Eindelijk krijgt vermoorde vrijheidsstrijder Lumumba een plein in Brussel, maar wel een kleintje

Eigenlijk is het nog niet eens een half plein dat voor Lumumba is ingeruimd. Het gaat om het Brusselse deel van het Bolwerksquare, het andere deel valt onder de aangrenzende gemeente Elsene. Actievoerders wilden daar in de wijk Matongé een plein aan de vermoorde Congolese premier wijden, maar dat stuitte op verzet van de plaatselijke burgemeester. 

Congo en Lumumba zijn nog altijd gevoelige onderwerpen in ons land. Over het bloedige koloniale verleden werd lange tijd angstvallig gezwegen. Onder koning Leopold II was Congo een wingewest waar de bevolking met bruut geweld werd uitgeperst.  Complete dorpen werden te werk gesteld in de rubberwinning, bij mensen die onvoldoende rubber leverden werd vaak als straf een hand afgehakt.

Ander beeld voorgeschoteld

Voor zijn Belgische onderdanen liet Leopold II in Tervuren, even buiten Brussel, in 1897 een Congo-tentoonstelling inrichten waar de bezoekers een heel ander beeld werd voorgeschoteld van het leven in de kolonie. Er waren zelfs drie dorpen met echte Congolezen die de koning uit zijn kolonie had laten overkomen als bewijs voor de ‘nobele’ beschavingsmissie van de Belgen.

Ook de moord op Lumumba, die al een paar maanden na zijn aantreden als premier van het net onafhankelijke Congo werd afgezet, was lange tijd een onderwerp dat het liefst werd gemeden. Pas in 2002 erkende het  parlement dat België betrokken was geweest bij de executie van de charismatische vrijheidsstrijder.

Pas de laatste decennia is er meer aandacht voor de duistere kanten van het koloniale verleden, inclusief het schimmige verloop van de machtsoverdracht. Toch klonk er in 2005 nog gemor toen het het Afrika-museum in Tervuren,  door koning Leopold opgericht om zijn koloniale project te verheerlijken, een tentoonstelling organiseerde waar ook de gruweldaden werden belicht. Dat was sommige Belgen toch tegen het zere been: veel Belgen hebben wel een familielid gehad dat als missionaris of ambtenaar in Congo is geweest.

Ook het Lumumbaplein had nogal wat voeten in de aarde. Actiegroepen drongen al jaren bij de bestuurders van Elsene aan op een eerbetoon voor hem in Matongé, dat naar een wijk in Kinshasa is genoemd. Uit frustratie over het uitblijven van een beslissing hingen ze op een plein alvast een bordje op met ‘Futur Place Lumumba’. Uiteindelijk kwam het plein er toch, zij het aan de rand van Elsene, dankzij de Brusselse burgemeester Philippe Close. Hij wil met het Lumubaplein "het heden met het verleden verzoenen", maar volgens sommigen wil hij met het oog op de naderende verkiezingen ook een gebaar maken voor de aanzienlijke schare Congolese kiezers in zijn gemeente.