Duitsland akkoord met uitlevering Catalaanse ex-minister-president, maar verwerpt beschuldiging rebellie

Spanje wil Puigdemont vooral berechten voor de beschuldiging van rebellie omdat hij vorig najaar een onafhankelijkheidsreferendum liet doorgaan in Catalonië. Op die beschuldiging staan de hoogste straffen, tot 30 jaar cel. Maar de Duitse rechter gaat daar dus niet op in. Enkel de beschuldiging van overheidsgeld, een kleiner misdrijf, blijft overeind.

Als Puigdemont effectief wordt uitgeleverd, betekent dat dat hij in Spanje ook niet voor rebellie kan worden vervolgd. 

Volgens de Duitse rechter heeft Puigdemont bij het laten doorgaan van het onafhankelijkheidsreferendum op 1 oktober vorig jaar niet in die mate geweld gebruikt dat er van 'rebellie' sprake kan zijn. "De beschuldigingen tegen Puigdemont staan niet gelijk aan het misdrijf van hoogverraad en verstoring van de openbare orde volgens de Duitse wet", schrijft de rechtbank in haar oordeel.

"Puigdemont wilde enkel het referendum laten doorgaan", vervolgen de rechters. "Hij was niet de aanstichter van het geweld."

Wel wordt dus ingegaan op de beschuldiging van misbruik van overheidsgeld. Voor het referendum werd volgens het Spaanse gerecht 1,6 miljoen euro uitgegeven. 

De rechters verwierpen wel het argument van Puigdemont, die had aangehaald slachtoffer te zijn van een politieke vervolging en dat zijn uitlevering daarom afgewezen moest worden. "Het is absurd de Spaanse staat hiervan te beschuldigen", aldus de rechtbank. "Spanje is lid van de juridische ruimte van de Europese Unie."

Voorlopig worden er tegen Puigdemont geen maatregelen genomen, hij kan voorlopig in vrijheid blijven in Duitsland. De procureur-generaal van Sleeswijk-Holstein moet ook nog instemmen met de uitlevering. Die instemming komt er, volgens een woordvoerster van de procureur-generaal, "spoedig". 

Puigdemont gaat ook in beroep tegen zijn uitlevering, zegt zijn advocaat Paul Bekaert. Volgens Bekaert moet het Grondwettelijk  Hof in Karlsruhe over drie maanden een uitspraak doen, en blijft Puigdemont tot dan op vrije voeten in Duitsland.

Bovendien bestaat de kans dat het Spaanse gerecht het aanhoudingsbevel laat vallen omdat het niet akkoord gaat met het Duitse gerecht. Volgens bronnen wil het Hooggerechtshof de overlevering dan ook niet accepteren zonder dat die ook geldt voor de rebellie.

Puigdemont en al degenen die betrokken zijn bij de mislukte poging om Catalonië af te scheuren van Spanje, "moeten door de Spaanse rechtbanken worden beoordeeld", zegt de Spaanse premier Pedro Sanchez alvast.

Sanchez legde een verklaring af tijdens een persconferentie op de NAVO-top in Brussel, kort nadat de Duitse Justitie een beslissing had genomen over het lot van Puigdemont. "We geven geen commentaar op beslissingen van rechtbanken, we respecteren hen (...) of het nu in Spanje, België, Duitsland of elders is, " verklaarde Pedro Sanchez aan journalisten op het hoofdkantoor van de Noord-Atlantische Verdragsalliantie in Brussel.

"Wat belangrijk is voor de Spaanse rechtspraak, is dat de mensen die betrokken zijn bij de gebeurtenissen in het najaar van 2017 moeten worden beoordeeld door de Spaanse rechtbanken, " voegde hij eraan toe.

Puigdemont heeft intussen via Twitter gereageerd op het besluit van de Duitse rechtbank. Hij is vooral tevreden dat de aanklacht voor rebellie niet wordt weerhouden. "We hebben de belangrijkste leugen van de staat ontmaskerd. Het Duitse gerecht ontkent dat het referendum op 1 oktober rebellie was", schrijft hij.

Hij verwijst ook naar de Catalaanse separatisten die sindsdien in de cel zitten. "Elke minuut die onze collega's in de gevangenis moeten verblijven, is een minuut van schaamte en onrecht. We zullen vechten tot het einde, en we zullen winnen!".

Ook de huidige Catalaanse minister-president, Quim Torra, reageerde op Twitter verheugd. "Geweldig nieuws! Zeer tevreden voor minister-president Carles Puigdemont. Dit toont nog maar eens de misleidingen en leugens aan van een rechtszaak die nooit had mogen starten. Het zal in Europa zijn dat we zullen winnen."

Puigdemont verblijft sinds eind maart in Berlijn nadat hij tijdens een doorreis door het land werd opgepakt. Hij was toen onderweg van een lezing in Finland naar ons land, waar hij sinds eind vorig jaar ondergedoken leefde voor het Spaanse gerecht. 

Spanje vaardigde vorig najaar een Europees aanhoudingsbevel tegen Puigdemont uit. In het bevel was sprake van vijf misdrijven: ambtsverzaking, ongehoorzaamheid, rebellie, opruiing en corruptie. Het aanhoudingsbevel werd ingetrokken in december, in maart volgde een tweede bevel, dit keer enkel voor de aanklachten misbruik van overheidsgeld en rebellie. 

Dat het Duitse gerecht beslist heeft om Puigdemont over te leveren aan Spanje, is goed nieuws. Dat zegt N-VA-Kamerlid Peter Luykx, die "het tij ziet keren in het voordeel van de Catalaanse autonomisten".

"Wat wij in deze uitspraak zien, is een overwinning voor het Catalaanse volk en een hart onder de riem van haar vervolgde leiders", zegt Kamerlid Peter Luykx. "Voor het eerst doet een rechtbank binnen de EU uitspraak over de aanklacht en het antwoord is voor de Catalanen goed nieuws: de beschuldigingen aan het adres van Puigdemont staan niet gelijk aan hoogverraad en de rechter bevestigde dat Puigdemont enkel een referendum wilde houden, niet dat hij de aanstoker van geweld was."

Minder tevreden is de Partido Popular, de conservatieve partij van ex-premier Mariano Rajoy die tot enkele weken geleden nog aan de macht was in Spanje en een felle tegenstander is van het onafhankelijkheidsproces in Catalonië. Esteban González Pons, europarlementslid voor de PP, spreekt van een "trieste dag voor de Europese integratie" en vraagt zelfs aan huidig premier Sánchez om het Schengen-akkoord in Spanje on hold te zetten.

Dat akkoord garandeert het vrij verkeer van personen in Europa. Maar tot duidelijk is of Europese aanhoudingsbevelen "ergens toe dienen of niet", moet dat vrije verkeer dan maar opgeschort worden, vindt Pons. "Schengen staat op het spel. We kunnen de grenzen niet opheffen zonder vertrouwen tussen de lidstaten. Als er verdachten ontsnappen en men hen niet wil terugsturen, moeten we de grenzen maar opnieuw sluiten." Dat is voor Pons een kwestie van "waardigheid en trots"