Als politie en parket de komende dagen de Kalandeberg afzetten en graafmachines laten aanrukken, is dat te danken aan jeugdauteur Marc de Bel en de Brabantse amateurspeurder Gino Marchal. In hun boek De Veertiende Brief, dat vanaf vandaag in de boekhandel ligt, schrijven ze dat het gestolen paneel De Rechtvaardige Rechters door Arsène Goedertier werd verstopt onder de Kalandeberg.

Tijdens de persconferentie vanmorgen op het Gentse stadhuis, benadrukte burgemeester Daniël Termont (SP.A) dat het nieuwe spoor ernstig wordt genomen. “Het onderzoek naar de diefstal is nooit afgesloten. Er zijn nog steeds twee mensen bij de gerechtelijke politie belast met het onderzoek. Dit is van groot belang voor de stad en voor de Vlaamse kunstgeschiedenis. Het zou mooi zijn om het paneel nog deze generatie terug te vinden. Als deze nieuwe theorie niet meer dan een stunt was om een boek te promoten, had ik daaraan nooit meegewerkt, en hadden we als stad ook onze raadszaal niet ter beschikking gesteld voor een persconferentie.”

Toch heeft Termont één duidelijke oproep aan de bevolking: “Onderneem niets zelf. Het klinkt misschien belachelijk, maar ga alsjeblief geen putjes graven op de Kalandeberg. Dat is werk voor de politie en het parket.” Het Gentse parket bevestigt dat ze de nieuwe piste ernstig onderzoeken. “Maar of, wanneer en waar we gaan graven, staat echter nog niet vast”, zegt parketwoordvoerster Caroline Jonckers.

Hoe auteurs aan nieuwe theorie kwamen

Gino Marchal kwam te weten dat in 1932, twee jaar vóór de diefstal van De Rechtvaardige Rechters, op de Kalandeberg rioleringswerken aan de gang waren. “Daarbij stuitten de arbeiders op een bepaald moment op een onderaardse koker of gang ...”, schrijven hij en Marc de Bel. Die onderaardse gang was ongeveer 80 centimeter breed en 155 centimeter hoog. Volgens De Bel en Marchal ideaal om een paneel van 55 centimeter breed en 149 centimeter hoog in te verbergen.

Arsène Goedertier, de belangrijkste verdachte voor de diefstal van De Rechtvaardige Rechters, zou die gang hebben gekend. “Hij passeerde er elke vrijdagmiddag op weg naar zijn stamcafé Moka”, staat in het boek. “Die gang zou wel eens kunnen leiden naar het Steen van Vijd. Dat is de woning van Joos Vijd, de mecenas van Het Lam Gods, die ook op de Kalandeberg stond.” In het bewuste pand is nu de winkel van Max Mara gevestigd.

Na de dood van Goedertier werden in zijn huis twee sleutels gevonden. Een van die sleutels was van de Sint-Gertrudiskerk in Wetteren, waar hij koster was. Maar het slot waar de tweede sleutel in paste, is nooit gevonden. Volgens de auteurs is die sleutel “misschien van het huis of een van de huizen waar vroeger het Steen van Vijd stond. Vandaar zou Goedertier toegang hebben gehad tot de onderaardse gang.”

Honderden theorieën

De afgelopen 84 jaar zijn al honderden theorieën ontwikkeld over de stoutmoedige diefte uit de Sint-Baafskathedraal. Steeds draaiden die op niets uit.

‘De Veertiende Brief’, Marc de Bel en Gino Marchal, uitg. Van Halewijk, 208 blz., 15, 99 euro.