Maaike en Elke Neuville: "Wij zijn leeuwen. Als we ruziemaken, eten we de ander op"

Het dubbelgesprek wordt voorafgegaan door een waarschuwing. In de vorm van een sms van Elke Neuville. Dat een interview op restaurant weleens een uitdaging kan worden. “Maaike heeft nog nooit iets besteld dat effectief op een menukaart staat. Zelfs al telt die twintig pagina’s.”

De jongste van de Neuvilles houdt zich aan een strikt ‘dieet’: zonder vlees (want: beter voor het milieu), zonder lactose, tarwe en suiker (want: beter voor de darmen). Maar chef Willem Hiele is voorbereid. De cappuccino van noordzeegarnalen – voor één keer zonder melk – is er meteen boenk op. “Hier word ik echt gelukkig van”, zegt Maaike, terwijl Elke het voorgerecht en het – toch wel historische – moment met haar smartphone vereeuwigt.

Maaike: “Ik ben al veel soepeler geworden. Toen ik jonger was, heb ik zes maanden macrobiotisch ge­geten. Als ik iets doe, moet ik altijd eerst een extre­me fase door voordat ik een evenwicht vind. Op het randje van manisch. Ik kan moeilijk maat houden.”

Elke: “Ik ook niet. Om de twee maanden één sigaret roken gaat niet. Meteen tien op een dag.”

De zussen Neuville staan beiden gulzig in het leven, zij het op een ietwat andere manier. Maaike – acteur/regisseur (Van vlees en bloed, Katarakt) – staat bekend als spirituele yoga-adept en warmbloedige wereldverbeteraar. Als kind liep ze op de tippen van haar tenen door het gras uit vrees een mier dood te trappen. Vandaag legt ze op Facebook uit hoe je gewonde bijen David Attenborough-gewijs kan redden met suikerwater, strijdt ze voor een plastic­loos bestaan en neemt ze zelfs het openbaar vervoer als ze naar Iran reist.

Wie is Maaike Neuville?

- acteur, regisseur, schrijver 

- geboren in 1983 in Leuven 

- studeerde aan Studio Herman Teirlinck 

- bekend van series als De dag, Van vlees en bloed, Katarakt en Clan 

- speelde mee in films als De indringer en Weekend aan zee 

- regisseerde drie korte films: Terug weg, Sonnet 81 en Perfect Darkness

- is samen met regisseur Bas Devos. Samen hebben ze een dochter, Niko (3) 

- woont in Brussel

Wie is Elke Neuville?

- tv-maker 

- geboren in 1980 in Leuven 

- studeerde pol&soc aan de KU Leuven 

- werkte voor Het Laatste Nieuws en Woestijnvis (Man bijt hond) 

- in 2011 mede-oprichter van productiehuis De chinezen, bekend van programma’s als Iedereen beroemd, Radio Gaga en Ten oorlog  

- is samen met gewezen StuBru-presentator Vincent Byloo. Samen hebben ze een dochter Mia (bijna 1) 

- woont in Leuven  

Elke wordt door vrienden omschreven als ultieme levensgenieter, het vleesgeworden ­antoniem van saaiheid. Gedreven als tv-maker (Iedereen beroemd, Radio Gaga), hopeloos als het op administratie aankomt. In die mate dat ze al meermaals bezoek van een deurwaarder kreeg. Of zoals ze zelf zegt: “Ik ben onbezonnen, Maaike bezonnen. Ik ben een chaoot, zij meer van de controle.”

Hebben de zussen wél met elkaar gemeen: hun luide lach, slecht geheugen en sterk karakter. Dat laatste zeggen wij niet, maar vader Neuville.

Maaike: “Papa heeft een punt. We zijn allebei leeuwen: koppig, ijdel, graag de baas.”

Elke: “Als we met elkaar botsen is dat keihard. We maken op dezelfde manier ruzie. We eten de ander echt op.”

Maaike: “Echt twee leeuwen die vechten.”

Als kind zat het er bij jullie dikwijls tegen. Dat zei Elke ooit zelf: “We irriteerden elkaar voortdurend. Daar werd zelfs over gepraat in de familie: men vond ons gedrag problematisch.”

Maaike: “Zij pestte mij. (tegen Elke) Ik keek echt naar u op. Maar jij vond mij gewoon niet leuk. En je zette andere kinderen tegen mij op. Ik heb daar echt trauma’s van.”

Elke (half gespeeld): “Ik vind het niet leuk dat je dat weer oprakelt. Dat is al lang uitgesproken.”

Maaike: “Ik vind persoonlijk dat we daar de hele avond over moeten doorgaan.”

Elke: “Maaike!”

Hoe zouden jullie de onderlinge band vandaag omschrijven?

Elke: “Heel hecht. Maar we zijn niet het soort zussen dat voortdurend bij elkaar op schoot kruipt of alles samen doet. Ik zal Maaike niet snel bellen om op café te gaan.”

Maaike: “Als we geen zussen waren, zouden we geen vriendinnen zijn. Denk ik. Onze levens en karakters liggen te ver uit elkaar.”

Elke: “Toch al minder dan vroeger. De periode waarin we het verst uit elkaar lagen, was toen Maaike voor actrice studeerde aan de Studio (de voormalige Antwerpse acteerschool Studio Herman Teirlinck, red.).”

Iets te veel sterallures gekregen?

Maaike: “Net het omgekeerde. Je komt daar aan als enthousiast dorpsmeisje dat graag toneel speelt, maar je ego krijgt op die school serieuze deuken. Op zich niet slecht, maar als je heel de tijd te horen krijgt dat het anders en beter moet, is je zelfvertrouwen na een tijd totaal weg. Ik ben daar door een serieuze identiteitscrisis gegaan.”

Elke: “Dat was de periode waarin jij heel hard into zelfanalyse was: waarom je deed wat je deed, uit welke bouwstenen je was gemaakt, enzovoort. En ik was, toen nog meer dan nu, van de strekking: vooral niet nadenken, gewoon doen.”

Maaike: “Er was een periode van enkele maanden waarin ik geen normaal gesprek kon voeren zonder dat ik ondertussen mezelf in mijn hoofd aan het analyseren was. Ik kwam toen nog amper buiten, had echt moeite met sociaal contact.”

Elke: “Als buitenstaander was dat wel schrikken. Die school was superhard. Ze braken u echt af. Je moest al van beton zijn om daar ongeschonden uit te komen.”

Maaike: “Ik heb op die school ook veel mooie dingen geleerd en inspirerende mensen ontmoet, maar de beoordeling kon anders. Ik geef nu zelf acteerles aan Sint-Lukas en probeer dat echt anders te doen. Opbouwende kritiek. Jongeren in groep laten functioneren.”

Op welke eigenschap van de ander zijn jullie stiekem jaloers?

Elke: “Op haar focus. Als Maaike een plan heeft, gaat die rechtdoor tot het lukt. Ze heeft net beslist om haar eerste langspeelfilm te schrijven en ik weet nu al: of ze nu geld van het Vlaams Audiovisueel Fonds krijgt of niet, die film gaat er komen en nog geweldig goed zijn ook.”

Maaike: “Ik bewonder de gemakzucht van Elke.”

Elke: “Merci, hè.”

Maaike: “Ik ben serieus. Toen we dit jaar samen op reis naar Zuid-Afrika vertrokken, had ik een zware kater. ‘Ah, zo voelt het dus om Elke te zijn’, dacht ik, terwijl ik richtingloos in de luchthaven ronddoolde.”

Elke: “Zelfs als ik niets gedronken heb, ben ik katerig.”

Maaike: “Dat is al meteen een goede kop voor boven het artikel. (lacht) Wat anderen onder vakantiemodus verstaan, is jouw basistoestand in het leven: er altijd van uitgaan dat de dingen wel op hun pootjes zullen terechtkomen.”

Elke: “Maar plak daar dan toch een andere term op. Het is zo gemakkelijk om dat als gemakzucht te formuleren.”

Maaike: “Typisch dat jij dicteert wat ik moet zeggen. Ik had ook luiheid kunnen zeggen.” (lacht)

De volgende vraag – wat is de ander zijn ergerlijkste trekje? – is bij deze beantwoord.

Elke: “De schaduwkant van haar focus. Als Maaike iets in haar hoofd heeft, laat ze weinig ruimte voor iets anders.”

Maaike: “Dat treft. Bij Elke is het ook de schaduwkant van haar, euh, laten we het maar ongedwongenheid noemen. Maar ik vind het lastig om dat te zeggen...”

Elke: “Zeg het maar. Het is oké. Hou je gewoon bij wat we thuis hebben gerepeteerd.”

Maaike: “Zelf neem ik echt zo weinig mogelijk een vliegtuig. Elke is ook met het milieu begaan, maar plezier vindt ze toch belangrijker. Tijdens het vorige WK is ze op en af naar Brazilië gevlogen om de Rode Duivels te kunnen zien. Maar ik vind het dus lastig van mezelf dat ik dat lastig vind. Want ik ben ook van mening dat iedereen maar voor zichzelf moet ­uitmaken wat ie doet en laat.”

Elke, Maaike heeft exact een week geleden een bij gered. Wat heb jij onlangs nog gedaan om de wereld te helpen?

Elke: “Euh, gelezen op Facebook dat je een ge-wonde bij kunt redden met suikerwater? En net als Maaike heb ik intens meegedaan met Mei Plastic­vrij. Een maand lang werd ik aan de kassa van de Carrefour vies bekeken omdat mijn appels allemaal verspreid op de band lagen in plaats van netjes in één zakje. Toch heb ik doorgezet. Voor de wereld.”

Hoever reikt jullie impact op elkaar? Maaike, jij hebt Elke blijkbaar ooit voor de keuze gesteld: als ze bleef roken, mocht ze haar petekind niet vasthouden.

Maaike: “Heb ik dat gedaan? Nee toch.”

Elke: “O jawel. Twee weken voor Niko (nu 3) geboren werd, moest ik stoppen met roken. (denkt even na) Maar seg, dat kan toch niet dat ik recent niks nuttigs heb gedaan voor de wereld?!”

Maaike: “Je hebt een kind gemaakt.”

Elke: “Dat is net extreem vervuilend, een kind op de wereld zetten. (lacht) Anderzijds: ik heb wel de eerste vrouwelijke premier van België gebaard.”

Daar ben je nu al van overtuigd?

Elke: “Mia (bijna 1 jaar) is een geboren leider. Ze heeft heel goede ideeën. Als ze door het wasrek kruipt en halverwege vast komt te zitten, begint ze niet te huilen maar lost ze het zelf op. Toch straf als je nog maar elf maanden bent.

“Om een serieus antwoord te geven op de ‘hoe maak ik me nuttig?’-vraag: ik hoop dat ik toch een bijdrage lever met de tv-programma’s die we maken met De chinezen (het productiehuis dat ze in 2011 startte met Arnout Hauben en Mikhael Cops, red.). Dat ze méér zijn dan entertainment. Dat ze ook aan het denken zetten of, zoals Radio Gaga, een moeilijker thema als psychologische problemen meer bespreekbaar maken.”

Speelde dat mee toen je vijf jaar geleden bij Woestijnvis vertrok om je eigen productiehuis te starten?

Elke: “Ik vond alles aan Woestijnvis geweldig. Maar de angst voor het commerciële was te groot (Woestijnvis-topman Wouter Vandenhaute had toen net de zenders VIER en VIJF gekocht, red.). Ik ben gaan lopen voor iets wat er nog niet was.”

Heb je gelijk gekregen?

Elke: “Ik weet het niet. Het was voor niemand simpel. Iedereen moest leven met een nieuwe realiteit.”

Sommige Woestijnvissers, zoals Jan Eelen, vonden het vertrek hoogverraad. Vandenhaute zou er naar verluidt alles aan gedaan hebben om het te verhinderen: van dreigen met advocaten tot emotionele chantage.

Elke: “Als ik Maaike was geweest en alles had gewikt en gewogen, was ik wellicht op mijn stappen teruggekeerd.”

Maaike: “Nee nee, ik vond dat je de juiste beslissing nam.”

Elke: “Het is uiteindelijk allemaal goed gekomen. Dat was een periode waarin iedereen stijf van de stress rondliep. Niemand wist wat er ging gebeuren. Iedereen zat ook te hopen dat Woestijnvis in de afgrond zou vallen. Dat ze met hun vleugeltjes te dicht tegen de zon zouden vliegen. Ik wilde echt dat VIER en VIJF gingen lukken. Maar ik wist gewoon dat het niets voor mij zou zijn.”

Je leidt nu een bedrijf. Hunker je nooit naar de tijd waarin je nog gewoon programma's kon maken?

Elke: “Die crisis heb ik net achter de rug. Ik heb radicaal beslist om weer meer programma’s te maken en het management vaker aan anderen over te laten. Niet evident, want ik wil graag dat alles gaat zoals ik het wil. Maar voor je het weet word je gewoon een manager en dat was nooit mijn droom.

“Als ‘baas’ zal ik nooit 100 procent deel uitmaken van de ploeg. Maar dat geeft niet. Als ik een WhatsApp-bericht krijg met gore filmpjes omdat ze met z’n allen weer eens een nacht door doen, vind ik dat tof. Het besef dat ik daar een aandeel in heb, volstaat. Dat ik die hechte groep die er zo hard voor gaat mee heb geïnstalleerd.”

Maaike: “Ik vind dat schoon, dat clubgevoel. Maar het zou niks voor mij zijn. Daarom werk ik freelance.”

Omdat je niet aan iets of iemand verbonden wilt zijn?

Maaike: “Als ik ergens te lang bijhoor, wil ik weg. Ik hou liever afstand dan in een vaste ploeg of gezelschap te werken. Ik moet vrij zijn, heb onrust nodig om te functioneren. Om fris te blijven. Daarom ben ik ook naar Brussel verhuisd. Ik was het gewoon in Antwerpen, kende er iedereen. Ik wist: als ik hier blijf, ga ik gezapig worden.”

Mogen vriendschappen ook tijdelijk zijn?

Maaike: “Ik stap niet met die houding in een vriendschap, maar achteraf blijkt dat wel vaak zo. Soms groei je uit elkaar. De laatste jaren merk ik wel dat mijn vriendschappen erg hecht en stabiel zijn.”

Elke: “Mijn allerbeste vrienden ken ik al van tijdens mijn tienerjaren.”

Maaike: “Ik heb nooit zoals Elke tot één vaste groep behoord. Soms lijkt me dat leuk, soms beklemmend. Brrr, altijd met dezelfde mensen optrekken. (lacht) Al vind ik het ook wel jammer dat mijn vrienden erg verspreid wonen. Het lijkt me heerlijk om gewoon spontaan bij iemand binnen te springen, met uw zorgen op de sofa te gaan liggen, zonder eerst met de agenda erbij een afspraak te moeten maken.”

‘Is dit alles’ van Doe Maar klinkt uit de boxen. ‘We komen niets tekort we hebben alles. 'N kind 'n huis 'n auto en elkaar. Maar weet je lieve schat wat het geval is. Ik zoek iets meer ik weet alleen niet waar.’

Elke neuriet zacht mee. “Dat is mijn schrikbeeld”, zegt ze. “Die vraag moeten stellen: is dit alles? In een jaar waarin je een huis aan het verbouwen bent en net een kind hebt gekregen, is dat een reëel risico. Vincent (Byloo, ex-Studio Brussel-presentator en al enkele jaren het lief van Elke, red.) heeft twee kinderen uit een vorige relatie, dus om de week zijn we met z’n vijven. Voor je het weet ben je enkel nog functionele gesprekken aan het voeren over pampers, melkflessen en tegels.”

Wat doe je om daaraan te ontsnappen?

Elke: “Af en toe eens decadent gaan eten. Of: met z’n vijven de auto in en weg. Als het maar ‘iets beleven’ is.”

Maaike: “Ik kan net heel tevreden zijn met momenten waarop er helemaal niks speciaal aan het gebeuren is.”

Elke: “Niet dat ik constant in Bellewaerde op de looping moet zitten. Het allerplezantste is trouwens niks nuttigs doen met mijn dochtertje Mia. Samen de slappe lach hebben. Haar pesten door haar iets heel zuur te eten geven. Is dat voedzaam? Wellicht niet. Het is wel grappig. Plezier maken moet de grootste drijfveer blijven. Als het niet plezant is, schiet er niet veel meer over.

“Maar nu er kinderen in het spel zijn, besef ik voor het eerst dat een minimum aan structuur noodzakelijk is. Dat er af en toe afspraken nodig zijn, en dat ik meer dan tien minuten op voorhand moet zeggen of ik ergens wel of niet zal opduiken.”

Zie je dat met weerzin gebeuren, dat je ­verandert?

Elke: “Ik heb het daar een periode moeilijk mee gehad. ‘Fuck, ik ben dingen aan het doen waar de Elke Neuville van 24 mij vierkant mee had uitgelachen. Een Koreaanse kookcursus op zaterdagochtend: niet bepaald rock-’n-roll. Om nu te beseffen dat dat misschien niet zo erg is.”

Maaike: “Grappig: ik heb net de omgekeerde beweging gemaakt. Heel lang wilde ik alles tot in het absurde controleren, alles in structuur en strikte regels gieten. Dat macrobiotisch dieet is er maar één voorbeeld van. Dat is nu aan het verzachten. Ik vind het nu ook wel eens leuk om niet te weten wat ik ga doen en iets niet te plannen.”

Wat heeft daarvoor gezorgd?

Maaike: “Dat heeft te maken met de dood van mama. Pas als je een van de ergste dingen meemaakt die je kunt meemaken, besef je: ik heb geen controle, hoe hard ik dat ook zou willen. Dat voelt wel als een bevrijding. Je leert heel veel in zo’n rouwperiode, hoe heftig en vreselijk die ook is. Ook veel schone dingen.”

Ze hebben zichzelf en elkaar de voorbije vijf jaar al vaak de onmogelijke vraag gesteld: wat is de beste manier om een geliefde te verliezen? Langzaam, zodat je nog uitvoerig afscheid kunt nemen? Of is sneller ook milder? “Stom, want er is geen juist antwoord”, zegt Elke. “Het doet er ook niet toe. Het is wat het is. Ons mama is blij vertrokken op reis. Ze heeft niet afgezien. Maar we hebben wel niks meer kunnen zeggen.”

Half april 2013 krijgen Elke en Maaike telefoon van hun vader vanuit Zuid-Afrika. Hun mama is onwel geworden op vakantie. Een spoedoperatie aan het hart leidt tot complicaties. De zussen stappen meteen op een vliegtuig.

Elke: “Het eerste wat papa zei, toen we in Zuid-Afrika arriveerden, was: ‘Ik denk dat we haar gaan kwijtraken’. Met dat zinnetje heeft hij het heel moeilijk gehad. Dat uitgerekend hij ons zoiets onwezenlijks moest vertellen.”

Maaike: “Praten kon toen al niet meer. Maar mama heeft wel nog geweten dat we er waren. Dat is een hele troost voor mij. Net als de dagen nadien. We hebben dat rouwproces echt met z’n drieën in een cocon beleefd in Zuid-Afrika. Enorm waardevol en zalvend.”

Elke: “De dag dat ze is gestorven, zaten wij met papa op het terras van onze bed and breakfast te lachen, herinneringen op te halen, een fles wijn te kraken. Ik ben blij dat ik op dat moment niet langs alle kanten werd overvallen met praktische shit: nu moet je dit en dat gaan regelen.”

Maaike: “Bij de begrafenis in België vonden veel mensen het raar dat we zo oké overkwamen. Maar we zaten al een stap verder dan de rest van de familie.”

Elke: “De papa van onze papa is vroeg gestorven. Dus hield ik ergens altijd rekening met een slecht genetisch scenario. Maar mama? Nooit. Daar hebben ze ons helemaal koud gepakt.

“Laat staan dat ik ooit over het regelen van haar begrafenis had nagedacht. Maar alles kwam natuurlijk. Veel foto’s. Bloemen. Een tent. Een groot vuur. Een feest. Geen dag die enkel donker en zwart was. Mensen zeiden me nadien: zo wil ik het ook.”

Maaike: “Elk jaar maken we opnieuw zo'n groot vuur. Vrienden willen het niet meer missen: de warmte, de verbondenheid, de sfeer.”

Wordt het verdriet met de jaren minder, of het gemis groter?

Maaike: “Soms is het heel rauw. Dan word ik kwaad dat ik haar niet meer kan vastpakken. Maar er is ook een schoonheid die ik ervoor niet kende. Een aanvoelen van een niet-fysieke aanwezigheid. Ik moet maar aan haar denken en dat gevoel is er. Daar ben ik heel dankbaar voor. Als ik voel dat ik weer even verglijd in kwaadheid, roep ik dat op. Voor mij is ze niet ‘weg weg’. Ze is er. Op alle mogelijke manieren behalve fysiek.

“Ik kijk heel anders tegen de dood aan sinds mama gestorven is. Dood is niet dood. Wat overblijft is haar essentie. Onversneden liefde, los van vorm, gender, afkomst, moeilijkheden. Maar zo zie ik het. (tegen Elke) Ik vermoed dat jij het anders ziet.”

Elke: “Ik kan daar, euh, heel geanimeerd naar luisteren.”

Maaike: “Mij biedt dat veel troost.”

Elke: “Ik begrijp dat wel. Ik ben gewoon wat aardser.”

Verwerken jullie het verlies ook anders?

Maaike: “Absoluut. We hebben dat onlangs ook letterlijk uitgesproken en geanalyseerd. Ik ben iemand die volledig in het rouwproces duikt. Ik zocht de triest- en kwaadheid soms echt op. Maakte er een – nog onuitgebrachte – film over: Rouwdagboek. Ook omdat ik niet van dat verdriet wilde weglopen.”

Je had het gevoel dat Elke dat wel deed?

Maaike: “Ergens wel.”

Elke: “Ik heb het niet nodig om in dat verdriet te gaan wroeten. Maar dat betekent niet dat ik ervan wegloop. Ik begreep niet dat Maaike daar altijd mee bezig moest zijn. Zij kon er niet bij dat ik er maandenlang niet mee bezig kon zijn.

“Dat misverstand hebben we enkele maanden geleden uitgepraat. Toen we samen vijf jaar na mama’s dood terug naar Zuid-Afrika gingen. Maaike vond het symbolisch belangrijk dat we terug naar daar trokken. Van mij hoefde dat niet. Of hadden we gerust ergens anders naartoe kunnen gaan.”

Maaike: “Het was een goed sluitstuk voor ons. In Zuid-Afrika hebben we eindelijk begrepen dat we elkaar niet moeten begrijpen. Een belangrijke les, die ik sindsdien op alles probeer toe te passen.

“Laatst keek ik naar Hotel Sophie op de Nederlandse televisie. Een debat tussen Sophie Hilbrand en een moslima. Sophie stelde een vraag over homo’s. De moslima antwoordde dat iedereen van haar mocht doen wat hij wou, maar dat het wel in strijd bleef met haar geloof. Sophie begreep dat niet en bleef erop doorbomen: dat je je overtuiging toch moest veranderen als je als moslima in Nederland leeft. Dat vond ik zo hautain. Het is toch niet omdat je iemand anders zijn normen en waarden niet begrijpt, dat die geen bestaansrecht heeft? Dan was de moslima veel verdraagzamer.”

Is jullie band veranderd?

Maaike: “Elke, papa en ik delen iets dat niemand anders begrijpt. De dood kan mensen uit elkaar rijden of dichter bij elkaar brengen. Gelukkig geldt het laatste voor ons.”

Elke: “Mama wilde altijd dat we als gezin vaker samen kwamen. En nu doen we dat, nu ze er niet meer is. Zo typisch.”

En de band met jullie papa?

Elke: “Het is heel schoon om te zien hoe hij nu de rol van opa én oma vervult. Had mama nog geleefd, had hij de eerste twee jaar wellicht niet aan die kleinkinderen mogen komen. Of er hoogstens een balletje naar mogen gooien. Voor de rest zouden die 200 procent van mama zijn geweest. Hij is heel verzorgend. Iets wat ik vooraf nooit in hem had vermoed.”

Lijken jullie zelf meer op jullie vader of moeder?

Elke: “Met mama kon het er vroeger zwaar tegen zitten net omdat we zo op elkaar lijken. Als ze er nu nog was, zou het ik-weet-niet-hoe cool geweest zijn om die gelijkenissen uit te spreken. Maar wij waren nog niet in dat stadium.”

In De Standaard zeiden jullie ooit: 'We hadden thuis weinig om tegen te rebelleren.’

Elke: “We hadden ouders die het ons een beetje lieten uitzoeken. Maar zelf had ik ook niet zoveel last van die typische puberteit.”

Maaike: “Elke Neuville! Jij hebt jaren slechtgezind rondgelopen.”

Elke: “Bij u was het toch erger. Jij sloeg met deuren.”

Maaike: “Jij nog harder. Maar we zijn inderdaad met veel vertrouwen opgevoed. Aan de vooravond van mijn halve wereldreis, zei papa: ‘Als ik één ding weet, is het wel dat het altijd goed komt met u.’ Die uitspraak was een gigantische bron van zelfvertrouwen. Er is toch niks mooiers dan horen: je bent helemaal oké zoals je bent? Ik zeg dat nu ook vaak tegen Niko. Al kijkt die dan vooral van: wat zeg jij nu?”

Elke: “Onze ouders zeiden altijd: tof plan. Nooit: zou je dat wel doen, stel dat er dit of dat gebeurt. Waarom zou je kinderen er attent op moeten maken dat er dingen kunnen misgaan? Dan wordt dat een reële mogelijkheid. Dat probeer ik ook uit te schakelen als moeder.”

Delen jullie gelijkaardige opvattingen over het moederschap?

Maaike: “Ik wilde het zo goed doen met Niko, dat ik de eerste twee jaar voortdurend stress had. Ook op rustige momenten. Als ik haar op een feestje niet in mijn armen had, dan hield ik haar wel voortdurend in mijn vizier. Elke is als moeder meer ontspannen. Daar kan ik jaloers op zijn. (tegen Elke) Ontspannen: dat is een goed alternatief voor gemakzuchtig.”

Elke (lacht): “Vincent heeft graag structuur, dat alles netjes en in orde is. Van mij mogen de kinderen met hun handen eten. Wel vermoeiend, de inconsequente zijn.

“Ik heb het wel nog makkelijker dan Maaike. Op Mia’s leeftijd komt er nog niet veel opvoeden aan te pas. Behalve nu en dan zeggen: lek niet aan het stopcontact.”

Maaike: “Ik vind het erg dat mama haar kleinkinderen niet meer heeft meegemaakt. Als zij niet was gestorven, had ik waarschijnlijk langer gewacht met een kind. Maar haar dood heeft mijn kijk op het leven veranderd.”

Werkbesognes zijn plots heel relatief?

Maaike: “Pas op, ik gooi mij nog steeds volledig in mijn werk. Misschien zelfs nog feller dan voorheen. Omdat ik minder bang ben. Omdat ik het sneller kan loslaten. Als het ergste al is gebeurd, ben je niet langer bang om iets te verliezen.”

Vandaar: die eerste langspeelfilm regisseren.

Maaike: “Bijvoorbeeld.”

Als acteur heb je een dienende rol, als regisseur zeg je: 'Ik heb iets te melden, iets toe te voegen.’ Wat is dat in jouw geval?

Maaike: “Als regisseur wil ik mijn acteurs vooral de kans geven om echt vrijuit te spelen. Tegenwoordig zie je dat veel te weinig. Alles moet snel gaan, want tijd is geld. Het gaat zelden over spelen. Zo jammer. Wat ik graag wil, is dat er echt contact is tussen mijn spelers. Dat er echt iets gebeurt met hen, daar op dat moment op de set. Want dat zie en voel je op het scherm. En dat is zo enorm ontwapenend om te zien. (drinkt vol glas water leeg)

“Sorry, ik word altijd rood als ik praat over iets waar ik gepassioneerd door ben.”

Elke: “Een van je betere eigenschappen.”

Maaike: “Over mijn langspeler kan ik nog niet veel kwijt. Alleen dat er veel vrouwen in zullen meespelen. Omdat die een stem mogen krijgen in films en series. Zie het als mijn antwoord op het hele metoo-gebeuren. Al gaat het voor mij veeleer over vrouwelijkheid. Iets dat mannen evenzeer kunnen bezitten.

Maaike: “Ik denk vaak: arme mannen. Die zijn ook in een machokeurslijf gezet, hebben hun vrouwelijke kant vaak niet kunnen ontwikkelen. 'Man versus vrouw' vind ik vreselijk achterhaald.

Elke: “Die quota op de kieslijsten: als nummer één een man is, moet nummer twee een vrouw zijn. Oh my god. Wat als dat dan een koe is? Het feit dat die een beha draagt, vind ik niet bepaald een criterium. Maar het zal wellicht nu even zo geforceerd moeten om ooit tot een evenwichtigere situatie te komen.”

Elke, toen anderen de hashtag #wijoverdrijvenniet lanceerden, tweette jij #misschienoverdrijvenwijtocheenheelkleinbeetje.

Elke: “Omdat ik vond dat de slinger toen even doorsloeg. Richting hysterie. In volle #metoo-storm kwamen verhalen naar boven die je onmogelijk kunt minimaliseren. Maar iemand die scheef naar je kijkt op de tram, is geen #metoo. Als ik zulke dingen hoor of lees, komt mijn slechte karakter naar boven. Dan krijg ik zin om mij tegen dat moralisme te verzetten.

“Ondanks het relativeren wil ik wel iets doen met de kern van die metoo-boodschap. Met De chinezen denken we over een programma over en met vrouwen. Zonder per se op de barricaden te klimmen.”

De koffie, met snoepje van abrikoos en lavendel, luidt ook het einde van de avond in. Tijd voor een laatste sigaret, vindt Elke. Maaike stapt mee richting terras. “Ik heb beslist dat ik er eentje meerook vanavond.” Op weg naar buiten steekt ze nog een snoepje in de mond.

Maaike: “Dat vind ik ook keibelangrijk: je eigen strikte regels op tijd en stond straal negeren.”

Elke: “Ik voel het: we groeien steeds meer naar elkaar toe. Ik stop maandag met roken. Over tien jaar komen we terug en eet ik wellicht keihard macrobiotisch.”

Maaike: “En ben ik de gemakzuchtige – sorry – de ontspannen van de twee. Op welk woord hadden we nu weer afgeklopt?”