Wie in Oeganda wil whatsappen moet belasting betalen
Stel: je moet betalen voor Whatsapp, dus boven op je kosten voor het internetverbruik. Dat is nu het geval in Oeganda. Het Oost-Afrikaanse land heeft dit weekeinde een belasting ingevoerd op het gebruik van sociale media, waaronder Twitter, Facebook en Instagram.
De gevolgen waren zondagochtend meteen te merken. Oegandezen stonden wat verdwaasd op: waar bleven de gebruikelijke berichtjes van vrienden en kennissen? Wat bleek: telecombedrijven hadden de eerder aangekondigde belastingmaatregel van de regering meteen strikt uitgevoerd en veel klanten afgesloten van sociale media.
Wie in Oeganda nog wil whatsappen of twitteren, wordt geacht per dag 200 shilling te betalen, zo’n 4 eurocent. Voor veel Oegandezen is dit een aanzienlijk bedrag. Ze kopen vaak internetdatabundels van 500 of 1.000 shilling voor op hun mobiele telefoon, die bijna alle Oegandezen gebruiken om toegang te verkrijgen tot het internet. Oeganda heeft 10 miljoen geregistreerde internetgebruikers (op een bevolking van 40 miljoen).
President Yoweri Kaguta Museveni zegt dat de belasting op social-mediagebruik is bedoeld tegen roddelen. De vraag is hoe je kunt weten of iemand Whatsapp gebruikt voor roddelen of voor pakweg educatieve doeleinden? En wat is roddelen eigenlijk?
President Yoweri Kaguta Museveni zegt dat de belasting op social-mediagebruik is bedoeld tegen roddelen
Sommige Oegandezen vrezen dat de nieuwe belasting meer is bedoeld als maatregel tegen critici van Museveni. Internet is in Afrika een steeds vaker gebruikt middel voor anti-regeringsgeluiden. Museveni is aan de macht sinds 1986 en liet tijdens de verkiezingen in 2016 het internet in Oeganda aan banden leggen.
Corruptie is het sleutelwoord
De regering-Museveni claimt intussen dat de extra inkomsten uit de nieuwe belasting ook gebruikt kunnen worden voor de aanleg van wegen of ziekenhuizen. Oegandezen zijn hier cynisch over. Corruptie is hier het sleutelwoord. "Je gaat veel geld inzamelen maar raad eens, jouw mensen gaan het stelen", tweette iemand op zondag naar president @KagutaMuseveni.
Van de Oegandezen die zondag alweer op sociale media verschenen, gebruikten sommigen een VPN, een speciale internetverbinding voor het omzeilen van blokkades. Met een VPN-verbinding ben je sneller door je internettegoed heen, waardoor je als verbruiker meer betaalt voor internet dan normaal. Maar je betaalt dan in elk geval niet de rechtstreekse socialemediabelasting. "Ik weiger om te worden gechanteerd", verklaarde iemand via Twitter.
Er meldden zich zondag ook Oegandezen online die wel de nieuwe belasting hadden betaald. Dat blijkt een listig uitgedacht proces. Als internetverbuiker betaal je de belasting aan het telecombedrijf, dat dan je blokkade op sociale media ongedaan maakt. Maar de betaling kan alleen via een geldtransfer van jouw mobiele telefoon naar een telefoon van je telecombedrijf – en laat Oeganda nou net ook een nieuwe belasting hebben ingevoerd op zulke mobiele geldtransfers.
Dus Oegandezen betalen extra belasting op een geldtransfer die bedoeld is voor het betalen van een belasting op sociale media
Zoals een Oegandees het samenvatte op Twitter: je betaalt extra belasting over een geldtransfer die bedoeld is voor het betalen van een belasting op sociale media, en deze belasting komt al boven op het reguliere internettegoed dat je moet kopen om überhaupt online te kunnen komen. En indirect inbegrepen bij dat internettegoed is, zoals bij veel aankopen in het leven: de belasting.