Europese Commissie biedt miljoenengreep uit kas voor lidstaten die migranten opvangen
De Europese Commissie wil met een zak geld en personele hulp EU-landen overhalen opvangcentra voor migranten op te zetten. Alle kosten voor dergelijke centra zullen door de EU worden vergoed. Daarnaast ontvangt een land 6.000 euro voor iedere migrant die wordt overgenomen uit Italië en Griekenland.
Betrokken Commissieambtenaren houden rekening met extra uitgaven van 200 tot 300 miljoen euro in de komende twee jaar. Volgens de Commissie is dat geld beschikbaar binnen het huidige EU-budget. In de nieuwe ‘gecontroleerde centra’ moet met de assistentie van EU-experts een asielaanvraag snel (binnen acht weken) worden afgehandeld. De Commissie wil verder alles op alles zetten om economische migranten onmiddellijk naar huis te sturen.
Woensdag bespreken de EU-ambassadeurs de Commissievoorstellen. Tot nog toe heeft geen enkele lidstaat zich spontaan gemeld als gastland voor een opvangcentrum. De Italiaanse minister van Binnenlandse Zaken Salvini liet zich dinsdag smalend uit over de ‘charitas’ van de Commissie. Landen als Nederland, Duitsland, maar ook Polen en Slowakije zijn op hun beurt niet enthousiast over de greep in de EU-kas. Zij vinden dat lidstaten zelf moeten betalen voor een effectief asielstelsel en beschuldigen Italië en Griekenland ervan de hand op te houden in Brussel.
Tot nog toe heeft geen enkele lidstaat zich spontaan gemeld als gastland voor een opvangcentrum
De voorstellen die de Commissie dinsdagmiddag presenteerde, vloeien voort uit de verklaring van de 28 Europese regeringsleiders eind juni. De leiders beloofden speciale asielcentra in EU-landen om de asieldruk op Italië, Griekenland en Spanje te verlichten. De leiders bepleitten ook ‘ontschepingsplatforms’ in Noord-Afrika voor in de Middellandse Zee geredde migranten.
‘Gecontroleerde centra’
In de uitwerking van de Commissie komt er ‘totale Europese steun’ in de vorm van asielexperts (van het Europese grensagentschap, het EU-asielagentschap en Europol) voor de landen in de EU waar de migranten arriveren. Mobiele asielteams maken snel een eerste selectie van wie in aanmerking komt voor asiel. Die groep gaat door naar een ‘gecontroleerd centrum’ ergens in Europa – lidstaten zijn gastland op basis van vrijwilligheid – waar de asielaanvraag verder wordt afgehandeld. Alle kosten voor zo’n centrum worden vergoed. Kansloze economische migranten moeten terug.
Als ‘lokkertje’ krijgen landen 6.000 euro per migrant die uit Italië, Griekenland en Spanje wordt overgenomen
Als ‘lokkertje’ krijgen landen 6.000 euro per migrant die uit Italië, Griekenland en Spanje wordt overgenomen. Deze financiële regeling bestaat al sinds 2015 maar leidt vooralsnog niet tot grote bereidheid in de noordelijke, westelijke en oostelijke lidstaten.
Afrikaanse gastlanden
De ‘ontschepingsplatforms’ in Noord-Afrika kunnen ook rekenen op forse financiële EU-steun. Het idee is dat migranten naar een haven worden gebracht en dan snel overgeplaatst naar opvang ver weg van de zee om een nieuwe overtocht te voorkomen. Dit najaar hoopt de EU de onderhandelingen te starten met potentiële Afrikaanse gastlanden.
Vluchtelingenorganisaties UNHCR en IOM bekijken wie in aanmerking komt voor een vluchtelingenstatus. Zo’n status betekent niet per se een plek in Europa, waarschuwt de Commissie.