Sebastian Kurz, de Oostenrijkse kanselier, heeft gisteren in Brussel bevestigd dat ‘een kleine groep landen’ aan een plan werkt om een einde te maken aan asielshopping, waarbij asielzoekers binnen de EU het gunstigste regime uitzoeken. ‘We zijn al een eind opgeschoten’, zei Kurz, wiens land vanaf 1 juli voor zes maanden EU-voorzitter is.

Albanië? Kosovo?

De Deense liberale premier, Lars Lokke Rasmussen, had als eerste onthuld dat hij met andere Europese leiders praat over de uitbouw van een kamp voor afgewezen asielzoekers op het Europese continent, maar buiten de EU. Rasmussen prees het idee op de jongste Europese top in Sofia ook aan bij Mark Rutte. De Nederlandse minister-president antwoordde dat hij het een interessant idee vindt, maar dat hij zich pas wil uitspreken als het meer uitgewerkt is. Volgens Reuters werd ook de Duitse kanselier Angela Merkel benaderd. België is niet geconsulteerd.

Waar het kamp zal komen, wil Rasmussen niet onthullen: ‘Om eerlijk te zijn, het zal een land zijn dat niet echt een voorkeursplek is voor migranten of mensensmokkelaars.’ Wellicht gaat het om een Balkanland als Albanië of Kosovo. ‘Ik ben optimistisch’, zei Rasmussen nog. ‘Op basis van mijn discussies met andere Europese leiders verwacht ik dat we dit jaar nog de eerste stap kunnen zetten.’

Kurz beklemtoonde dat de onderhandelingen plaatsvinden tussen landen onderling, buiten het Europese kader. Het plan zou wel als basis moeten dienen om op termijn te komen tot een nieuw Europees asielsysteem waarbij de buitengrenzen beter bewaakt worden.De opgevoerde strijd tegen illegale migratie wordt de absolute prioriteit van het Oostenrijkse voorzitterschap onder het motto ‘De EU biedt bescherming’. Na een ministerraad in Brussel – de hele Oostenrijkse regering was in één vliegtuig overgevlogen – verklaarde Kurz dat hij vanaf 1 juli ‘nieuwe wegen’ wil bewandelen om dat te bereiken. De discussie over een spreidingsplan wil hij overstijgen, omdat dit idee de EU-lidstaten diep verdeelt en een doodlopende straat is (DS 6 juni).

De versterking van de Europese grenswacht Frontex met zowel financiële middelen als extra personeel is één middel. Maar Kurz wil verder gaan: ‘Migranten zonder papieren moeten na hun redding op zee aan de buitengrenzen tegengehouden en verzorgd worden. Daarna moeten ze zo snel mogelijk naar hun land van herkomst teruggestuurd worden. Als dat onmogelijk is, moeten we hen in centra in veilige derde landen kortstondige bescherming bieden.’ In die context past het plan voor de uitbouw van een kamp in een Balkanland.

Pushbacks

De Oostenrijkse vicekanselier, Heinz-Christian Strache, was nog duidelijker en leek te pleiten voor pushbacks, zoals ook de Belgische staatssecretaris voor Asiel en ­Migratie, Theo Francken (N-VA), maandag deed. ‘Wanneer men mensen voor de kust van Afrika opvangt om hen niet terug te sturen maar naar Europa te brengen, kiest men de verkeerde weg’, aldus Strache, die lid is van de extreemrechtse FPÖ. ‘Dat heeft uiteindelijk de georganiseerde misdaad en de smokkelaars tot op zekere hoogte geholpen.’Kurz voegde er wel aan toe dat een EU-voorzitter niet in zijn eentje beslist. ‘Over pushbacks heeft er nog nooit een debat plaats­gevonden binnen de EU’, zegt een Europese diplomaat. Ook de Europese Commissie wijst dit idee af, omdat het in strijd is met het internationale recht.