Zij gingen Donald Trump en Kim Jong-un voor: vijf historische "handshakes" die in het geheugen gegrift staan

De Conferentie van Jalta brengt drie geallieerden samen. Tegen het einde van de Tweede Wereldoorlog, van 4 tot 11 februari 1945, ontmoeten Franklin Roosevelt, Winston Churchill en Jozef Stalin elkaar. Aangezien Stalin weigert zijn grondgebied te verlaten, spreken de Grote Drie af in de badplaats Jalta op de Krim. Het is de tweede en laatste bijeenkomst van de Grote Drie tijdens de oorlog. Nazi-Duitsland staat op het punt om tot capitulatie over te gaan. 

De bijeenkomst heeft als doel de situatie van Europa na de oorlog te bespreken. De invloedsferen worden op dat moment afgebakend. De belangrijkste verwezenlijking van de conferentie is de verdeling van Duitsland. Aan de drie aanwezige landen, maar ook aan Frankrijk wordt een deel van Duitsland toegewezen. Tijdens de Conferentie van Jalta spreken de Grote Drie ook af dat de bevrijde landen de kans moeten krijgen om zich volgens de democratische waarden te reorganiseren. De grootste mislukking van de Conferentie van Jalta is dan ook dat Roosevelt en Churchill er niet in geslaagd zijn om Stalin te dwingen deze afspraak na te komen. 

Op 3 juni 1961 ontmoeten de toenmalige Amerikaanse president John F. Kennedy en de leider Nikita S. Chroesjtsjov van de toenmalige Sovjet-Unie elkaar tijdens een tweedaagse top in Wenen. De laatste keer dat een Amerikaanse en Russische leider elkaar hebben ontmoet, dateert van gesprekken na en over het einde van de Tweede Wereldoorlog.

Kennedy schrijft een brief naar Chroesjtsjov als uitnodiging voor een informele ontmoeting. Volgens sommigen ligt er bij de ontmoetingen tussen de twee leiders van de grootmachten geen gespreksstof vast. Het hoofdonderwerp is hoe dan ook de Koude Oorlog: een periode van gewapende vrede in de tweede helft van de 20e eeuw tussen de communistische (Sovjet-Unie) en de kapitalistische (Verenigde Staten en West-Europa) wereld.

Chroesjtsjov (67) ziet Kennedy als een onervaren en zwakke leider. Kennedy, 44 jaar toen, is nog maar enkele maanden president en heeft juist zijn imago nog geschonden ten gevolge van een mislukte invasie in de Varkensbaai op Cuba waarbij een groep Cubaanse ballingen, gesteund door de CIA, probeerde het communistische bewind van Fidel Castro omver te werpen. Kennedy bevindt zich dus in een zwakkere positie dan Chroesjtsjov, wiens staat zojuist de eerste man de ruimte heeft ingestuurd.

Volgens rapporten verloopt het gesprek niet goed. De mislukte topontmoeting vergroot de spanningen tussen beide kampen. Kennedy krijgt onder meer groen licht van de Amerikaanse overheid om 3,25 miljard dollar te spenderen aan Defensie en de Sovjet-Unie hervat bovengrondse kernproeven. 

In het voorjaar van 1972 vertrekt de Amerikaanse president Richard Nixon op een weeklang bezoek naar de Volksrepubliek China. Op 21 februari ontmoet hij Mao Zedong, die in zwakke gezondheid verkeert maar toch de Amerikaanse president wil ontmoeten. De ontmoeting is een geopolitieke aardbeving, omdat het de eerste keer is dat de Amerikaanse president en de leider van communistisch China elkaar ontmoeten. Voordien erkende de Verenigde Staten het land niet, ten gunste van Taiwan. Het betekent het einde van de decennia lange vijandelijkheden tussen China en de Verenigde Staten.

Nixons bezoek is gechoreografeerd. De grote media-aanwezigheid zorgt ervoor dat het Amerikaanse thuispubliek en de rest van de wereld de ontmoeting mee kunnen volgen. De Amerikaanse president weet zijn populariteit hierdoor te verhogen. Maar ook China plukt in de lange termijn voordelen bij de ontmoeting. Nixons bezoek in 1972 zorgt ervoor dat China geleidelijk uit zijn isolement kan komen en kan uitgroeien tot een nieuwe wereldmacht.

Tussen 29 mei en 3 juni 1988 vindt in Moskou een top plaats waar de toenmalige Amerikaans president Ronald Reagan en secretaris-generaal van de communistische partij van de Sovjet-Unie Michail S. Gorbatsjov elkaar ontmoeten. Het is de vierde keer dat de leiders elkaar spreken. De laatste gesprekken vinden plaats tijdens topontmoetingen in Genève (1985), Reykjavik (1986) en Washington (1987). Wat de ontmoeting in Moskou speciaal maakt, is dat een Amerikaans president zich naar Sovjet-grondgebied verplaatst. Ook zijn de voorbije toppen goed verlopen en dient de vierde top om de behandelde kwesties af te ronden in de laatste maanden van de regering-Reagan.

Reagan en Gorbatsjov hebben het over verschillende internationale kwesties. Ook ronden ze het Intermediate-Range Nuclear Forces-verdrag (INF) af. Het INF is een overeenkomst tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie waarin staat dat nucleaire en conventionele raketten en kruisraketten met een bereik van 500 tot 5.500 kilometer vernietigd moeten worden. Daarnaast spreken de twee leiders over de terugtrekking van Sovjet-troepen uit Afghanistan en zetten ze hun gesprekken over mensenrechten voort. 

De ontmoeting tussen de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un en de Zuid-Koreaanse president Moon Jae-in is in meerdere opzichten een primeur. Het is de eerste keer dat Kim een Zuid-Koreaanse president ontmoet. De gesprekken vinden plaats in de gedemilitariseerde zone, sinds de Koreaanse Oorlog een van de strengst bewaakte grenzen ter wereld. Breed glimlachend schudt Kim de hand van zijn Zuid-Koreaanse tegenhanger. Daarna wijken de leiders af van het script: hand in hand leidt Kim Moon voor een paar momenten Noord-Korea binnen. 

De Zuid-Koreaanse president maakt al tijdens zijn verkiezingscampagne begin 2017 duidelijk dat hij de conservatieve houding van zijn voorgangers tegenover het Noorden wil omdraaien. De ontmoeting met Kim volgt uiteindelijk na maandenlange gesprekken tussen beide Korea's, China en de Verenigde Staten. Het doel van de ontmoeting is duidelijk: de denuclearisatie van het Koreaanse schiereiland. 

De Olympische Winterspelen die dit jaar hebben plaatsgevonden in het Zuid-Koreaanse Pyeongchang blijken een aanloop voor de ontmoeting aan de demarcatielijn. De Korea’s sturen een gemeenschappelijk vrouwenhockeyteam dat door een grote groep Noord-Koreaanse cheerleaders aangemoedigd wordt.