Coup de théâtre: Trump trekt steun voor slotverklaring G7 in

Trudeau deelde na afloop van de top op een persconferentie mee dat alle deelnemende landen tot een overeenkomst gekomen waren over een gemeenschappelijke slotverklaring die door alle partijen werd ondertekend.

Hij verklaarde ook dat hij tevergeefs had gehoopt dat Trump van gedachten zou veranderen over de Amerikaanse invoerheffingen. Omdat dat niet was gebeurd, benadrukte Trudeau dat de Canadese tegenmaatregelen vanaf 1 juli van kracht zouden gaan. "Dat doen we niet graag, maar we gaan het zeker doen, want als Canadezen zijn wij vriendelijk en redelijk, maar laten we niet met ons sollen."

"Erg oneerlijk en zwak"

Dat schoot in het verkeerde keelgat bij de Amerikaanse president, die daarop op het laatste nippertje besliste dat de VS dan toch geen handtekening onder de verklaring zouden zetten. Trump is misnoegd dat Trudeau de Amerikaanse importheffingen tijdens de persconferentie "beledigend" had genoemd. Volgens Trump gedroeg Trudeau zich tegenover hem net heel mild en gedwee. "Erg oneerlijk en zwak" schreef hij op Twitter.

"Omwille van Justins oneerlijke verklaringen tijdens zijn persconferentie, en het feit dat Canada gigantische tarieven oplegt aan Amerikaanse boeren, werknemers en bedrijven, heb ik onze Amerikaanse vertegenwoordigers de opdracht gegeven om het communiqué niet te ondertekenen", tweette Trump.

Dreigement

Trudeau "gedroeg zich erg mak en mild tijdens onze G7-ontmoetingen, om daarna een persconferentie te geven nadat ik was vertrokken waarin hij zegt dat ‘Amerikaanse tarieven nogal beledigend zijn’ en dat hij ‘niet met zich laat sollen’. Erg oneerlijk en zwak. Onze tarieven zijn een antwoord op zijn 270 procent heffingen op zuivel!"

Trump dreigde ook met nieuwe maatregelen. "We bekijken invoertarieven op auto’s die de Amerikaanse markt overspoelen!’

Het is de eerste keer in de ruim veertigjarige geschiedenis van het forum van de belangrijkste industrielanden, dat een van de leden zijn steun voor een verklaring intrekt.

Trudeau "heeft niets gezegd dat hij nog niet eerder heeft gezegd, zowel in publieke als private gesprekken" reageert zijn kabinet. "We focussen ons op alles wat we verwezenlijkt hebben hier op de G7-top", luidt het.

De Republikeinse senator John McCain wees Trump op Twitter zelf terecht. "Aan onze bondgenoten: de meerderheid van de Amerikanen blijft voorstander van vrijhandel, globalisering en blijft allianties steunen, gebaseerd op 70 jaar van gedeelde waarden", aldus McCain. "De Amerikanen steunen jullie, ook al doet onze president dat niet." 

"Internationale samenwerking mag niet afhangen van woede of venijnige opmerkingen", reageerde ook het Elysée op het vertrek van Trump. "We hebben twee dagen besteed om tot een tekst en engagementen te komen. Wij houden ons eraan en wie ze de rug toekeert, geeft blijk van incoherentie en inconsistentie."

Tegen protectionisme

De tekst, die wel ondertekend werd door de overige zes deelnemende landen, bevat geen concrete maatregelen met betrekking tot het handelsconflict rond de Amerikaanse importheffingen op staal en aluminium. De leiders engageren zich wel om onder meer invoerrechten en overheidssubsidies te beperken.

"We benadrukken de cruciale rol van een internationaal commercieel systeem gebaseerd op regels en blijven strijden tegen het protectionisme", staat in de verklaring. "Wij erkennen dat vrije, eerlijke en wederzijds voordelige handel de sleutel is voor groei en werkgelegenheid." Daarnaast willen de landen van de G7 de Wereldhandelsorganisatie (WTO) moderniseren en "om ze zo snel mogelijk eerlijker te maken".

Singapore

Trump reisde na de top door naar Singapore, waar hij dinsdag de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un wil ontmoeten. Hij zal "binnen de minuut weten of de Noord-Koreaanse leider ernstig is over vrede en denuclearisatie", zo zei hij bij zijn vertrek van de G7-top. "Ik zal het binnen de minuut aanvoelen. Als ik denk dat het er niet in zit, dan wil ik mijn tijd en zijn tijd niet verspillen." Volgens de Amerikaanse president is de ontmoeting een "eenmalige kans" voor Kim Jong-un.

Over de G7 zei Trump net na zijn vertrek nog dat de gesprekken over handel "uitermate productief" waren. Hij zou zijn partners "een vrijhandelszone voor de G7" voorgesteld hebben, "zonder taksen, subsidies of barrières". De relaties met de andere leiders gaf hij een score van 10 op 10, waarbij hij in het bijzonder de Canadese premier Justin Trudeau, Franse president Emmanuel Macron en Duitse bondskanselier Angela Merkel noemde. Mochten er evenwel vergeldingsmaatregelen komen op de Amerikaanse importheffingen, dan zou dat "een vergissing" zijn, zei Trump ook.

"Betrekkingen beter dan ooit"

Het Amerikaanse staatshoofd had op de top nog te kennen gegeven dat de VS en Canada een akkoord probeerden te sluiten over het verlagen van importheffingen en dat de betrekkingen tussen beide landen "beter zijn dan ooit".

Nochtans had de Canadese minister van Buitenlandse Zaken Chrystia Freeland daarvoor nog uitgehaald naar de extra Amerikaanse invoerheffingen op staal en aluminium, die de VS officieel wegens "redenen van nationale veiligheid" opleggen. "Het is een illegale beslissing die volledig ongegrond is", zei ze. "Canada vormt geen bedreiging voor de nationale veiligheid van de Verenigde Staten."

Rusland opnieuw naar G8?

En ook de Europese leiders van de G7 hadden opnieuw hun ongenoegen geuit over de importtaksen. Daarnaast klaagde ook Japan aan dat de beslissing van de VS de vrije markt verstoort. "Onze exporten vormen geen bedreiging voor de veiligheid van de Verenigde Staten", werd benadrukt in een mededeling.

Behalve tegen de Amerikaanse invoerheffingen kantten de G7-bondgenoten zich ook tegen het voorstel van de VS om Rusland opnieuw toe te laten tot het intergouvernementeel forum. Japan gaf officieel geen commentaar, maar zowel Canada als de Europese leiders willen dat de Russen eerst van standpunt veranderen met betrekking tot de situatie in Oekraïne en de Krim. Rusland maakte deel uit van de G8, maar werd in 2014 uit de groep gezet naar aanleiding van zijn annexatie van het Oekraïense schiereiland.

Ook Italië wil terug naar G8 mét Rusland

Net als Trump vindt Italië dat Rusland weer zou moeten meedoen aan de bijeenkomsten van de invloedrijkste industrielanden, aldus de Italiaanse premier Giuseppe Conte op de G7-top. Ook Conte vindt dat via de topbijeenkomsten de dialoog met Rusland moet worden voortgezet. Maar Conte zei dat het nog te vroeg is ook de sancties tegen Moskou op te heffen. 

Kort voor zijn vertrek naar La Malbaie had Trump gezegd dat Rusland weer betrokken zou moeten worden bij de bijeenkomsten. "Of je het nu leuk vindt of niet - en misschien is het niet politiek correct - maar we moeten een wereld besturen en de G7 was de G8 tot Rusland er werd uitgegooid", zei Trump. 

De Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov liet via de Russische staatstelevisie weten dat Rusland geen terugkeer naar de G8 gevraagd heeft. 

VS en Japan volgen rest niet in strijd tegen plastic

De onenigheid tijdens de G7-top breidde zich in de loop van de dag uit naar de milieuonderwerpen. De Verenigde Staten willen geen verbintenissen aangaan in de strijd tegen plastic afval, klaagde de Duitse bondskanselier Angela Merkel. Later voegde Trudeau er aan toe dat ook Japan zich niet wil engageren.

De VS waren volgens Merkel eerder nog het enige land van de zeven dat weigerde zich ertoe te verbinden om plastic afval recycleerbaar te maken tegen 2030. "De Verenigde Staten zijn voorstander van het beschermen van de oceanen, maar willen niet deelnemen aan kwantificeerbare doelstellingen daaromtrent", zei Merkel in de marge van de G7-top.

De toenemende hoeveelheid plastic afval in de oceanen is een belangrijk onderwerp geworden. Regeringen in Europa overwegen om bepaalde producten voor eenmalig gebruik, zoals wattenstaafjes en plastic rietjes, te verbieden. Van de G7-landen zijn de VS de grootste veroorzaker van de plasticvervuiling in de oceanen. Wereldwijd zijn China, Indonesië en de Filipijnen de grote boosdoeners.

Wel akkoord over onderwijs voor kwetsbare meisjes

De G7 konden wel overeenstemming vinden om bijna drie miljard dollar uit te trekken voor toegang tot onderwijs voor vrouwen en meisjes in een kwetsbare situatie, zoals mensen die op de vlucht zijn. Het initiatief kreeg meteen de steun van kinderrechtenactiviste Malala Yousafzai, die in 2014 de Nobelprijs voor de Vrede kreeg.

De Canadese premier Justin Trudeau zei dat het gaat "om de grootste investering in onderwijs van vrouwen en meisjes in crisis- en conflictsituaties". Canada draagt 300 miljoen dollar bij.

Het totaalbedrag is hoger dan vrouwenrechtenbewegingen gehoopt hadden. De 20-jarige Pakistaanse Malala Yousafzai liet in een tweet weten dat het initiatief "aan meer meisjes hoop op een betere toekomst geeft".

"China: beleid van gesloten deuren moet stoppen"

Vlak na het einde van de G7-top heeft de Chinese president Xi Jinping opgeroepen tot meer samenwerking wereldwijd. Het "kortzichtig beleid van gesloten deuren" moet stoppen, zei de Chinese president op de top van de Shanghai-samenwerkingsorganisatie (SSO).

Xi Jinping pleitte voor een verdere uitbreiding van de in 2001 opgerichte SSO, die nu al 20 procent van de wereldhandel en 40 procent van de wereldbevolking vertegenwoordigt. "Hoe sterker de samenwerkingsorganisatie, hoe meer aandacht van de internationale gemeenschap."

Op uitnodiging van China namen onder meer de Russische president Vladimir Poetin, de Indiase premier Narendra Modi, de Iraanse president Hassan Rohani en de leiders van Wit-Rusland, Pakistan, Afghanistan, Kirgizië, Oezbekistan en Tadzjikistan deel aan de vergadering dit jaar. Gastland China spaarde kosten noch moeite. In de havenstad Qingdao was voor de gelegenheid een nieuw congrescentrum gebouwd. Gisteren werden de gasten met een groot vuurwerk verwelkomd. 

Bijdehandse Macron laat sporen na bij Trump

De handdrukken tussen Donald Trump en Emmanuel Macron hebben in het verleden al krantenkoppen gehaald. Zo schudde Trump een jaar geleden bij zijn eerste bezoek als president aan Europa de hand van Macron zo krachtig, dat diens knokkels wit werden en zijn kaken samengedrukt. Bij de G7-top was het opnieuw prijs en nu liet Macron zich duidelijk ook gelden.

Een handdruk met Trump was ogenschijnlijk zo krachtig, dat daarna op livebeelden te zien was dat er een witte vingerafdruk overbleef op de rug van de rechterhand van Trump. Beelden daarvan werden door honderden mensen gedeeld via sociale netwerken en becommentarieerd. De meesten verklaarden het beeld als een Franse president die zich ook wilde laten gelden.

Trump heeft in het verleden al meermaals voor ophef gezorgd met ongewone en onbeleefde handdrukken. Soms schudt hij iemand zeer agressief de hand, andere keren laat hij niet los of trekt hij de andere persoon met een ruk tegen zich aan. 

2019: Biarritz

De volgende G7-top zal in de zomer van 2019 plaatsvinden in de populaire badplaats Biarritz, in het zuiden van Frankijk. Dat heeft de Franse president Emmanuel Macron zaterdag bekendgemaakt na afloop van de bijeenkomst van de G7-landen in het Canadese La Malbaie. Frankrijk neemt volgend jaar het voorzitterschap van de G7 over van Canada.