“Wij zijn zoals een goede huisvader: we betalen ons huis af, en we beleggen bij de bank.” Louis Ide, algemeen secretaris bij N-VA, verdedigt het financiële beleid van zijn partij, die in 2017 een winst opstreek van maar liefst 4,7 miljoen euro. Het jaar voordien haalden de Vlaams-nationalisten eenzelfde som binnen.

Een deel van die winst is te danken aan de verhuur van de helft van de acht verdiepingen in het N-VA-hoofdkwartier, in de Brusselse Koningsstraat. De blog De Rijkste Belgen, die de jaarrekening bekendmaakte, bestempelt de N-VA zelfs als “een half vastgoedbedrijf”.

Maar dat is te kort door de bocht, vindt Ide. “In 2003 moesten we ons hoofdkwartier op het Barricadenplein verkopen, en tot voor kort waren wij de enige partij zonder eigen partijgebouw. Nu hebben we een lening lopen om het gebouw te kopen, en de verhuur helpt ons om die lening af te betalen.” De totale kostprijs van het gebouw bedroeg zo’n 19 miljoen euro.

13 miljoen subsidies

Hoe dan ook gaapt er een gigantische kloof tussen zowel het vermogen als de winst van de N-VA, en die van de andere partijen. Bart De Wever en co. strijken dan ook jaarlijks dertien miljoen euro aan overheidssubsidies op. “Een logisch gevolg van hun grote electorale sterkte”, zegt politicoloog Jef Smulders (KU Leuven). “Een groot deel van die subsidies gaat naar de permanente organisatie, zoals personeel en communicatie. Maar van dat enorme bedrag kunnen ze dus een deel opzijzetten, en investeren in vastgoed.”

N-VA is overigens niet de enige partij die dat doet, “maar verdiepingen verhuren aan derden is redelijk ongezien”, aldus Smulders. “Het is volledig wettelijk, maar je kan de vraag stellen waarom partijen meer geld krijgen dan dat ze eigenlijk nodig hebben.”

Partij zonder kiezers

Door het gulle systeem van dotaties is de financiële toekomst van N-VA voor de komende jaren in ieder geval verzekerd, óók als ze slechte verkiezingsresultaten zouden halen. “Om het met een boutade te zeggen: zelfs als N-VA geen kiezers en geen leden meer zou hebben, dan nog zou het financieel overleven”, zegt Smulders.

Bij CD&V klinkt daarom de roep om de dotaties af te toppen voor partijen die meer dan 25 procent halen. Maar dat vinden ze bij N-VA, die als enige meer scoort dan die grens, te doorzichtig. “Toch opvallend hoe partijen zich uitsloven om de financiering bij te stellen die ze zelf hebben vastgelegd toen N-VA nog niet groot was”, zegt Ide.

Voor een aanpassing van het systeem van partijfinanciering staat de partij evenwel open. “Maar dan moet iedereen wel een duit in het zakje doen.”

CD&V kreeg erfenis van 600.000 euro

Van de 650.000 euro winst die CD&V in 2017 opstreek, kwam maar liefst 600.000 euro van een erfenis. “Dat was een heel grote verrassing”, klinkt het. De som zou van een erg gelovige man uit het Brusselse afkomstig zijn.

Die man wilde een deel van de som aan de Europese Volkspartij schenken, de partij in het Europees Parlement waar CD&V deel van uitmaakt. Maar omdat die dat niet mag aanvaarden, ging het volledige bedrag naar CD&V.