Het was het kabinet van May dat het ontslag van Johnson omstreeks 16 uur bekendmaakte. “Zijn vervanging zal snel aangekondigd worden. De eerste minister bedankt Boris voor zijn werk”, staat in de korte mededeling.

Het ontslag van Johnson komt niet uit de lucht vallen. Zondagavond nam ook Brexit-minister David Davis en diens onderminister Steve Barker ontslag. Davis kon zich niet vinden in het ‘compromis’ dat premier May binnen de regering doordrukte over de Brits-Europese relaties na de Brexit. Maandag raakte bekend dat Dominic Raab de plek van Davis als brexit-minister zal overnemen. Het voormalige parlementslid, een uitgesproken euroscepticus, maakt al sinds januari deel uit van de regering, als ‘minister of state’ was hij verantwoordelijk voor huisvestingsbeleid.

Rebellie

Na het vertrek van Davis was het afwachten of nog andere ministers zijn voorbeeld zouden volgen. Met Boris Johnson is dat dus het geval, waarmee May haar meest kleurrijke minister verliest. De voormalige burgemeester van Londen nam nooit een blad voor de mond en staat erom bekend dat hij de ambitie koestert zelf eerste minister te worden.

Volgens Britse analisten hangt de regering van May daarmee aan een zijden draadje. Johnson en Davis dekten de harde Brexit-flank van de Britse premier af, en hielden haar zo in het zadel nadat ze verzwakt uit vroegtijdig uitgeroepen verkiezingen kwam. Met de woorden van Lewis Googall, politiek analist voor Sky News: “Zij gaven haar geloofwaardigheid. En nu hebben ze die teruggenomen.”

Akkoord ligt in duigen

Nochtans had premier May vrijdagnacht nog aangekondigd dat ze met haar kabinet een akkoord had gevonden: dat behelste een douaneakkoord met de EU dat het vrij verkeer van goederen tussen het VK en de rest van Europa zou verzekeren, en zo een harde grens op het Ierse eiland zou vermijden. Op tal van andere punten blonk het drie pagina’s tellende document dat de Britse premier had vrijgegeven echter uit in vaagheid.

De ogenschijnlijke consensus hield stand tot zondagnacht. Davis maakte in een brief aan May zijn ontslag bekend en zei dat de nieuwe strategie voor een “zachte Brexit” te veel toegevingen aan de EU bevat.

EU: “Dit verandert niets voor ons”

Bij de Europese Commissie, dat voor de EU de onderhandelingen met Londen voert, veranderen het ontslag van Davis en Johnson niet veel. “We blijven te goeder trouw met premier May en de regering onderhandelen om een akkoord te bereiken”, zei Commissiewoordvoerder Margaritis Schinas maandagmidddag. “We blijven aan een akkoord werken en zijn 24/7 beschikbaar.”

Of de wissel geen praktische problemen stelt? “Niet voor ons, wij zijn hier om te werken. Wat voor ons telt, is het onderhandelingskader dat de 27 lidstaten hebben vastgelegd en waar we ons aan houden”, aldus Schinas.

Ook Europees president Donald Tusk reageerde niet bijster verrast op het nieuws van het opstappen van Johnson. Hij noteerde op Twitter enigszins cynisch dat “politici komen en gaan, maar de problemen die ze hebben gecreëerd voor de mensen blijven. Ik kan enkel betreuren dat het idee van Brexit met Davis en Johnson niet verdwenen is. Maar… wie weet?”