Steeds meer jonge kinderen in Vlaanderen groeien op in armoede

De verpleegkundigen en gezinsondersteuners van Kind en Gezin gaan tijdens hun contacten met gezinnen na of er signalen zijn van kansarmoede op zes domeinen. Het gaat om het maandinkomen van het gezin, de opleiding van de ouder(s), het stimulatieniveau van het kind, de arbeidssituatie van de ouder(s), de huisvesting en de gezondheid. Wanneer een gezin zwak scoort op drie of meer criteria, spreken we over een kind dat in kansarmoede leeft.

Bij meer dan 8 op de 10 kinderen gaat kansarmoede vooral gepaard met een beperkt inkomen, met werkloosheid of een precaire arbeidssituatie en met een laag opleidingsniveau van de ouder(s). Iets meer dan de helft van de kinderen in kansarmoede heeft een gebrekkige huisvestingssituatie.

De kansarmoede-index bij kinderen van wie de moeder bij haar geboorte niet de Belgische nationaliteit had, ligt met 33,5 procent veel hoger dan de kansarmoede-index van 6,1 procent, bij kinderen met een moeder van Belgische origine.

De index is in elke provincie toegenomen. Toch zijn er grote provinciale verschillen: in Antwerpen ligt de index met 17,6 procent het hoogst, in Vlaams-Brabant het laagst met 8,3 procent. De kansarmoede is vooral in de centrum- en grootsteden toegenomen. 50,9 procent van de kinderen in kansarmoede leeft in 13 steden (2 grootsteden en 11 centrumsteden).

Kind & Gezin wijst erop dat verschillende projecten zijn opgestart in de strijd tegen kansarmoede. Zo zijn er momenteel 153 Huizen van het Kind die samen 210 gemeenten bereiken in Vlaanderen en het Brussels Hoofdstedelijke Gewest, en sloegen Vlaams minister Vandeurzen (CD&V) en de familie Vergnes in 2017 de handen in elkaar voor een vernieuwend aanbod van basisvoorzieningen voor kwetsbare gezinnen onder de naam KOALA (Kind- en OuderActiviteiten voor Lokale Armoedebestrijding).

Dankzij de middelen van het Europees Fonds voor Asiel, Migratie en Integratie (AMIF) werden in acht Vlaamse steden in 2016 proeftuinen "Inburgering op maat voor laaggeletterde vrouwen met jonge kinderen" georganiseerd. Zo kregen kwetsbare, anderstalige moeders en hun kinderen extra kansen.

"Meer mensen zijn afhankelijk van de voedselbanken, meer mensen moeten een beroep doen op het leefloon, de wachtlijsten voor sociale woningen worden langer...", aldus Decenniumdoelen. "De economie bloeit en de mensen in armoede blijven bloeden. De grote slachtoffers zijn vandaag de kinderen."

"Kinderarmoede is te vermijden", gaat Decenniumdoelen voort. "De Vlaamse en federale regering moeten daarvoor hun beloftes nakomen. De federale regering heeft echter haar beloftes om de sociale minimumuitkeringen te verhogen nooit nageleefd. De energiefactuur en de huurprijzen zijn niet onder controle gebracht. Vlaanderen heeft haar bevoegdheden om energie- en huurlasten te beperken niet gebruikt. Sindsdien stijgen beide tot wanhoop van veel huurders. In plaats van naar een trendbreuk, wijzen de kinderarmoedecijfers vooral op een falend en armoedig beleid: een beleid dat armoede niet structureel aanpakt, een beleid dat honderdduizenden gezinnen en duizenden kinderen achterlaat in wanhoop."

"Confronterend en schrijnend, want het gaat hier over kinderen, maar niet verwonderlijk", vindt Beweging.net. "Als we een aantal beleidsmaatregelen van de laatste jaren op een rijtje zetten, zien we dat de negatieve impact zich opstapelt bij bepaalde gezinnen. Zo organiseert deze regering de verarming in plaats van ze aan te pakken." 

"Zo werd de doelgroepkorting voor langdurig werkzoekenden afgeschaft door Vlaams minister van Werk Phillipe Muyters (N-VA), waardoor werkgevers minder geneigd zijn hen aan te werven. En minister van Wonen Liesbeth Homans (N-VA) verplicht vluchtelingen drie jaar lang te wachten voor ze toegang krijgen tot sociale woningen. Daardoor zijn ze aangewezen op de veel duurdere private huurmarkt."

Beweging.net roept alle regeringen op om van dit laatste jaar van de legislatuur gebruik te maken om structurele maatregelen te nemen die mensen in armoede effectief vooruit helpen, zoals een uitbreiding van de huursubsidies, het verhogen van het leefloon en de minimumuitkeringen tot op EU-armoedenorm, het opnieuw invoeren van een doelgroepkorting voor langdurig werkzoekenden, meer opleidingen voor langdurig werkzoekenden, meer jobs in de sociale economie en het versterken van de begeleiding van gezinnen in armoede naar de juiste sociale diensten."

Ook het Netwerk tegen Armoede is niet verrast door die verdere stijging. "De stijgende cijfers zijn geen fataliteit, maar vragen wel om krachtige maatregelen. Jammer genoeg hebben de Vlaamse en federale regering de kans gemist om hier het verschil te maken", aldus coördinator David de Vaal. "Een van die voorstellen die het Netwerk naar voren schuift is de maximumfactuur uitbreiden naar het secundair onderwijs. "De maximumfactuur in het lager onderwijs heeft haar nut al ruimschoots bewezen en scholen doen nadenken over een kostenbewust beleid." Veralgemeende derdebetalersregeling in de eerstelijnszorg, inclusief tandzorg, is een ander concreet voorstel van het Netwerk. Voorts is er de vraag werk te maken van een correcte toekenning van de hervormde kinderbijslag. Tot slot is er de oproep om uitkeringen en inkomens tot boven de Europese armoedegrens te verhogen en te investeren in betaalbare woningen, want meer dan 100.000 mensen wachten nog steeds op een sociale woning. 

Volgens oppositiepartij sp.a bewijzen de cijfers van Kind & Gezin dat het gevoerde armoedebeleid faalt. "Minister Homans zou de kinderarmoede halveren en zag in eerdere cijfers een significante daling van armoedecijfers. Ze verstopt zich niet alleen achter foute analyses maar ook achter een papieren bundel met acties - het Vlaams actieplan armoedebestrijding - waarvan iedereen eigenlijk wist dat daarmee niets fundamenteel zou veranderen. De realiteit bevestigt dat het armoederisico de voorbije 10 jaar nooit hoger was dan vandaag en dat de kinderarmoede in Vlaanderen opnieuw is toegenomen", aldus Vlaams parlementslid Bart Van Malderen (sp.a). 

"N-VA levert twee ministers van armoedebestrijding, maar dit worden stilaan ministers van armoedecreatie in plaats van armoedebestrijding", aldus Van Malderen.