Waarom je gratis wifi beter links laat liggen op vakantie: 6 tips om veilig te surfen

Publieke wifinetwerken kom je overal op reis tegen: in restaurants, cafés of in de lobby van je hotel. Ze zijn makkelijk en vaak gratis, maar zijn niet ongevaarlijk, volgens Stefaan Van Hoornick, security-expert bij Trend Micro. “Er zijn nog nooit zoveel manieren geweest om via je smartphone of tablet te worden blootgesteld aan bedreigingen en malware die je gegevens, geld of zelfs je identiteit willen stelen.” Een openbaar wifinetwerk is één van de grootste boosdoeners, klinkt het. 

Eén van de valkuilen bij een publiek wifinetwerk is vaak het gebrek aan een goede beveiliging. In veel gevallen is het voor hackers perfect mogelijk om zich positioneren tussen jouw toestel en het wifinetwerk. Ze zijn zo in staat om alle gegevens te onderscheppen die je via je smartphone, tablet of laptop verstuurt. Denk maar aan inloggegevens, je rekeningnummer, e-mails, en meer. En eens ze die informatie hebben, kunnen ze natuurlijk veel schade toebrengen.

Het beste advies is natuurlijk om nooit te verbinden met een publiek netwerk, maar dat is niet altijd even praktisch. Gelukkig zijn er enkele slimme tips om te voorkomen dat je vakantie in het water valt door een digitaal ongelukje. Deze dingen moet je doen – of net niet doen – om veilig te surfen op reis.

Voor je vertrek controleer je best even of je toestel klaar is voor de reis, of het nu een laptop is dan wel een smartphone of tablet. Check eerst of het toestel up-to-date is. Ga naar de instellingen, en zoek naar ‘Systeemupdates’, ‘Beveiligingsupdates’ of ‘Windows update’, afhankelijk van je toestel. Indien er nieuwe updates worden gevonden, voer die dan uit. Zo is je toestel beveiligd tegen alle bekende bugs of andere hiaten die het kwetsbaar maken. Installeer daarnaast een betrouwbaar antivirusprogramma – ook op je smartphone. Meestal ben je voldoende beveiligd met een gratis versie.

Om ervoor te zorgen dat je toestel niet zomaar met eender welk wifinetwerk verbindt, duik je best even in de instellingen. Op een Windowslaptop schakel je ‘automatisch verbinden met de dichtstbijzijnde beschikbare Wi-Fi-hotspot’ en ‘automatisch delen en synchroniseren van bestanden’ uit. 

Op je smartphone of tablet doe je dit voor de wifinetwerken die al zijn opgeslagen; daarvoor moet je dus eerst al verbinding hebben gemaakt. Ga naar je opgeslagen wifinetwerken, selecteer het gewenste netwerk en klik op ‘Vergeten’ of iets dergelijks, afhankelijk van je besturingssysteem. Zo maakt je toestel niet automatisch verbinding met die netwerken. Dat is uiteraard vooral handig als je al ter plaatse bent.

Als je dan toch besluit om gebruik te maken van een publiek wifinetwerk, wees je dan altijd bewust van welk netwerk je gebruikt. Let op voor ‘valse’ wifi-hotspots die een beveiligd wifinetwerk nabootsen door een gelijkaardige naam te gebruiken. Vraag bijvoorbeeld na wat de exacte naam van het wifinetwerk is in het restaurant, café of hotel waar je verblijft. 

Overigens is voorzichtigheid altijd geboden. Ook al is het wifinetwerk van pakweg je hotel beveiligd met een wachtwoord, dan wil dat nog niet per se zeggen dat hackers die beveiliging niet kunnen omzeilen. Gevoelige informatie, zoals de inloggegevens op je online bankplatform, verstuur je simpelweg beter niet via wifi op hotel.

Kan je het toch niet laten om online te bankieren of andere gevoelige gegevens te versturen over een publiek wifinetwerk, overweeg dan een VPN-app te gebruiken. Een VPN ('virtual private network') versleutelt de gegevens die je verstuurt, zodat die uit de handen van hackers blijven. Er zijn honderden VPN-apps om uit te kiezen, dus doe wat opzoekwerk voor je een app installeert. Voor een goede VPN-app moet je overigens betalen. 

Je kan er ook voor kiezen om een mobiele wifirouter of mifirouter aan te schaffen: een apparaatje dat je mee kan nemen in de rugzak en je voorziet van wifi. Zo'n mifirouter heb je al voor minder dan 100 euro. Het enige wat je dan nog nodig hebt, is een simkaartje voor mobiel internet.

Goede tip, of je nu op reis gaat of niet: gebruik een wachtwoordmanager om je online accounts te beveiligen. Een wachtwoordmanager bewaart je inloggegevens achter een virtueel slot en grendel, en maakt je wachtwoorden zo goed als onkraakbaar. Zelfs op een publiek wifinetwerk wordt het daardoor moeilijk om je inloggegevens te stelen. 

Ook is het een goed idee om twee-factor-authenticatie in te stellen. Met twee-factor-authenticatie kan je enkel inloggen met een bijkomende controle, zoals een cijfercode die je per sms wordt toegestuurd. Zo krijg je enkel toegang tot je account als je enerzijds je wachtwoord kent én als je de cijfercode hebt die naar jouw persoonlijke mobiele nummer wordt gestuurd. Als je wachtwoord dan toch wordt gestolen, dan kunnen de dieven er niet veel mee.

Naast het gebruik van publieke wifinetwerken, is het ook opletten geblazen met andere alledaagse digitale gevaren die je op vakantie kan tegenkomen, volgens Van Hoornick. Let bijvoorbeeld ook op met de openbare oplaadpunten voor je smartphone. Zulke oplaadpunten kunnen gemanipuleerd worden voor “juice jacking”, waarbij malware via de kabel op jouw toestel kan belanden. Plaats om die reden ook geen usb-sticks van vreemden in je laptop, bijvoorbeeld om foto’s of bestanden te delen. Scan tot slot niet zomaar elke QR-code die je tegenkomt: mogelijk leidt de QR-code naar een schadelijke website die je smartphone infecteert met malware.