Het moet een van de grootst opgezette alzheimeronderzoeken tot nu toe zijn. Wereldwijd zoekt het moederbedrijf van Janssen Pharmaceutica, Johson & Johnson, meer dan 16.000 kandidaten tussen de 60 en 85 jaar. En dat met behulp van een krantenadvertentie. De enige manier, zo blijkt. “Het is de laatste fase in onze zoektocht naar een medicijn dat alzheimer kan stoppen. Daarvoor hebben we gezonde mensen nodig, zonder ziektesymptomen. Die vind je niet in een dokterskabinet of ziekenhuis”, zegt dokter Luc Tritsmans van Janssen Research and Development, die het onderzoek in België in goede banen leidt.

De proefpersonen zullen aan een heel reeks testen worden onderworpen, om na te gaan of ze in aanmerking komen voor het onderzoek. “Alleen mensen die een eiwit hebben ontwikkeld dat zich tussen de zenuwcellen in de hersenen kan nestelen – de zogenaamde amyloïde plaques – worden weerhouden. Uit studies blijkt dat dat zo’n 10 procent van de bevolking is.”

In de huidige stand van het onderzoek wordt ervan uitgegaan dat die plaques de ziekte veroorzaken. Het medicijn dat Johnson & Johnson ontwikkelt, zou de aanmaak moeten stoppen, of toch minstens afremmen.

“In België hopen we zo’n honderd geschikte kandidaten te vinden”, zegt Tritsmans. “Daarvoor moeten we zeker 1.200 kandidaten kunnen screenen. Wereldwijd willen we een panel samenstellen van ongeveer 1.500 proefpersonen.” In Amerika, Canada en Japan zijn gelijkaardige advertenties verschenen om de groep samen te stellen.

“Bij mijn weten is dat nog nooit gebeurd”, zegt professor Christine Van Broeckhoven, een wereldwijde ­autoriteit op het gebied van alzheimeronderzoek. Zelf heeft ze niets met deze klinische studie te maken, benadrukt ze. “Maar ik hoop voor de onderzoekers dat ze eindelijk eens een positief resultaat zullen hebben.” We moeten ons geen illusies maken, zegt ze. “Een wonderpilletje dat alzheimer geneest, zal er nooit zijn. Maar als we de ontwikkeling van de ziekte kunnen tegenhouden, schieten we al een heel eind op.”

Van Broeckhoven heeft wel enkele fundamentele – ethische – kanttekeningen bij dit onderzoek. “Een derde van de proefpersonen krijgt een placebo toegediend. Maar iedereen die meedoet, is wel de drager van het eiwit dat alzheimer kan veroorzaken. Met andere woorden: die mensen hebben minstens 10 procent kans dat ze de ziekte zullen krijgen. Ga je die dan een suikerpilletje geven dat niet werkt?”

Tritsmans maakt zich daar geen zorgen over. “Alle proefpersonen wordt meegedeeld dat ze tot de groep mensen behoren die een verhoogd risico heeft. Het onderzoek zal 4,5 jaar duren. Na die periode krijgt iedereen een werkend medicijn.”

Prijskaartje van 1,5 miljard

Al sinds 2012 werkt Johnson & Johnson aan de ontwikkeling van het medicijn. De ontwikkelingskosten zijn gigantisch. “Zoals bij elk geneesmiddel draait het rond 1,5 miljard dollar”, zegt Tritsmans. De proefkonijnen worden niet vergoed.

Wie wil deelnemen aan het onderzoek kan bellen naar 0800-794-22.