De onuitroeibare plant die bermen en dijken doet kreunen

In Nederland sturen gemeenten heuse ‘duizendknoopbrigades’ uit om de Japanse duizendknoop, een invasieve plant, uit te roeien. Al is uitroeien een groot woord. De kans op slagen is minimaal. Ook in België woekert de plant en vormt ze een bedreiging voor de stabiliteit van bermen, oevers en de lokale biodiversiteit. “Toch staat de soort niet op de Europese lijst van invasieve planten (waarvoor een handels- en bezitsverbod geldt, nvdr.)”, zegt Roosmarijn Steemans van Natuurpunt. “Omdat de soort te verspreid is. Ze is niet meer weg te krijgen. Het enige wat nog kan worden gedaan, is de verdere verspreiding inperken.”

De Japanse duizendknoop lijkt een plant met superkrachten. Een wortel- of stengelfragment volstaat om weer uit te groeien tot een volwaardige, metershoge plant. Dat is meteen de reden waarom maaien – en de resten elders deponeren – uit den boze is.

Je ziet de plant groeien

Wat nog het meest indruk maakt, is de snelheid waarmee de plant uit de grond schiet. Je ziet ze bijna groeien. Geen enkele soort maakt kans wanneer een andere de oppervlakte vliegensvlug inpalmt. De duizendknoop groeit bovendien in dichte bosjes: zelfs gras kan er niet meer tussen.

“Dat is niet alleen nefast voor de diversiteit, maar ook voor de stabiliteit”, zegt Steemans. “De plant neemt ondergronds minstens even veel volume in als bovengronds. Die vertakkingen kunnen oevers en bermen ondermijnen.”

’s Winters sterft de plant alleen bovengronds af. Aangezien er geen andere planten konden groeien, blijft louter grond over. Die spoelt dan gemakkelijk weg. In Nederland vrezen ze de impact op de o zo belangrijke dijken.

Begrazing helpt

“Eigenlijk is er maar één manier om duizendknoop weg te krijgen: alles uitgraven. Maar dat moet metersdiep gebeuren, wat voor bermen, oevers en dijken geen optie is”, merkt Steemans op. “Wat ook helpt om de verspreiding te beperken, is begrazing. Maar je kan ook niet overal runderen zetten.”

Aangezien de plant niet uit te roeien valt, bestaat er ook niet ­zoiets als een gecoördineerde bestrijding. “Alleen voor het beheer van bermen en oevers bestaan afspraken: de duizendknoop niet maaien.”

De plant heeft met andere woorden gewonnen. Zelfs de veelbesproken verdelger glyfosaat mag niet baten. In het Nederlandse Amersfoort werden de stengels vorig jaar geïnjecteerd met het goedje, bericht het NRC Handelsblad. Dit jaar is de plant gewoon weer uit de grond geschoten.