"Dit is een belangrijke dag voor Antwerpen": ontdek hier de projecten die de ring weer leefbaar moeten maken

In totaal gaat het om 3,25 kilometer overkapping, onder meer in de stationsomgeving van Luchtbal, nabij het Sportpaleis en over de A12 ter hoogte van de Jan de Voslei. Er wordt ook geïnvesteerd in fietsprojecten en 400 ha groenzone (zie kaart hierboven of de lijst onderaan). Antwerpen moet met de projecten ook twee nieuwe "groene longen" krijgen: een grootstedelijk Park Noordelijke Rechteroever en een Regionaal Landschapspark op Linkeroever. 

Een aantal projecten zijn niet geselecteerd, aangezien er in totaal 31 waren. Zo wordt de aanpak van de knoop van de E313 aan de ring in het oosten van de stad in een eerste fase niet gerealiseerd, net zomin als het project 'Grote Markt Berchem', de Groene Grote Steenweg of de Ecobrug Brialmont.

Vorig jaar in maart sloten politiek, haven en burgerbewegingen het zogeheten Toekomstverbond. Iets wat 20 jaar lang onmogelijk leek, werd na een lang en intensief proces onder leiding van intendant Alexander D'Hooghe toch mogelijk: alle neuzen in dezelfde richting voor een gedeelde visie op de Antwerpse mobiliteit en leefbaarheid. Het akkoord voorzag onder meer in de sluiting van de Antwerpse ring, afspraken over de overkapping van die ring, een modal shift...

Er werd bij het symbolische huwelijk van het Toekomstverbond ook afgesproken om in een eerste fase 1,25 miljard euro vrij te maken voor de overkapping van de ring en voor leefbaarheidsprojecten. De Vlaamse regering beloofde daarvan 1 miljard voor haar rekening te nemen via een rollend fonds en de stad Antwerpen en het Havenbedrijf leggen samen 250 miljoen euro op tafel.

Na een "titanenwerk van betrokkenheid" - dixit minister van Mobiliteit Ben Weyts - zijn nu uit 31 projecten 18 concrete overkappings- en leefbaarheidsprojecten geselecteerd. Allemaal projecten die moeten zorgen voor een betere leefbaarheid, gaande van minder geluidsoverlast tot een betere luchtkwaliteit. Er zitten ook vier projecten op het 'reservebankje', bijvoorbeeld voor als de 18 projecten minder zouden kosten dan geraamd. 

Ook enkele Antwerpse burgerbewegingen, zoals Ringland en stRaten-Generaal, waren aanwezig bij de voorstelling van het akkoord. Ringland is blij met de "belangrijke dag" voor Antwerpen. "Een belangrijke dag voor het Antwerpen van de 21ste eeuw", zegt de organisatie die ijvert voor de volledige overkapping van de ring. "De Vlaamse regering heeft in het bijzijn van de Antwerpse burgerbewegingen het Toekomstverbond concreet gemaakt in 18 leefbaarheidsprojecten. Daarmee mogen we de overkapping beschouwen als ‘beslist beleid."

We hebben hiermee het punt bereikt waarop er geen ommekeer meer mogelijk is", zegt Manu Claeys van stRaten-generaal. Wim Van Hees van Ademloos ziet nog wel enkele mogelijke 'knipperlichten' (zoals de realisatie van de 50/50 modal split).

De 18 projecten samen moeten zorgen voor 2,4 kilometer bijkomende overkapping. "Samen met de eerder geplande 0,85 kilometer overkapping kom je uit op 3,25 kilometer overkapping of 2 keer de lengte van de Craeybeckxtunnel. Als je daar nog eens de 3,7 kilometer voor de Scheldekruising bijrekent, kom je aan een totale lengte van 4,5 keer de Craeybeckxtunnel", zegt intendant D'Hooghe.

"Elke Antwerpenaar zal onmiddellijk de winst ondervinden", zegt burgemeester Bart De Wever. En het zullen vooral de sociaal zwakkere wijken, met name in het noordoosten van de stad (o.a. Den Dam, Luchtbal, Borgerhout), zijn die de grootste vruchten zullen plukken, zo benadrukken De Wever en intendant D'Hooghe. "Het zijn die wijken die 150 jaar lang hebben opgedraaid voor de industriële lasten van de stad die nu de grootste winst boeken. We pakken de bronnen van geluidsoverlast aan en het groen gaat erop vooruit met joekels van parken", zegt D'Hooghe.

In totaal, over de verschillende projecten heen, komt er volgens de intendant 400 ha bruikbare groene ruimte bij. "Dat is 28 keer het stadspark van Antwerpen", klinkt het. 

De Vlaamse regering gaat nu op zoek naar een nieuwe intendant. De opdracht van huidig intendant Alexander D'Hooghe, die mee heeft gezorgd voor de historische doorbraak in het netelige Antwerpse mobiliteitsdossier, zit erop. Bedoeling is dat de volgende intendant een opdracht krijgt van 1 jaar, een mandaat dat maximaal 7 keer met telkens 1 jaar kan verlengd worden.

D'Hooghe sluit echter niet uit dat hij zich met zijn team opnieuw kandidaat stelt. "Het kan zijn dat ik opnieuw een voorstel indien", zegt hij aan Belga. "Maar we zijn nu 2,5 jaar bezig en het is bijzonder intensief geweest. Het is een opdracht die enorm veel opslorpt", aldus D'Hooghe. 

Philippe De Backer, kopman van de Antwerpse liberalen, reageert tevreden. "Het is fantastisch dat de zaken nu vooruitgaan. Antwerpen is belangrijk voor heel Vlaanderen en Oosterweel is van zeer groot sociaal en economisch belang voor onze hele regio. Ik dank de Vlaamse regering, en in het bijzonder Bart Tommelein als Vlaams minister van Begroting, voor hun steun. Nu zijn we echt vertrokken."

“De weg tot hier is er een geweest met obstakels, maar Open Vld heeft altijd bepleit dat het Ringproject een participatief project moet zijn waar alle Antwerpenaars mee vooruit gaan. Elk project brengt de volledige overkapping dichter bij, elk project verbetert de kwaliteit van leven en doet Antwerpen weer beter ademen. Zo is er bijvoorbeeld de Stationsomgeving Luchtbal dat Merksem en de wijk Luchtbal weer met elkaar verbindt, de overkapping aan het Sportpaleis en de stille bermen op Linkeroever die ervoor zorgen dat het leven in hun buurt aangenamer wordt.” vindt ook Antwerps districtsraadslid Willem-Frederik Schiltz. 

 "Er blijven echter twee fundamentele knelpunten die we uit de weg moeten ruimen om de overkapping vol te laten renderen", zegt Antwerps lijsttrekker Wouter Van Besien. "Zolang de Hollandse Knoop in zijn huidige vorm blijft, kan er geen volledige overkapping komen. En de gaten in de overkapping moeten weg. We mogen geen half werk doen." Groen betreurt ook dat er voorlopig geen Landschapspark Linkeroever komt en vraagt om als volgende stap de overkapping van de zuidelijke ring onder handen te nemen.

Sp.a-lijsttrekker Jinnih Beels vraagt eveneens garanties voor een volledige overkapping van de Antwerpse ring. De socialisten willen ook nog meer investeringen in openbaar vervoer, en dan met name naar de randgemeenten zodat de modal shift naar 50 procent alternatieve vervoersmiddelen kan worden gemaakt.

1. Oosterweelknoop / Noordkasteel: 14 miljoen euro

2. Bermenlandschap langs een verlaagde R1 Noord: 70 miljoen euro

3. Stationsomgeving Luchtbal: 368 miljoen euro

4. Stenenborgerweert / Kap Dam: 15 miljoen euro

5. Bermenlandschap Albertkanaal: 6 miljoen euro

6. Kap Sportpaleis: 147 miljoen euro

7. Waterpark (gedeeltelijk): 63 miljoen euro

8. Nieuw Oost: Niet van toepassing (projectontwikkeling met autonome financiering, niet van overkappingsbudget)

9. Schijnvallei / Ter Loo / Deurne: 122 miljoen euro

10. Longitudinaal Ringpark: 23 miljoen euro

11. Nieuwe kap A12/Jan De Voslei: 145 miljoen euro

12. Bermen van Knoop tot Lemanstraat: 55 miljoen euro

13. Park Knoop Zuid (gedeeltelijk): 30 miljoen euro

14. Scheldebalkon: 22 miljoen euro

15. Scheldebrug: 49 miljoen euro

16. Voltooien fietsnetwerk: 26,5 miljoen euro

17. Stille bermen Zwijndrecht-Burcht: 48 miljoen euro

18. Stille bermen Linkeroever: 36 miljoen euro

Als bij uitwerking van de geselecteerde Ringprojecten budgettaire ruimte zou ontstaan, kunnen ook onderdelen van deze reserveprojecten gerealiseerd worden:

19. Groene Brug: 12 miljoen euro

20. Kap Kalverwei (gedeeltelijk): 124 miljoen euro

21. Park Knoop Zuid (deel 2): 105 miljoen euro

22. Ecopassage en waterlandschap Linkeroever: 25 miljoen euro