Kon zwaar ongeval met fietser in Antwerpen vermeden worden?

Ze hadden allebei groen licht, de 33-jarige fietsster en de vrachtwagenchauffeur die vorige maandag betrokken raakten bij een ongeval in Wilrijk. De vrouw wilde oversteken toen de tientonner van op de Boomsesteenweg de Koornbloemstraat insloeg. De bestuurder zag haar niet aankomen en sleurde haar mee. Ze overleefde de klap, maar werd met ernstige verwondingen aan de benen afgevoerd.

Het gevaar van het kruispunt was al langer gekend. Het is een van de vele splitsingen in Antwerpen die niet conflictvrij zijn. Auto's die rechts afslaan krijgen er samen groen met voetgangers en fietsers die rechtdoor gaan. Daardoor is het risico op een aanrijding groter.

De dienst Mobiliteit van de stad werkte maanden geleden verschillende scenario's uit om het kruispunt veiliger te maken. Volgens de eerste piste zou er een apart groen licht worden ingevoerd voor automobilisten die rechts willen afslaan. Op dat moment zouden overstekende voetgangers en fietsers rood krijgen.

Die piste bleek te moeilijk. Voor de aanleg van een aparte afslagstrook zou een stuk grond moeten worden onteigend. En een bestaande rijstrook inpalmen als afslagstrook kan ook niet. Volgens een simulatie zou de file op de Boomsesteenweg dan met 1,8 kilometer toenemen.

Daarom stelde de Antwerpse administratie voor om rechts afslaan op het kruispunt helemaal onmogelijk te maken. De wijk waar de weg naartoe leidt, zou via een andere weg nog steeds bereikbaar zijn. Maar dat voorstel botste volgens meerdere bronnen op een njet van schepen van Mobiliteit Koen Kennis (N-VA). Uiteindelijk veranderde er niets.

Zwartepiet

"Het klopt dat de dienst Mobiliteit met dat kruispunt op mijn bureau is geweest", zegt Kennis. "Ze hebben de scenario's voorgelegd en we hebben daar lang over gepraat. Maar als je de tafel al zeven keer bent rondgegaan, dan moet je op een bepaald moment tot een gezamenlijke conclusie komen. Als hoogste in rang heb ik die geformuleerd, dat was om de straat niet af te sluiten."

Volgens Kennis gaat het wel om een gedeelde verantwoordelijkheid. "De studie van het kruispunt werd uitgevoerd door een gemengd team van de stad en het Vlaams Agentschap Wegen en Verkeer. Dat is immers bevoegd voor de verkeerslichten op het kruispunt. Wie ben ik om tegen zijn advies in te gaan?"

Maar het AWV speelt de zwartepiet onmiddellijk terug. "De beslissing om de afslag voor auto's open te houden werd volledig door de stad genomen", zegt woordvoerder Jef Schoenmaekers. "Ze vond het afsluiten van die afslag te ingrijpend voor de wijkcirculatie."

Kennis meent inderdaad dat een verbod op rechts afslaan de toegankelijkheid van de aansluitende wijk te veel zou beperken. "Je kan moeilijk een hele wijk afsluiten", zegt hij. Een apart groen licht voor afslaande auto's zou dan weer extra files veroorzaken voor auto's én fietsers.

Vaker door rood

Opmerkelijk is dat er nog een andere verklaring is. Een apart groen licht voor afslaande auto's zou weggebruikers immers aanzetten om vaker het rode licht te negeren als ze rechtdoor willen. "Aangezien er op het kruispunt weinig auto's afslaan, zouden veel voetgangers en fietsers het gevoel hebben dat ze voor niets aan het rode licht moeten wachten. Dan is het risico op roodlichtnegatie groot", zegt Kennis.

Volgens de schepen gaat het om een reëel fenomeen waar de stad rekening mee moet houden. "Iedereen weet: als je voor een rood licht staat terwijl je niemand door groen ziet rijden, dan word je nerveus. De administratie heeft me gezegd dat er op dat moment meer mensen door het rood zullen gaan, of ze nu automobilist, fietser of voetganger zijn."

De stad en het AWV hebben besloten om binnenkort een knipperlicht te installeren aan het kruispunt. Dat moet autobestuurders aanmanen tot voorzichtigheid. In het najaar zullen de verkeerslichten ook worden aangesloten op een nieuwe computer die alle Antwerpse verkeerslichten aanstuurt. "Daarmee kunnen we het kruispunt niet conflictvrij maken, maar we kunnen fietsers wel enkele seconden sneller groen geven", aldus Schoenmaekers.

Voor de Antwerpse oppositiepartij Groen is dat niet voldoende. Ze noemt de aanpak van dit kruispunt typerend voor het mobiliteitsbeleid van de stad. "De veiligheid van de fietser wordt alweer ondergeschikt gemaakt aan de doorstroming van de auto", zegt lijsttrekker Wouter Van Besien (Groen).