Dankzij deze 'praatpaal' voert u nooit nog een onzinnige discussie

Dat we als mens onze meerdere moeten erkennen in computers tijdens spelletjes zoals AlphaGo (een Chinees bordspel) of Jeopardy! (een Amerikaanse tv-quiz), daar hebben we ons bij neergelegd. 

Dat een computer de mens zou kunnen bekampen tijdens een debat, daar durfde niemand zijn hand voor in het vuur te stoppen. Debatteren vergt een combinatie van verschillende vaardigheden. 

De computer moet in staat zijn om gesproken taal om te zetten in tekst. Niet alleen om het debat te snappen, maar ook om in zijn database op zoek te gaan naar relevante tegenargumenten. Eens die argumenten duidelijk zijn, moet de computer erin slagen om de opgezochte informatie in duidelijke taal te reproduceren. Liefst van al denkt die computer ook na over de opbouw: in welke volgorde en met welke accenten breng je de argumenten het best?

IBM verzamelde die vaardigheden in zijn supercomputer Watson gedurende een zesjarig onderzoek en doopte het resultaat Project Debater. De zwarte lat van 182 centimeter hoog, met blauwe lampjes die de zogezegde mond van de zelfzekere vrouwelijke stem animeert, is verbonden met een database waar 100 miljoen artikelen opgeslagen werden over een honderdtal onderwerpen.

Niet begeesterend

Tijdens de demonstratie in San Francisco argumenteerde Debater volgens technologiewebsite The Verge dat overheden maar best kunnen investeren in ruimtevaart. "Ruimtevaart ondersteunen zorgt meestal voor een return on investment in de vorm van een economische boost dankzij wetenschappelijke ontdekkingen. Voor landen als de Verenigde Staten is een ruimtevaartprogramma cruciaal om een grote macht in de wereld te spelen."

Mark Coeckelbergh, technologiefilosoof aan de Universiteit van Wenen, is niet verrast door het project van IBM, maar wel onder de indruk. 

"Debatteren is iets heel menselijks, iets waar ik veel tijd in stop om het mijn studenten aan te leren. Het is interessant dat IBM probeert om AI-toepassingen te combineren om zo tot een AI-assistent van de toekomst te komen die meer doet dan bevelen opvolgen, zoals de praatpaal Alexa van Amazon bijvoorbeeld doet."

Al moet het gezegd, echt begeesterend kon je het debat niet noemen. De vrouwelijke stem sprak met een natuurlijke cadans volgens The Guardian. Maar het ontbrak de computer aan taalkundige precisie. Zo vielen er essentiële zinsdelen weg en werden argumenten van tegenstanders straal genegeerd.

Bovendien waren de spelregels in het debat rigide, zodat de Debater zeker kon volgen. Eerst kregen beide deelnemers vier minuten om een betoog te houden over een onderwerp. Nadien kregen ze elk vier minuten om argumenten van hun tegenstander te weerleggen. Elk kreeg aan het einde twee minuten om zijn standpunt nog eens samen te vatten.

Weg buikgevoel

Professor Data Science Erik Mannens (UGent) is voorzichtig over de doorbraak die IBM zelf baanbrekend noemt. "Kun je effectief een relevante discussie voeren? Ik heb er mijn twijfels bij. Het is wel zo dat er de laatste maanden enorme stappen zijn gezet op vlak van taalverwerking."

IBM benadrukt dat het project in de researchfase zit. De Debater is nu verbonden met een door onderzoekers gecureerde databank. "Mocht je zo'n systeem aan het internet koppelen, opent dat perspectieven", zegt Coeckelbergh, "al is het de vraag wie bepaalt welke informatie neutraal is."

Het is niet IBM's bedoeling om de ideale sparringpartner voor politieke debatten te ontwerpen. Het bedrijf denkt aan toepassingen in de bedrijfswereld. Zo kan dit de ideale assistent zijn tijdens bestuursvergaderingen van grote bedrijven waar steeds conflicterende belangen heersen.

"Het besluitvormingssysteem kan helpen om uit je echokamer te breken", vertelde een van de onderzoekers aan technologiewebsite Engadget. "In plaats van beslissingen te nemen op basis van buikgevoel, zal het systeem helpen om onbevooroordeelde beslissingen te nemen."