Van de operatie tot de eerste keer seks: transgenders vloggen steeds vaker over hun geslachtsverandering

"Drie chirurgen, vier uur snijtijd", zegt de Amsterdamse Tess Boorn (19) in een video over haar geslachtsoperatie. Met ruim 130.000 views is het filmpje de best bekeken video op haar kanaal. In de vlog zien we Boorn met een washandje op haar voorhoofd, net wakker uit de narcose. Ze klinkt slaperig en laat haar infuus zien. Ondanks de zware operatie wil ze dit moment met haar kijkers delen.

Transgenderjongeren delen steeds vaker hun transitie naar het andere geslacht met kijkers op YouTube. Ze nemen een camera mee naar het ziekenhuis, filmen een groot deel van het herstel na de geslachtsoperatie en praten in Q&A's (vraag- en antwoordvideo's) honderduit over hormonen, complicaties en de eerste keer seks na hun geslachtsverandering. Het merendeel van de vloggers is tussen de 15 en 24 jaar en hun video's worden meer dan honderdduizenden keren bekeken.

Boorn werd geboren als jongen. Over de naam die ze vroeger had, wil ze het niet hebben – "Ik vind het niet fijn om aan die tijd herinnerd te worden". Al van jongs af aan merkten haar ouders dat hun zoon 'anders' was. Hij wilde altijd jurkjes aan en speelde alleen met meisjes. Op tienjarige leeftijd ging Boorn voor het eerst in meisjeskleding naar school en rond dezelfde periode begon het behandeltraject in het ziekenhuis. Daarop volgden gesprekken met psychologen en puberteitsremmers en op haar zestiende slikte ze vrouwelijke hormonen. In 2016 volgde een zware operatie: de geslachtsverandering.

Boorn begon met filmpjes maken in het jaar van haar geslachtsoperatie. "Ik heb erg geworsteld met het transgender-zijn. Op een gegeven moment begon ik mezelf steeds meer te accepteren en dacht: dit moet ik met anderen delen," zegt ze. Haar moeder moedigde haar daarin aan en vond het maken van video's een goed idee.

Vaginaplastiek

In haar video's vertelt ze onder andere hoe het met haar gaat na de geslachtsoperatie. Ondanks de zwaarte van het onderwerp is ze open over alles wat bij een transitie komt kijken. Zo praat ze bijvoorbeeld over dilateren – het oprekken van de vaginaplastiek. Ze houdt in de video de dildo die ze moet gebruiken en een flesje glijmiddel omhoog en vertelt waarom ze deze attributen moet gebruiken.

Boorn heeft geluk gehad met alle reacties, zegt ze. "Die waren voornamelijk positief, ik heb er veel steun aan gehad. Ik vond het heerlijk als mensen zeiden dat ze niet aan me konden zien dat ik transgender ben." Op negativiteit reageert ze nuchter: "Ach, er zitten altijd rotte appels tussen die vinden dat ik een spuitje moet krijgen. Die reacties doen me weinig."

Aleyna Gelegen (26) uit Hengelo, die ook vlogt over haar transitie van man naar vrouw, heeft er meer last van. Gelegen is van Turkse afkomst en krijgt met name uit islamitische hoek veel haatreacties. "Ik krijg vaak te horen dat ik neergestoken of gestenigd moet worden." Hoewel ze in haar vlogs en livevideo's op Facebook geregeld ingaat op de negatieve commentaren, is ze ook weleens erg angstig geweest. "Dan liep ik op straat en moest ik echt over mijn schouder kijken." 

Gelegen heeft vaak spijt gehad van haar video's, maar uiteindelijk vindt ze het belangrijker dat ze er anderen mee kan helpen. "Ik merk dat er best wat jongeren zijn, vooral met een islamitische achtergrond, die in hetzelfde schuitje zitten. Geregeld ontvang ik een berichtje dat mijn video's hen inspireren, dat is waar ik het voor doe."

Zoek een mentor

Jessie Desiréé Bosch (22) uit Apeldoorn, alias JessieMaya, is een van de succesvolste transgendervloggers. Ze heeft bijna 250.000 volgers, maakt beautyvideo's en is voor veel transgenderjongeren een voorbeeld. Bosch begon op haar achttiende, aan het begin van haar transitie, met het maken van video's. "Ik kon nergens vinden hoe een proces van man naar vrouw in zijn werk ging, dus ben ik mijn eigen verhaal maar gaan delen op internet." De negatieve reacties onder haar filmpjes haalt ze bewust weg. "Jonge meiden of jongens die midden in hun transitie zitten, kunnen gevoelig zijn voor die negativiteit."

Deskundigen zijn positief over de opkomst van transgendervlogs, maar plaatsen enkele kanttekeningen. Mediawetenschapper Linda Duits, verbonden aan de Universiteit Utrecht, ziet vlogs als hulpvolle middelen om meer bewustzijn rondom transgenders te creëren. "In een vlog staat de kijker heel dicht bij de maker. Daardoor kan iemand die in dezelfde situatie zit zich meer identificeren met de vlogger en maken de video's meer indruk."

Volgens Annelou de Vries, jeugdpsychiater en onderzoeker bij het gendercentrum van het Amsterdam UMC (locatie VUmc), is de kennis rondom transgenders de afgelopen jaren flink toegenomen. In de praktijk ziet de jeugdpsychiater helaas wel dat sommige jongeren zich (bijna) volledig laten informeren door vlogs. "Daardoor krijgen jongeren soms een verkeerd beeld van wat mogelijk is. Iedereen maakt een transitie anders mee."

Zowel Duits als De Vries vindt dat jonge transgenders die overwegen om te gaan vloggen zich bewust moeten worden van de consequenties. Duits: "Het is belangrijk dat ze zich goed indenken wat veel kijkers en reacties met je kunnen doen. Zeker als je je zo kwetsbaar opstelt; dat kan gevolgen hebben voor je zelfbeeld. Als je dan toch je transitie wilt delen op YouTube, is het slim om een mentor te zoeken die je begeleidt. Zo kun je dicht bij jezelf blijven, maar weet je wel waar je aan begint."

In de spreekkamer van De Vries komen de gevaren van het internet regelmatig ter sprake. "Als we opvangen dat een patiënt zijn of haar verhaal in de media gaat doen, bespreken wij altijd de voor- en nadelen. Zoals het feit dat je voor altijd op internet terug te vinden bent, daar moet je van tevoren over nadenken."

Vloggers Bosch, Boorn en Gelegen blijven hun ervaringen delen op hun YouTube-kanaal. Boorn is al in 2016 geopereerd en Bosch ongeveer vijf maanden geleden. Gelegen gebruikt nu pleisters met vrouwelijke hormonen en wacht met smart op haar geslachtsoperatie. "Als het eindelijk zover is, krijgen mijn kijkers zo veel mogelijk te zien."