Direct naar artikelinhoud
Uitstelgedrag

Belastingbrief nog niet ingevuld? U bent niet alleen

Waarom wachten we zolang met het invullen van onze belastingbrief?Beeld Photo News

Uiterlijk vandaag moet uw papieren belastingaangifte binnen zijn. Op 12 juli vervalt ook de termijn via Tax-on-web. En hoewel we daar twee maanden de tijd voor hadden, flirten velen van ons keer op keer met die onverbiddelijke deadline. Waarom toch?

Dit stuk gaat over mij en de kans is niet gering dat het ook over u gaat. Of diende u uw belastingaangifte misschien wel al in? Als het antwoord op die vraag neen is: beschouw dit als een vriendelijke waarschuwing. 

Vandaag 29 juni is namelijk de ultieme deadline voor wie zijn fiscale aangifte graag op papier binnenbrengt. Vorig jaar waren dat nog zo'n 860.000 Belgen. Van hen klopten 13.170 burgers de allerlaatste dag nog aan bij een ambtenaar voor hulp. Hoeveel anderen nog in allerijl naar de dichtstbijzijnde brievenbus raceten, daarvan houdt het ministerie van Financiën geen cijfers bij.

Voor Tax-on-web doet het dat wel: 77.765 van de 1,7 miljoen burgers die een online aangifte deden, drukten in 2017 pas op het laatste moment op de verzendknop. En er zijn weinig redenen om aan te nemen dat die hun lesje dit jaar allemaal geleerd hebben, geeft Francis Adyns van de federale overheidsdienst Financiën aan. De komende twee weken verwacht hij nog enkele honderdduizenden aangiftes via Tax-on-web. 

De aantallen zullen wellicht wel een stukje lager liggen dan vorig jaar. Al komt dat dan door het stijgende aantal voorstellen voor vereenvoudigde aangifte – ruim 3 miljoen Belgen kregen een kant-en-klare belastingaangifte toegestuurd – en niet uit een plotse toename van discipline. 

De overheidsdienst Financiën verwacht de komende twee weken nog enkele honderdduizenden aangiftes via Tax-on-web

Passieven, optimisten en ongemotiveerden

Terwijl iedereen evengoed zijn brief al op 2 mei had kunnen indienen, de begindatum van dit aangifteseizoen. Waarom wachten we toch zo graag tot het laatste moment? Om dezelfde redenen waarom we dat ene telefoontje uitstellen. Waarom we de badkamer nog geen nieuw likje verf gegeven hebben. Of waarom studenten te laat beginnen te blokken, weet Johan Stools, studentenpsycholoog aan de KU Leuven.

Er zijn drie soorten uitstellers, legt hij uit. "De passieve uitstellers schuiven werk voor zich uit door faalangst, omdat ze bang zijn dat ze het toch niet zullen kunnen." Daartegenover staan de optimisten: zij die wel vastberaden zijn om een taak uit te voeren, maar ze uitstellen omdat ze ervan overtuigd zijn dat ze toch nog tijd genoeg hebben. Tot die tijd er plots niet meer is en ze niet anders meer kunnen dan eraan te beginnen. "Daarnaast heb je nog de ongemotiveerde uitstellers", zegt Sools. "Dat zijn degenen die gewoon het belang niet zien en een taak uit complete desinteresse laten liggen."

'Wie uitstelt door faalangst, komt al snel in een negatieve spiraal terecht'
Johan Sools, studentenpsycholoog KU Leuven

Klinkt dat u volslagen onbekend in de oren? Dan bent u waarschijnlijk een uitzondering. Volgens de Canadese professor arbeidspsychologie Piers Steel, auteur van The Procrastination Equation en expert in uitstelgedrag, blijkt uit enquêtes namelijk dat 95 procent van de ondervraagden taken weleens op de lange baan schuift. Een op de vijf beschouwt dat zelfs als een karakterbepalend kenmerk. Bovendien, schrijft Piers, doet 'stoppen met dingen uit te stellen' het klassiek bijzonder goed in het lijstje met goede voornemens.

Paniek

Niet verwonderlijk, want uitstelgedrag werkt niet alleen de omgeving van een volleerde uitsteller regelmatig op de zenuwen. Ook de uitsteller zelf is vaak het lijdende voorwerp van zijn getreuzel. "Wie uitstelt door faalangst, komt al snel in een negatieve spiraal terecht", zegt Sools. "Je stelt een taak uit omdat ze je te zwaar lijkt. Maar hoe minder tijd erover blijft om ze te volbrengen, hoe zwaarder ze daardoor wordt en hoe groter de paniek."

De optimistische uitstellers kunnen soms baat hebben bij hun uitstelgedrag. Er zijn nu eenmaal mensen die echt beter functioneren met de deadline in zicht. Maar dat is dan wel op voorwaarde dat zij ook goed tegen stress bestand zijn, want het is niet uitgesloten dat die op het laatste moment ook te veel wordt voor hen.

Daarom is het misschien toch niet slecht voor ons, beste mede-uitstellers, dat we ons leven wat proberen te beteren. Want dat kan wel degelijk, zegt Sools. "Het helpt als je regelmatig reminders krijgt. Financiën zou bijvoorbeeld herinneringsmails kunnen sturen voor de belastingaangifte. Maar jezelf bewust worden van die dynamiek waar je steeds weer intrapt, is het belangrijkste. Eens je dat beseft, kun je er iets aan doen", zegt hij. 

'Het helpt als je regelmatig reminders krijgt. Financiën zou bijvoorbeeld herinneringsmails kunnen sturen voor de belastingaangifte'
Johan Sools, studentenpsycholoog KU Leuven

Het is een raad die Sools zelf ook opvolgt. "Ik heb dat met de vaatwas. Sinds ik ondervonden heb hoeveel aangenamer het is om niet de hele avond te moeten denken aan de vaat, doe ik hem onmiddellijk."