Vlaamse regering keurt nieuw jeugddelinquentierecht definitief goed
De Vlaamse regering heeft definitief het licht op groen gezet voor het nieuwe jeugddelinquentierecht. Dat gaat in vanaf 2019. Rode draad in de plannen is dat jongeren meer zullen aangesproken worden op hun verantwoordelijkheid en dat ze tegelijk meer kansen krijgen om hun schade te herstellen. In de gemeenschapsinstellingen zullen jonge delictplegers gescheiden worden opgevangen van jongeren in een problematische opvoedingssituatie.
Sinds de zesde staatshervorming is Vlaanderen bevoegd voor het jeugdsanctierecht. De Vlaamse regering heeft nu definitief het licht op groen gezet voor haar eigen jeugddelinquentierecht. "We vormen het 50 jaar oude jeugdbeschermingsrecht in Vlaanderen om tot een helder en modern jeugddelinquentierecht", zegt Vlaams minister van Welzijn Jo Vandeurzen (CD&V).
Het gaat om jongeren die tussen 12 en 18 jaar zijn op het moment van de feiten. Nieuw is de maximumleeftijd: die wordt op 23 jaar gelegd.
Meer verantwoordelijkheid voor jonge delinquenten
In het nieuwe decreet worden jongeren ook meer bekeken als mensen die verantwoordelijkheid dragen voor hun eigen gedrag en de gevolgen daarvan. Vandaar ook de grote aandacht voor de "herstelgerichte benadering". De jongere moet daarbij verantwoordelijkheid opnemen voor zijn acties, de gevolgen ervan inzien en de schade bij het slachtoffer en de maatschappij trachten te "herstellen".
Het openbaar ministerie en de jeugdrechtbanken krijgen nieuwe mogelijkheden om een reactie in te vullen. Een van die nieuwigheden is het positief project. Het kan bijvoorbeeld gaan over het volgen van een begeleiding met betrekking tot een agressie- of verslavingsproblematiek of het omgaan met druk uit de omgeving.
De ultieme ingreep is en blijft de plaatsing in een gesloten instelling. Om niet meteen naar dat laatste redmiddel te grijpen zijn er nog andere opties mogelijk, zoals huisarrest met begeleiding.
Gefaseerde aanpak
Als plaatsing toch nodig is, komt de jongere terecht in een gemeenschapsinstelling. Momenteel zitten in sommige gemeenschapsinstellingen jonge daders ("moffers", waarbij MOF staat voor "misdrijf omschreven feit") en slachtoffers van geweld- en zedenfeiten ("vossers", waarbij VOS staat voor "verontrustende opvoedingssituatie") samen. Daaraan komt een eind. Er komt een aparte opvang voor jonge delictplegers.
In de gemeenschapsinstellingen zal gewerkt worden met modules van drie, zes of negen maanden. In extreme gevallen kan de jeugdrechter lange sancties tot maximaal zeven jaar opleggen. Dat moet ook een alternatief vormen voor de uithandengeving, het systeem waarbij jongeren vanaf hun 16de in uitzonderlijke omstandigheden worden berecht als volwassenen. Die uithandengeving blijft wel bestaan, maar de voorwaarden worden verstrengd en bedoeling is dat het aantal uithandengegeven jongeren daalt. Er komt ook een evaluatie.
"We gaan dit gefaseerd en zorgzaam uitvoeren, zeker voor wat de gesloten opvang betreft", zegt Vandeurzen.