Waarom de ‘korte broek’-discussie op het werk nooit verdwijnt

Het is als met de eerste sneeuw. Je was vergeten dat het kon maar plots is het daar weer en deel je verwondering en ongeloof met anderen. De eerste collega die op het werk verschijnt in al te onthullende zomerkledij wordt sowieso een druk besproken seizoensonderwerp aan het koffieapparaat. Kan het of kan het niet? Zit er wel een bh onder? Wie volgt? Mag alles nu de airco weer niet werkt?

Afhankelijk van de hoeveelheid spot of net lof die deze voortrekkers voelen, verdwijnt hun ultrazomerse tenue vanaf de volgende dag voorgoed in de kast of worden ze trendsetter met vele volgers op de werkvloer.

Huiselijke sfeer

Maar is dat niet erg uit de tijd, ongeschreven kledingcodes op het werk? Zeker nu leisure en active wear haute couture zijn, millennials een huiselijke sfeer op het werk nastreven en ’s werelds meest succesvolle CEO’s er een punt van maken hun imperia in T-shirt, hoodie en sneakers te leiden? Zakenbank Goldman Sachs versoepelde zelfs de kledingcode voor IT'ers in een poging meer computer-ingenieurs uit Silicon Valley aan te trekken.

Toch lijkt het er niet op dat we steeds vlotter luchtige niemendalletjes op het werk aanvaarden. Zelfs niet in ‘creatieve’ sectoren waar zelfexpressie en lak aan regels de rigueur zijn. Alle do’s en dont’s over zomerkledij op het werk in magazines ten spijt, blijven er elk jaar collega’s opduiken die meer vlees, okselhaar, tenen of doorkijkstofjes tentoonspreiden dan de goegemeente aanvaardbaar acht.

“Ik had het net ook weer”, zegt professor arbeidspsychologie Martin Euwema (KU Leuven). “Op een belangrijke vergadering zag ik collega’s op slippers. Professoren. Dat werkt echt niet.”

Strikt sérieux

Maar Euwema benadrukt dat dit geworstel nooit zal verdwijnen, hoeveel hoodies Mark Zuckerberg ook nog showt en hoeveel lifetstyletips we over het thema nog opgelepeld krijgen.

“Zeker in minder zakelijke sectoren is het een blijvertje”, zegt Euwema. “Advocaten en bankiers hebben een uniform waarmee ze strikt sérieux willen uitstralen. Dwingend en duidelijk. Zuckerberg en co vormen ook een groep apart die via kledij zegt: ‘Wij zijn hip en anders als zakenlui’. Ook dwingend en duidelijk. Maar in de vele andere sectoren die niet extreem zakelijk of ‘alternatief’ zijn, blijft het trial-and-error.”

Want we worden in deze kwestie inderdaad niet toleranter.

“In het algemeen zijn we een stuk conformistischer dan in de jaren 70 en 80”, zegt Euwema. “Bovendien is het naïef te denken dat we op het werk goedkeuren wat we met strand of de slaapkamer associëren. Een medepassagier op de bus met een enorm decolleté is iets anders dan een collega in datzelfde dingetje. Want met die collega moet je samenwerken.”

Hawaïhemd

En dan gelden allerlei impliciete regels. “Iedereen heeft normen en ook iedere groep heeft die”, zegt Euwema. “Op het werk vorm je een eenheid en dan ben je maar beter goed op elkaar afgestemd. Zeker op informelere werkplekken wegen die impliciete regels en die groepsdruk door, net omdat er geen expliciete code is. Te veel bloot kan aandacht van de inhoud afleiden, aan MeToo doen denken en zelfs jaloezie opwekken. Zweetplekken en okselhaar zijn oncollegiaal. Al die impliciete normen worden door de groep getest. Hoor je erbij of net niet of helemáál niet in je hawaïhemd? Geen enkel magazine kan je dat vertellen, omdat het subtiel is en erg varieert per werkplek.”

Ook is werken een rol vervullen. Euwema: “Die hol je best niet uit met kledij die net heel erg uit de privésfeer komt. Een chef die je korte broek maar niets vindt, is niet ouderwets maar associeert het met een lakse ingesteldheid en zegt eigenlijk: ‘Hoe kan ik serieus met je samenwerken als jij opdaagt in strandkledij? Neem jij dit werk wel ernstig?”

Maar voor wie echt heel graag in flipflops en doorkijksalopette naar kantoor wil, heeft Euwema wel één tip: “Misschien kan het bij jullie. Test vooraf hoe het zit door er vooraf een grapje over te maken. Dat kan je een gênante dag besparen.”