Lumumba heeft dan toch zijn eigen plein (tje) in Brussel
‘Als u hier langskomt, gedenk hem dan niet omdat hij werd vermoord, maar omdat hij streed voor nobele waarden.’ In aanwezigheid van twee van zijn kleindochters Tracy Tansia en Yema Lumumba werd zaterdag in Brussel een pleintje aan de Naamsepoort omgedoopt tot Patrice Lumumba Square.
"Geachte aanwezigen.” Meer kreeg Brussels burgemeester Philippe Close (PS) van zijn inhuldigingsrede eerst niet uitgesproken. Links voor het podium stond een Congolees oorverdovend luid op een fluitje te blazen en te roepen: “U hebt Lumumba vermoord! U hebt Lumumba vermoord!” Iemand zei: “Onze burgemeester was toen nog niet eens geboren.”
Op korte tijd werd duidelijk hoevelen onder de 300 aanwezigen op de plechtigheid agenten in burger bleken te zijn. Exit man met fluitje, tot net voor het dichtklappen van de politiecombi nog vanuit de verte brullend: “U hebt Lumumba vermoord!”
De campagne voor een plein genoemd naar de op 17 januari 1961 in Katanga vermoorde eerste premier van het onafhankelijke Congo kwam er in de jaren na het boek van Ludo De Witte en de daaropvolgende parlementaire commissie. Die erkende dat de moord was bevolen door de Belgische regering, bracht zelfs aan het licht hoe de Belgische rijkswachter Gerard Soete conform zijn opdracht uit Congo was teruggekeerd met een tand van Lumumba.
'We schrijven de naam van Patrice Lumumba nu in het collectieve geheugen van deze stad'
“We schrijven de naam van Patrice Lumumba nu in het collectieve geheugen van deze stad”, sprak Close. “We herschrijven het verleden niet, we wissen niks uit. Nu, in het hart van Brussel, beginnen we onze geschiedenis te schrijven.”
Het oog van vijf actiegroepen was aanvankelijk op een naamloos pleintje in de Congolese Matonge-wijk in Elsene gevallen, maar dat stootte in 2016 op een njet van MR-burgemeester Dominique Dufourny: “Er komt geen Lumumbaplein, klaar.”
En de hele Brusselse gemeenteraad mocht onlangs dan wel unaniem ingestemd hebben met de naamsverandering, ook 57 jaar na zijn dood noopt Lumumba in Brussel nog altijd tot politiek koorddansen. MR-schepenen bleven zaterdag afwezig. Een dag eerder was auteur Ludo De Witte als aangekondigde spreker "om redenen van politieke aard" de toegang ontzegd tot een academische zitting in het Brusselse stadhuis. Eens dat bekend raakte via sociale media, kreeg De Witte alsnog tien minuten. “Het was een fout”, gaf burgemeester Close achteraf toe. “Ik moet me daarvoor excuseren. Het voorval deed me nog beter begrijpen hoe belangrijk dit allemaal is.”
Geen eindpunt
Het pleintje schurkt nu, het is een kwestie van centimeters, tegen de gemeentelijke grens tussen Brussel-stad en Elsene aan. Zoals ook het besluit tot naamsverandering enkele maanden tegen de volgende gemeenteraadsverkiezingen aanschurkt. Nabestaanden van de vermoorde politicus en zo’n 300 leden van de Congolese gemeenschap toonden zich niettemin zielsgelukkig met het nieuwe straatnaambord. Het werd gevierd met concerten en een kleine optocht met in het midden een Lumumba in papier-maché, zich verdiepend in een boek.
"Er zijn in 2001 beloften gedaan door de Belgische parlementaire commissie", sprak Roger Lumumba. "Die werden helaas niet allemaal nagekomen. Dit pleintje is wat ons betreft geen eindpunt van iets, maar een begin."