Na maanden van ‘discrete gesprekken’ met de cipiersvakbonden schakelt minister van Justitie Koen Geens (CD&V) nu dus een versnelling hoger in het dossier. De minimale dienstverlening in het Gevangeniswezen is een heikel punt, waarvoor het Europese Antifoltercomité CPT ons land meermaals op de vingers tikte. Doordat de politie het overneemt bij een staking, laten de detentieomstandigheden zwaar te wensen over: bezoek wordt afgeschaft, de wandeling gaat niet meer door, de hygiëne schiet er bij in. Zeker bij een langdurige staking kan er niet meer gesproken worden over een humaan penitentiair beleid.

Dit voorjaar beloofde de minister om er nog deze legislatuur werk van te maken. In de tekst die hij vrijdag op de ministerraad voorlegde, is sprake van een gedetailleerd plan per gevangenis waarin staat hoeveel posten moeten worden opgevuld bij een staking van de penitentiaire beambten. De eerste stakingsdag kan er met minder personeel gewerkt worden, maar vanaf de tweede dag moet er een gegarandeerde aanwezigheid zijn, vindt de minister. Het systeem kan vergeleken worden met de ziekenhuizen: bij een staking spreken directie en vakbonden af wie werkt, in het leeuwendeel van de gevallen loopt dat prima.

‘Lukt het niet om tot een akkoord te komen met de vakbonden’, aldus Geens, ‘dan moet de Koning (lees: de regering, red.) het overnemen.’ De minister beseft dat het een moeilijke pil wordt om te slikken, maar ‘het wordt de hoogste tijd dat we ons in de regel stellen met de internationale verplichtingen’.

Cipiersvakbonden willen staken

Voor de vakbonden is wat vandaag op tafel ligt evenwel imbuvable. Ze sluiten niet uit begin volgende week te staken. Maandag om 10 uur is een vergadering van het gemeenschappelijk vakbondsfront ‘om de violen te stemmen’ aldus Claudine Coupienne van de christelijke vakbond CSC Services Publics. ‘Men wil de syndicale rechten van de beambten inperken terwijl er een onvermogen is van opeenvolgende regeringen om oplossingen te vinden voor de werkingsproblemen van de gevangenissen: men vindt geen budget, geen voltijds personeel, en bovendien wil men beletten dat cipiers staken. Dat is heel oneerlijk.’

Ook bij de Nederlandstalige tak ACV wordt voorbehoud gemaakt bij het akkoord, net als bij de socialistische vakbond ACOD. Daar valt te vernemen dat de ‘opvorderingsregeling’, waarbij cipiers worden opgevorderd om te werken tijdens een staking, uit de tekst moet. ‘Als men er bij het spoor en bij De Lijn in slaagt om een tekst te schrijven waarbij opvorderen onmogelijk is, moet men daar ook voor de gevangenissen in slagen.’ De vakbonden zijn naar eigen zeggen bereid om een inspanning te doen voor wat betreft langdurige stakingen en het statuut (contractuelen worden de norm), maar ‘er zijn grenzen’. Ook de contractualisering is overigens nog niet afgeklopt.