Dorre gazonnen, wanhopige landbouwers … De aanhoudende droogte eist haar tol en dat geldt ook voor de bossen. Op heel wat plaatsen is de bodem bedekt met bladeren. Vooral wilgen en populieren hebben het zwaar te verduren. Net als de lijsterbessen en beuken die vier maanden voor het begin van de herfst hun bladeren afwerpen.

‘Heel wat bomen snakken naar water en stoten hun bladeren af’, zegt Koen Es van de Plantentuin in Meise. ‘Herfst mag je het niet noemen. Tijdens de herfst verkleuren alle bladeren van een boom, om daarna af te vallen. Dan gaat de boom in een winterslaap. Maar nu valt slechts een deel van de bladeren af, de rest blijft hangen. De bomen staan op die manier wat dunner in blad, maar de kruin blijft groen.’

Verdamping

Het gaat hier om een verdedigings­mechanisme, zegt Es. De boom probeert bij dit droge weer in leven te blijven. ‘Een boom verdampt dagelijks honderden liters water via zijn bladeren. Dat water is nu schaars, dus moet de verdamping ingeperkt worden. Dat kan alleen met minder bladeren.’

Wie in zijn tuin een boom heeft staan die bladeren verliest, moet niet te snel wan­hopen. ‘Alleen de zwakkere bomen zullen sneuvelen’, zegt Es. Ook jonge bomen komen in de gevarenzone.

‘Bomen die nog niet lang geleden aangeplant zijn, zijn kwetsbaar’, zegt Griet ­Buyse van het Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek (INBO). ‘Die hebben extra water nodig. Anders verdorren ze. Het gaat niet alleen om deze die dit jaar aangeplant zijn. Een van onze medewerkers zag deze week boompjes van tien jaar die het moeilijk hebben om te overleven.’

Volgens Joris Gansemans van Natuurpunt is ook de plaats waar de boom staat bepalend. ‘In steden is het droger dan in bossen – die laatste houden toch meer ­water op. Maar zelfs beukenbossen kunnen last ondervinden van de droogte. De beuk is een soort die niet diep wortelt.’

Zoniënwoud bedreigd

Als droge zomers vaker zullen voorkomen, dreigen we iconische beukenbossen zoals het Zoniënwoud te verliezen. ‘In de plaats zullen er andere, meer zuidelijkere boomsoorten komen. In Oudenaarde zien we dat in het bos ’t Ename. In geen tijd is de okkernoot daar fors uitgebreid. Vijftien jaar geleden stond er één, nu zijn het er tientallen. De beuk verdwijnt er langzaam.’

En er lijkt nog geen einde te komen aan de droogte. ‘Vanaf dinsdag verhoogt de kans op buien of lokaal onweer in Vlaanderen’, zegt weerman David Dehenauw. ‘Daarmee zeg ik niet dat het overal zal regenen. Evengoed blijft het op bepaalde plaatsen kurkdroog. Een malse regenbui die een dag boven ons land blijft hangen, zie ik nog altijd niet op de weerkaarten.’