Het water blijft binnen deze regering nog erg diep over de aanpak van illegale migratie. Dat bewijzen de uitspraken van minister van Justitie Koen Geens (CD&V), die de migratieproblematiek “niet acuut en niet gigantisch” noemt. Hij verwijst hiervoor naar de cijfers. Waren er drie jaar geleden nog één miljoen migranten die aan de kusten van Europa arriveerden, dan zijn het er dit jaar “enkele tienduizenden”. De CD&V’er roept daarom op tot rust en een “menselijke benadering” van de feiten.

De analyse van Geens vertoont grote verschillen met het recente discours van staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken (N-VA), geruggensteund door zijn voorzitter Bart De Wever.

Zwarte lijst

Francken pleit onomwonden voor het toepassen van het Australische model, mét pushbacks en een zwarte lijst voor mensen die niet in aanmerking komen voor asiel wanneer ze illegaal het land proberen binnen te komen. “Illegale migratie betekent op termijn de ondergang van de Europese Unie”, luidde het zelfs.

Bij N-VA zorgen de uitspraken van Geens dan ook voor heel wat ergernis. “Het is onmiskenbaar dat de cijfers minder hoog zijn dan in 2015, maar er is weinig nodig voor een nieuwe stortvloed”, zegt federaal fractieleider Peter De Roover (N-VA). “Met deze CD&V gaan we niet het voortouw kunnen nemen in Europa om dingen te veranderen.”

Volgens De Roover mist de partij van Koen Geens de ontwikkelingen die hun Duitse of Oostenrijkse tegenhangers wél hebben gemaakt. “CD&V zit aan de linkerzijde van een diepe breuk binnen de christendemocratie zelf. Wij hebben geen geluk met de christendemocraten hier in Vlaanderen.”

Hoopvol

Op het CD&V-hoofdkwartier nuanceren ze enigszins de uitspraken van Geens. “Ja, de problemen zijn minder acuut dan enkele jaren geleden, maar er moeten hoe dan ook oplossingen komen”, klinkt het daar.

Toch heeft de regering nog heel wat werk om tot een gemeenschappelijk standpunt te komen dat premier Charles Michel (MR) zal moeten verdedigen op de belangrijke EU-top op 28 en 29 juni. Er staat in elk geval nog overleg gepland om de neuzen in dezelfde richting te krijgen. Binnen de regering beseffen ze dat die vergaderingen pittig zullen verlopen. “Maar deze regering is er uiteindelijk altijd wel uitgeraakt, dat zal nu niet anders zijn”, aldus een hoopvolle vicepremier.

Ondertussen in Duitsland: Merkel krijgt twee weken respijt

De oplopende spanningen tussen de CDU van bondskanselier Angela Merkel en de Beierse zusterpartij CSU zijn voorlopig ontmijnd. Merkel krijgt tot 1 juli om een Europees compromis te vinden voor de aanpak van de migratieproblemen. Lukt het haar niet op die twee weken tijd, dan wil minister van Binnenlandse Zaken Horst Seehofer (CSU) vluchtelingen tegenhouden aan de grens en terugsturen naar het land waar ze al geregistreerd staan. Een mogelijke val van de regering, waar heel wat commentatoren rekening mee hielden, is dus even niet meer aan de orde. “CDU en CSU hebben het gemeenschappelijke doel om de migratie in ons land beter te sturen, en het aantal mensen dat naar ons komt te verminderen, zodat een situatie zoals in 2015 zich niet herhaalt, aldus Merkel.

Hoe werkt het ­Australische systeem?

Met Operation Sovereign Borders voert Australië een zero tolerance-beleid. De kustwacht past er pushbacks toe, waarbij bootjes met migranten worden tegengehouden voor de kust, en de inzittenden worden teruggebracht naar waar ze vandaan kwamen. In Europa zijn die pushbacks erg ­omstreden.

Als de migranten tóch Australië bereiken, dan stuurt de overheid hen naar detentiekampen, waarvan het kamp op het eiland Nauru het bekendst is. Ze komen ook op een zwarte lijst terecht en verliezen de kans om op een legale manier naar Australië te kunnen migreren, zélfs als de asielaanvraag legitiem wordt ­geacht.

Is het succesvol?

De aanpak zorgde ervoor dat Australië de toestroom beter kon controleren, maar tegelijkertijd krijgt het land heel wat internationale kritiek voor de povere levensomstandigheden in detentiekampen.

Kunnen wij dit systeem toepassen?

“Er duiken wettelijke problemen op als je het Australische systeem bij ons wil toepassen”, zegt advocate Kati Verstrepen, voorzitter van de Liga voor de Mensenrechten. “Zo laat de Conventie van Genève toe dat je jouw land mag ontvluchten, om zo in een ander land asiel aan te vragen. Je moet asielzoekers dus toegang verlenen tot het grondgebied. Dat principe wordt weliswaar beperkt in de Europese Unie door de Dublinregel. Maar dan nog zijn pushbacks niet toegelaten.”

Dan is er ook nog een ­Europese opvangrichtlijn, die minimumstandaarden voorschrijft voor de levenskwaliteit voor mensen die asiel aanvragen, aldus Verstrepen. Volgens de advocate zouden de detentiekampen in het Australisch model die toets niet doorstaan.

“In Australië is er geen ­Europees Hof, of een Hof voor de Rechten van de Mens, dus daarom is het makkelijker voor hen om dit model vol te houden.”