was maar moeizaam uit de startblokken geraakt.  Begin 2004 was er het koningsdrama in de VLD rond het migrantenstemrecht. 

Maar er was ook iets meer onbestemds  aan de hand. De wind was gekeerd in de publieke opinie.  Er was ineens behoefte aan, alweer, verandering.  En als die verandering de gedaante aannam van een grijze muis als Yves Leterme, dan was dat maar zo. Want politici als Guy Verhofstadt en Steve Stevaert hadden hun houdbaarheidsdatum bereikt, zo leek het wel. 

Wat in 2003 nog fris en authentiek klonk uit de mond van Verhofstadt kwam in 2004 over als belegen en vals.  In 2003 kon Stevaert iedereen betoveren met zijn gratis-verhaal.  Een jaar later werd hij weggezet als een lepe charlatan.  Wie geloofde die mensen nog?

Het gebeurt wel vaker dat analisten bepaalde fenomenen voorbarig als structureel en blijvend zien. De dominantie van de paarse partijen in 2003, bijvoorbeeld.

Of de zegetocht van het Vlaams Blok. Die partij haalde in 2004 zo maar liefst 24%.

Het Blok is onoverwinnelijk, luidde het toen. We zullen er moeten mee leven. De opmars van uiterst-rechts valt gewoonweg niet te stuiten. Voortaan is het in Vlaanderen het Blok tegen al de rest.

Maar amper twee jaar later luidde een tegenvallend resultaat bij de lokale verkiezingen al de neergang in van die partij.   

In werkelijkheid zijn politieke partijen de speelbal van het wispelturige electoraat. Verkiezingen zijn een rad van fortuin.

Vandaag verandert alles wat de politicus aanraakt in goud. Morgen is hij een zielige schooier. 

Die beschouwingen zullen door de N-VA-top ook al wel zijn gemaakt.  Vandaag staan alle sterren gunstig voor de partij.  Maar zal het volgend jaar nog zo zijn? Waarom dan niet het zekere voor het onzekere nemen en nu verkiezingen uitlokken? 

Misschien wel omdat de stekker uit de regering trekken nog een groter electoraal risico is dan een jaar wachten. Het droomscenario voor de N-VA is dat een andere regeringspartij die klus klaart. Misschien is dat wel de reden waarom de partij de coalitiepartners de gordijnen injaagt met provocerende uitspraken: in de hoop dat één daarvan tot wanhoop gedreven aan de noodrem trekt.   

Maar in die val lijken de andere partijen vooralsnog niet te trappen. Dus wellicht toch afspraak op 26 mei volgend jaar voor de federale verkiezingen.

Ik zie dan wel welke van de twee tekstjes hierboven ik de week nadien kan recycleren.