Zorgen lesbische vrouwen voor een comedyrevolutie?

Hannah Gadsby is een wat rare, lesbische vrouw met overgewicht. Gefundenes Fressen eigenlijk voor een oldskool komiek die op een kaal podium of in een groezelige bar graag zichzelf en 's levens dieptepunten opvoert, zij het steeds met de nodig ironie en afstandelijkheid. 

Ook Gadsby begint haar Netflix-special Nanette met de klassieke kruk, microfoon en een glas water. Ze maakt wrange grappen over haar uiterlijk en geaardheid. Over haar jeugd in een klein en conservatief dorp in Tasmanië – "Ik had meer feitenkennis over eenhoorns dan over lesbiennes" – en over de man die haar dreigde in elkaar te rammen omdat ze met zijn vriendin aan de praat was geraakt, maar daarna vaststelt dat ze geen man is en declameert dat hij geen vrouwen slaat. 

Halverwege slaat de toon om, en kondigt de Gadsby – die u misschien al depressief zag opduiken in Please Like Me, ook op Netflix – dat ze ernstig overweegt om te stoppen met comedy. 

Gadsby wordt nu de hemel ingeprezen als een revolutionaire frisse wind in comedyland, dus het is maar de vraag of ze die exit doorzet. Maar ook, zo klaart ze uit: "Als je jezelf constant onderuithaalt terwijl je al in de marge leeft, dan is dat geen bescheidenheid, maar een vernedering. Ik wil dat simpelweg niet meer doen." 

Getraumatiseerd

Ze blijft geestig, maar Gadsby meent het wel als ze het publiek uitlegt dat ze een getraumatiseerde vrouw is die het niet altijd makkelijk heeft om aanvaard te worden. Wrede zelfspot leek haar de enige manier om een plek op het podium te verdienen, maar op het einde van de rit werd er ze vooral bitter van. "Het is mijn taak om jullie te laten lachen, maar ik ben niet in de stemming." 

Gadsby ontleedt haarfijn de kunst van de betere grap, maar vraagt zich meteen ook af hoe de wereld er vandaag zou uitzien als de komieken van de jaren 90 hadden gelachen met Bill Clinton, een man die zijn macht gebruikte voor seks, in plaats van de jonge Monica Lewinsky compleet belachelijk te maken. 

Verstoring

"Goeieavond, hallo. Ik heb kanker, hoe gaat het met jullie?" Zo begon de Amerikaanse comédiene Tig Notaro zes jaar geleden een optreden in de bekende club Largo in L.A. De eveneens lesbische Notaro had in enkele maanden tijd een zware infectie overwonnen en haar moeder verloren, terwijl haar relatie op de klippen liep en ernstige borstkanker bleek te hebben. 

Nog altijd wordt haar openhartig relaas over die loodzware tijd beschouwd als een ijkpunt in de hedendaagse (Amerikaanse) comedy en het publiek hing aan haar lippen, ook al kwamen er geen dijenkletsers aan te pas. En wat Gadsby nu doet, wordt op dezelfde hoogte geplaatst. 

"Nanette is wellicht de meest opmerkelijke verstoring van het medium sinds Nataro's revolutionaire kankerverhaal", schrijft het magazine The Cut. "En het is verder ook bewijs dat het queer vrouwen zijn die vandaag de comedy vernieuwen."

Wat de twee vrouwen gemeen hebben? Gadsby vat het samen: "Ik wilde mijn verhaal eindelijk eens juist vertellen." Net in die premisse zien kenners de vernieuwende kracht van deze vrouwen, en hun holebicollega's. Denk ook maar aan Lea DeLaria (Big Boo uit Orange is the New Black) of Kate McKinnon van Saturday Night Live. 

Amy Schumer

Volgens DeLaria is stand-upcomedy nog steeds een mannenbastion vol homofobie en seksisme. Veel Amerikaanse holebikomieken klagen dat nog al te vaak ideeën die niet voldoen aan de clichés (vrouw plus gay best friend) in de comedysector niet weerhouden worden, en we  kunnen zo ook tig vrouwelijke komieken bedenken à la Amy Schumer die vooral doorrazen over hun met alcohol doordrenkte avontuurtjes. Maar er is vandaag ook een platform als Netflix, waar er soms ruimte is voor andere verhalen, zoals dat van Gadsby. 

Gadsby eindigt haar verhaal trouwens met die man die haar wou slaan. Dat deed hij uiteindelijk ook, en hard, toen hij doorhad dat ze wel degelijk een faggot was. Een echte afloop die ze voordien nooit op het podium vertelde – kwestie van de mop niet te verpesten.