De Lijn wordt opgesplitst: in deze 'vervoerregio' valt jouw gemeente

De hervorming moet volgens Vlaams minister van Mobiliteit Ben Weyts (N-VA) De Lijn voorbereiden op de liberalisering in 2020. Tegen dan moet De Lijn de test kunnen doorstaan met private vervoerbedrijven. Als dat lukt, blijft De Lijn de interne operator.

De tijd van de 'basismobiliteit', waarbij iedere Vlaming op enkele honderden meters van zijn deur een bus- of tramhalte had, is voorbij. In de plaats komt het concept 'basisbereikbaarheid'. Van een "blinde aanbodpolitiek" naar een meer vraaggestuurd systeem met een bepalende rol voor de lokale besturen, is de filosofie van Weyts.

Concreet wordt het aanbod van De Lijn opgedeeld in drie lagen. De eerste laag is het 'kernnet': de voorstedelijke en interstedelijke verbindingen, die de grootste attractiepolen met elkaar linken. De tweede laag bestaat uit het aanvullende net, dat aantakt op het kernnet en bijvoorbeeld verbindingen maakt met buitenwijken en kleinere kernen. De derde laag bestaat uit vervoer op maat, zeg maar de invulling van de 'last mile'. Het gaat dan om lokale of private initiatieven die inspelen op een heel particuliere nood (zoals belbussen, de pendeldienst van een bedrijf of het busje van een rusthuis).

Verder wordt Vlaanderen opgedeeld in 15 vervoerregio's. Bedoeling is dat de lokale besturen daar samen met onder meer De Lijn en de NMBS beslissen welk aanbod er nodig is per regio. De regioraden zullen zelf de zeggenschap krijgen over het vervoer op maat. Voor het aanvullend net zullen ze het aanbod mee uittekenen en voor het kernnet zullen ze advies verlenen. Daar blijft De Lijn wel bewaken dat de verbindingen de grenzen van de vervoerregio's overstijgen.

Elke provincie zal verschillende vervoerregio's krijgen, enkel Limburg vormt op zichzelf één regio. West-Vlaanderen krijgt maar liefst vijf regio's. De Antwerpse vervoerregio is al opgestart als proef, bedoeling is dat er deze zomer nog een evaluatie komt van de drie andere proefregio's Aalst, Mechelen en de Westhoek. Dit najaar zullen de vijftien regio's dan definitief boven het doopvont gehouden worden.

"Burgemeesters en schepenen krijgen veel opmerkingen over het openbaar vervoer, maar tot nu toe hadden ze er weinig tot niets over te zeggen. Terwijl net zij dikwijls het beste weten waar de lokale vervoersnoden en -kansen liggen", zegt Weyts. Dat moet in de toekomst veranderen.

Binnen elke vervoerregio zal de vervoerregioraad een mobiliteitsplan opstellen. Die plannen zullen per regio de optimale samenwerking tussen de verschillende vervoerswijzen zoals trein, tram, bus, taxi en fiets uittekenen. Het mobiliteitsplan tekent ook de mobi-punten uit, waar al die spelers samenkomen. "Een slimme tarief- en ticketintegratie, gecoördineerd door een Vlaamse mobiliteitscentrale, maakt het overstappen tussen al deze modi makkelijk en efficiënt."

De eerste mobiliteitsplannen zijn voor volgend jaar, waarna het principe van basisbereikbaarheid in 2020 finaal van start kan gaan.