Elon Musk: van superheld tot internettrol

Tot voor kort had de steenrijke oprichter van betaaldienst PayPal, ruimtevaartbedrijf SpaceX en SolarCity vooral fans die hem bewonderen om zijn visionaire ideeën. Mars koloniseren. De hele wereld helpen overschakelen op zonne-energie en elektrische auto's. Openbaar vervoer vele malen sneller maken met vacuümtrein Hyperloop.

Met de groeiende stroom tweets die hij verstuurt, lijkt het aantal bewonderaars van Elon Musk de laatste maanden echter steeds verder af te nemen. Begin dit jaar slingerde de Tesla-ceo gemiddeld honderd tweets per maand de wereld in. Sinds mei zijn dat er vier keer zoveel.

Alsof hij niet al een dagtaak heeft aan de problemen bij de productie van zijn nieuwe betaalbare elektrische auto (Tesla Model 3), heeft de opvliegende ondernemer het razend druk met pogingen om iedereen die hem bekritiseert monddood te maken. Op Twitter én daarbuiten. Onlangs, toen beursanalisten tijdens een conference call kritische vragen stelden over de zwaar tegenvallende resultaten van Tesla, klaagde hij over 'saaie, idiote vragen' en verbrak hij de verbinding. Zo kapte hij ook een telefoontje af van de voorzitter van de Amerikaanse raad voor verkeersveiligheid, die een onderzoek instelde naar een dodelijk ongeval met Tesla's zelfsturende auto.

Vervolgens kondigde Musk een website aan om de betrouwbaarheid van journalisten te monitoren. Pravda genaamd - naar de krant die in de voormalige Sovjet-Unie de spreekbuis was van het politbureau.

Die incidenten leverden hem al veel kritiek op. Maar het dieptepunt volgde op een tweet die Musk zondag stuurde. De Britse duiker Vernon Unsworth had Musks plannen om de Thaise voetballers uit de ondergelopen grot te bevrijden een pr-stunt genoemd.

Musk - die er prat op gaat nooit te hoeven adverteren omdat hij zoveel media-aandacht krijgt - had verschillende ideeën geopperd om de jongens te redden. Die waren allemaal op niks uitgelopen. Aanvankelijk wilde de ondernemer, die ook een boorbedrijf heeft, een tunnel boren naar de jongens. Vervolgens liet hij een miniduikboot naar Thailand overvliegen.

Volkomen onbruikbaar, stelde duiker Unsworth zaterdag in een interview. Musk had volgens hem geen benul hoe de grot eruit zag. "De duikboot was bijna 1.70 meter lang en kon niet buigen. Hij had de bocht niet om kunnen gaan en had niet langs obstakels kunnen gaan. Hij had geen 50 meter ver kunnen komen in de grot'', verklaarde hij. "Het was gewoon een publiciteitsstunt.''

Musk ontstak vervolgens in razernij. Op Twitter maakte hij de reddingsduiker uit voor "pedo guy" (pedofiel). Ook noemde hij het 'verdacht' dat de Brit in Thailand woont. Toen anderen daar verontwaardigd op reageerden, antwoordde Musk: "Ik wed op een gesigneerde dollar dat het waar is." Inmiddels heeft hij zijn tweets verwijderd, maar screenshots zwerven nog altijd op sociale media rond.

Unsworth overweegt Musk nu aan te klagen wegens smaad, liet hij weten. Aandeelhouders straften de ondernemer al meteen af: op de beurs kelderde het aandeel Tesla maandag met 4 procent. Enkele Twittergebruikers zeggen dat ze de bestelling van een Tesla-auto alsnog hebben geannuleerd.

Met zijn laag-bij-de-grondse twitterstorm is Musk over de schreef gegaan, volgens de Amerikaanse hoogleraar rechten en bedrijfskunde Erik Gordon. "Dit had niks te maken met het verdedigen van Tesla."

Hedgefondsmanager Mark Spiegel oordeelt nog vernietigender. Dat Tesla ondanks zijn diepe schulden nog niet failliet is gegaan, is volgens hem enkel te danken aan Musks "rabiate fanbase". "Nu die fans zich realiseren wat voor persoonlijkheid ze aanbidden, zal het snel afgelopen zijn", zei hij tegen persbureau AP. Hij vergelijkt Musk met Donald Trump. De ondernemer en de Twitterminnende Amerikaanse president hebben volgens hem "een ongelooflijke hoeveelheid persoonlijkheidsgebreken" gemeen.

Ook grote investeerders in Musks bedrijven zullen zich inmiddels achter de oren krabben, verwacht Gordon. Net zoals bij taxibedrijf Uber is gebeurd toen de inmiddels opgestapte ceo Travis Kalanick wegens zijn gedrag in opspraak kwam. "Het is erg gevaarlijk om er zomaar van alles uit te flappen."