EU-top in het teken van de verlamming: alle belangrijke kwesties zitten muurvast

Dit moest de top van de daadkracht worden, de top waarop de Europese Unie zou laten zien dat ze na al die crises knopen kon doorhakken over de toekomst. Met die hoge verwachtingen in het achterhoofd wordt de Europese top van vandaag en morgen een grote flop.

Alle belangrijke EU-thema’s staan op de agenda, zoals migratie, hervorming van de muntunie, brexit, het handelsconflict met de Verenigde Staten en de toekomstige uitbreidingsstrategie op de Balkan. Op al die punten luidt de deprimerende conclusie: zit muurvast.

Over migratie zullen de regeringsleiders tot diep in de nacht ruziemaken. Vorig najaar had voorzitter Donald Tusk van de Europese Raad de regeringsleiders nog de opdracht gegeven om uiterlijk op deze juni-top beslissingen te nemen over een hervorming van de Dublin-verordening. Die bepaalt dat het EU-land waar een migrant als eerste aankomt, verantwoordelijk is voor de asielaanvraag. Sinds de crisis van 2015 is dit niet meer werkbaar.

Een nieuwe aanpak is er nog steeds niet. In plaats daarvan buitelen regeringsleiders over elkaar heen met houtje-touwtje-oplossingen die vooral binnenlandse politieke doelen dienen, geen Europese.

Eurozone

De EU-leiders praten vanavond over Tusks voorstel over ‘regionale ontschepingsplatforms buiten Europa’, waar uit zee opgepikte migranten naartoe worden gebracht. Niemand in Brussel weet hoe en waar dit precies gaat werken. “Het enige dat we hebben, is dat woord ‘ontschepingsplatforms’”, aldus een EU-diplomaat.

“Het zijn in ieder geval geen kampen”, zegt een andere hoge EU-functionaris. Maar wat ze wel zijn, weet hij ook niet. Op de vraag wanneer deze top als een succes kan gelden, antwoordt hij: “Het zou een doorbraak zijn als we een mandaat krijgen van de regeringsleiders om verder aan dit concept te werken.”

Op vrijdag staan de hervormingen aan de eurozone op het menu. Nu de zon (ook economisch) schijnt, gaan de eurolanden hun dak repareren, klinkt het al sinds vorig jaar. Maar dat valt tegen. De bankenunie wordt gestut met een extra financieel vangnet en het noodfonds ESM krijgt een grotere rol bij toekomstige reddingsoperaties. Het zijn vooral technische hervormingen.

Het Frans-Duitse voorstel over een eurozonebegroting, zoals bondskanselier Merkel en president Macron die vorige week voorstelden, is op fel verzet gestuit. CDA-minister Hoekstra van financiën heeft elf landen om zich heen verzameld voor een ‘nee’ tegen de Frans-Duitse as en haar pleidooi voor meer bevoegdheden voor Brussel. Ook dit onderwerp wordt toegevoegd aan de lijst ‘komen we later op terug’.

‘Kicking the can down the road’

Het aparte brexit-topje zal de stemming morgen ook niet kunnen verhogen. De onderhandelingen tussen Brussel en Londen zijn de afgelopen maanden hooguit twee millimeter opgeschoten. De EU-27 wacht nog steeds op serieuze Britse voorstellen over het Ierse grensprobleem en over de toekomstige handelsrelatie.

Tot voor kort was er nog zicht op een (vanuit Brussels perspectief) klein lichtpuntje op deze top, namelijk het officiële startsein voor onderhandelingen met Albanië en Macedonië over een toekomstig EU-lidmaatschap. Maar daar steken (opnieuw) Nederland en Frankrijk een stokje voor: die onderhandelingen beginnen op z’n vroegst over een jaar. En dat terwijl de Grieken en de Macedoniërs nog zo hun best hebben gedaan om hun conflict over de naam van ‘Macedonië’ ruim voor deze Europese top uit de wereld te helpen.

‘Kicking the can down the road’, is de Engelse uitdrukking die weer veelvuldig opduikt in Brussel. Dit is geen top van beslissingen, maar van het uitstellen ervan.