Direct naar artikelinhoud
Wetenschap

Een Oostenrijker maakt de ibisvogel terug wegwijs in Europa met een ultralicht vliegtuigje

Johannes Fritz leidt een groep ibisvogels over de bergen rond Salzburg.Beeld BELGAIMAGE

Het voorbestaan van de ibisvogel hangt aan een zijden draadje. Minder dan 1.000 vogels leven nog in het wild. Een Duits-Oostenrijkse groep biologen probeert de vogel nu na 400 jaar afwezigheid terug in Europa te leren leven. Daarvoor gebruiken ze een vliegtuigje; om de vogels te leren migreren naar de Mediterraanse regio in de winter.

Met zijn lange, dunne snavel, kaal hoofd en lange veren in de nek, heeft de ibisvogel een uitzonderlijk voorkomen. Het is dat uiterlijk dat ervoor zorgt dat de vogel al eeuwenlang tot de menselijke verbeelding spreekt: het is niet voor niets dat de oude Egyptenaren de vogel als een teken van het goddelijke hiernamaals beschouwden. Dankzij zijn vreemde voorkomen kan de ibis ook makkelijk worden herkend tussen de Egyptische hiërogliefen.

Ook in Europa blijft de vogel tot de verbeelding spreken. Zo'n 400 jaar nadat de ibis hier verdween, zet een groep biologen uit Oostenrijk en Duitsland zich in om de vogel terug te introduceren en zo te helpen overleven. Dat meldt de  Amerikaanse universiteit Yale. Vooralsnog leven er immers meer ibisvogels in dierentuinen dan in het wild.

Lees verder onder de foto.

Met zijn vreemde voorkomen blijft de ibisvogel tot de verbeelding spreken.Beeld BELGAIMAGE

De Oostenrijkse gedragsbioloog Johannes Fritz begon in 2001 aan zijn 'The Waldrapp Project'. Fritz houdt er een eigenaardige methode op na. Hij kweekt de vogels in het zuiden van Beieren en vliegt om de zoveel tijd met de vogels de Alpen over, naar het Italiaanse Toscane. Dat mag u trouwens letterlijk nemen: Fritz haalde zijn vliegbrevet en vliegt naast de ibisvogels in een ultralicht toestel. 

Op die manier wil Fritz de vogels leren om in de winter te emigreren naar warmere oorden. Sommige vogels lijken de draad op te pikken: een handvol ibisvogels ondernam de tocht ondertussen al op eigen houtje. Leuk detail: de Oostenrijker geeft aan dat de Hollywoodfilm Fly Away Home, waarin een meisje ganzen leert migreren naar warmere oorden, een inspiratiebron was.

Kritiek

Fritz en zijn team boeken steeds meer succes met hun project. Zo steeg het aantal ibisvogels in Oostenrijk en Duitsland de laatste vier jaar van 43 naar 84. Ook de Europese Unie trekt ondertussen tot 1,5 miljoen euro subsidies uit voor het project.

Toch is niet iedereen onverdeeld gelukkig met de acties van Fritz. Sommige biologen vragen zich ten eerste af of de ibisvogel überhaupt ooit echt in Europa heeft geleefd. Zij argumenteren dat de vogel hier slechts enkele honderden jaren leefde, op een moment dat het klimaat toevallig warmer was. De echte habitat van de vogels zou zich zuidelijker bevinden, in Marokko en Turkije. Niet toevallig kennen beide landen nog een grote populatie ibisvogels van respectievelijk 600 en 200 vogels.

Volgens deze wetenschappers zou de moeite en het geld die nu in The Waldrapp Project worden gestoken, beter naar deze vogels gaan. Dat zou ook voorkomen dat we vogels artificieel leren vliegen richting warmere oorden. Bovendien kan er zo meer aandacht gaan naar het bredere eco-systeem waar de vogels nu al leven, in plaats van naar enkele afzonderlijke volgens, zo klinkt het.

Het hoeft niet te verbazen dat Johannes Fritz het daar niet mee eens is. "Het is niet dat we het ongerepte natuurleven uit de middeleeuwen terug tot leven willen wekken", reageert de bioloog op de website van Yale. "We willen de vogels terug integreren in het moderne landschap dat de mens heeft geschapen."