Dolfijnen en zeehonden worden vaak gevangen om als aas te dienen
Zeezoogdieren als dolfijnen, zeehonden en otters worden op grote schaal gevangen om te dienen als aas voor de visserij. Het gebeurt in tientallen landen in Latijns-Amerika en Azië. Onder de dieren die als aas worden gebruikt, zijn bedreigde soorten.
Uit een overzichtsstudie, verschenen in Frontiers in Marine Science, blijkt dat sinds de jaren zeventig in ten minste 33 landen meer dan 40 soorten zeezoogdieren als aas zijn gebruikt door vissers. Het overgrote deel daarvan is speciaal daarvoor gevangen, een klein deel bestaat uit bijvangst. Opvallend is dat veel walvisachtigen, waaronder dolfijnen, worden gebruikt om haaien te vangen.
Hoewel harde cijfers veelal ontbreken, stellen de onderzoekers dat deze praktijken wijdverspreid zijn. Uit sommige casestudies blijkt dat het doden van zoogdieren voor aas kan leiden tot afname van populaties, zegt hoofdauteur Vanessa Mintzer van de Universiteit van Florida. Als voorbeeld noemt ze de jacht op rivierdolfijnen in de Amazone, die dienen als aas voor meervallen.
Verboden
Vrijwel overal is het doden van zeedieren voor aas verboden. Dat maakt het moeilijk een duidelijk beeld te krijgen van de omvang van deze praktijken, die zich grotendeels afspelen buiten het zicht van autoriteiten en wetenschappers. In de betrokken landen ontbreken gewoonlijk de financiële middelen en de mensen om naleving van de wet af te dwingen.
Van de 42 soorten waarvan bekend is dat ze worden gebruikt als aas, komt een kwart voor op de rode lijst van bedreigde diersoorten – in de categorieën bijna bedreigd, kwetsbaar en ernstig bedreigd. Zoals de witbuikdolfijn, die leeft langs de kust van Chili, de Indiase gangesdolfijn en de Chinese witte dolfijn.
Van de 42 soorten waarvan bekend is dat ze worden gebruikt als aas, komt een kwart voor op de rode lijst van bedreigde diersoorten
Twee derde van de soorten die dienen als aas wordt gebruikt om haaien te vangen, stellen de onderzoekers. De toenemende vraag naar haaienvinnen in China heeft geleid tot een wereldwijze groei van de jacht op haaien. Ze behoren inmiddels tot de meest bedreigde zeedieren. De onderzoekers verwachten dat de vraag naar haaienvinnen met het groeien van de Chinese middenklasse verder zal toenemen.
Gezien als concurrenten
"Misselijkmakend, als je alles zo op een rijtje ziet", reageert marien bioloog Mardik Leopold van Wageningen Marine Research. "Maar als je erover nadenkt is het minder vreemd dan je met westerse normen en waarden zou denken. Vaak worden zeezoogdieren gezien als concurrenten van vissers. Als je ergens leeft waar weinig toezicht is of waar de mores is dat alles eetbaar is, dan houdt weinig je tegen om zeezoogdieren te gebruiken als aas."
Vlees van dolfijnen, andere kleine walvissen en zeehonden wordt vooral gebruikt omdat het stevig is en veel geur (bloed) afgeeft. Vissers zeggen vaak dat andere soorten aas niet voorhanden of te duur zijn. In Afrika, zo stellen de onderzoekers, wordt vlees van zeezoogdieren niet of nauwelijks als aas gebruikt omdat alle vangsten door de mens worden geconsumeerd.
Om het gebruik van zoogdieren als aas tegen te gaan, is volgens de wetenschappers een combinatie van maatregelen nodig: betere wetshandhaving, voorlichting en stimulering van ecotoerisme. Ze constateren dat in diverse delen van de wereld de jacht op dolfijnen is afgenomen door publieke belangstelling voor dit dier.
Leopold: "Het blijft een moeilijk probleem in gebieden met hoge bevolkingsdruk, armoede, een traditionele manier van jagen en weinig controle. Het lijkt me dat deze praktijken in potentie soorten van zeezoogdieren tot uitsterven kunnen brengen."