Loog Duchamp over wereldberoemd urinoir?
Wie kwam op het idee om een ordinair urinoir tot kunst uit te roepen en zo de basis te leggen voor wat we nu conceptuele kunst noemen? Het zou in deze tijden een examenvraag kunnen zijn.
Jarenlang ging men ervan uit dat Fountain, zoals het werk officieel heet, een creatie van Marcel Duchamp was. Maar daar wordt nu steeds nadrukkelijker aan getwijfeld. Niet Duchamp maar de de Duitse dada-kunstenares barones Elsa von Freytag-Loringhoven zou de geestelijke moeder van de conceptuele kunst zijn.
In een artikel dat vandaag in het Nederlandse kunsttijdschrift See All This verschijnt, wordt met behulp van vier internationale experts het bewijsmateriaal voor die these opgelijst. Zo maakte Duchamp er aanvankelijk geen geheim van dat het werk door een vriendin van hem, die onder het pseudoniem Richard Mutt werkte, was bedacht. Het urinoir werd ook vanuit Philadelphia, de woonplaats van de barones, naar New York gestuurd. Met een leveringsbon in haar handschrift.
Pas toen het werk furore maakte, eigende Duchamp het zich toe. Maar het verhaal dat hij daarvoor bedacht, rammelt aan alle kanten. De winkel waar hij het urinoir zogezegd kocht, bestaat niet en het bewuste model werd nooit in New York verkocht.