Onverhoopte comeback van de bijna uitgestorven zeester die 'wegsmeltvirus' verslaat

Het virus had zware gevolgen: miljoenen zeesterren aan de Noord-Amerikaanse westkust stierven eraan. Ze verloren hun armen en losten op in een soort vleesachtig slijm. Jeff Marliave, bioloog van het Vancouver Aquarium, getuigde daarover in 2013 op de radio: "De zieke zeesterren vallen gewoon voor je ogen uit elkaar. Hun arm breekt af en kruipt verder." 

Verscheidene soorten waren op weg om voorgoed te verdwijnen. Maar wetenschappers stellen vijf jaar later een opmerkelijke heropleving vast. In een nieuw onderzoek (gepubliceerd in Proceedings of the National Academy of Sciences) hebben de auteurs het over een mogelijk voorbeeld van de evolutie in actie.

De zeester vond schijnbaar een genetische oplossing om het hoofd te bieden aan het virus. Na de piek in de massasterfte was er een toename met factor 74 van het aantal overlevende jongere exemplaren van de paarse zeester, de bekendste soort en ook een van de hardst getroffene door het virus. 

De oorzaak van wat de onderzoekers "een van de grootste massasterftes van zeedieren ooit vastgesteld" noemen, blijft nog altijd deels een raadsel. Het zou kunnen gaan om een densovirus dat al tientallen jaren bestaat maar door de opwarming van de aarde en van het zeewater zich mogelijk intensifieerde.

Vijf jaar geleden viel wetenschappers voor het eerst op dat zeesterren massaal stierven. Bij de paarse zeesterren ging meer dan 80 procent voor de bijl. Dat was zeer onrustwekkend omdat de soort van wezenlijk ecologisch belang is in intergetijdengebieden aan de westkust. Als ze helemaal zouden verdwijnen, zou de impact enorm zijn.

Uit DNA-onderzoek voor en na de piek van de epidemie blijkt dat de exemplaren die nu kunnen overleven een gen hebben dat weerstand biedt aan het virus. Dat suggereert dat het virus een katalysator was van natuurlijke selectie. "Om het in mensentaal te zeggen: als je een serieuze hap van de menselijke soort zou wegvagen, dan zou je de genetische opmaak van de mens ook wijzigen", zei expert Chris Mah van het Smithsonian Institution.

Het ziet er naar uit dat paarse zeesterren resistentie hebben ontwikkeld tegen de gevolgen van klimaatverandering. Maar andere soorten zouden het weleens moeilijker kunnen krijgen, vreest hoofdauteur van de studie, Lauren Schiebelhut. "Als we te veel extreme voorvallen op rij hebben, dan wordt het mogelijk lastiger voor soorten om erop te reageren".