Tientallen hoorden over radio wanhopige noodoproepen Amelia Earhart. Onderzoekers reconstrueerden er nu haar laatste momenten mee

Het is een van de meest tot de verbeelding sprekende mysteries van de luchtvaart: wat gebeurde er met Amelia Earhart (39)? Ze stak als eerste vrouwelijke pilote de Atlantische Oceaan over in 1932 en werd 3 jaar later ook de eerste persoon die solo de Stille Oceaan overvloog. Ze verdween toen ze samen met stuurman Fred Noonan bezig was aan wat de langste vlucht ooit moest worden: een reis van 47.000 kilometer rond de wereld. Op vrijdagochtend 2 juli 1937 om 9.25 uur viel hun Lockheed Electra van de radar. Daarna niets meer. Op 5 januari 1939 werd Earhart doodverklaard, maar nieuwsgierigen bleven verder zoeken naar wat er precies met haar gebeurd kon zijn.

Richard Gillespie is een van hen. Samen met Bob Brandenburg analyseerde hij ruim 100 oproepen die geregistreerd werden in de week na de verdwijning van Earhart. Niet alleen door reddingswerkers en overheden, maar ook door mensen van over de hele wereld die de signalen bij toeval opvingen op hun radio’s thuis. In totaal 57 daarvan beschouwen ze als geloofwaardig, zo schrijven ze in een 30 pagina’s tellend rapport dat ze gisteren uitbrachten, op wat de 121ste verjaardag van de pilote geweest zou zijn. “De noodsignalen geven ons een blik op de laatste dagen voor het neergestorte toestel definitief de golven in verdween”, aldus Gillespie. (lees hieronder verder)

In tegenstelling tot wat algemeen wordt aangenomen – dat Earhart neerstortte in de Stille Oceaan – gelooft Gillespie dat de pilote met brandstofgebrek landde op een rif voor Gardner Island, nu bekend als Nikumaroro. Dat was de enige plek in de omgeving die volgens de onderzoekers enigszins kon dienen als landingsbaan. Van daaruit stuurden Earhart en Noonan radiosignalen naar de Istaca, het schip van de kustwacht dat hun vlucht moest monitoren tijdens dat deel van hun tocht.

Wat Gillespie als de ultieme bevestiging ziet van zijn hypothese, is dat bijna alle noodoproepen die hij als authentiek beschouwt de wisseling van hoog- en laagtij in het betrokken gebied volgen. Earhart en Noonan konden alleen noodsignalen uitsturen als de motor van hun vliegtuig aanstond zonder het gevaar dat hij zou overstromen: van ’s avonds laat tot in de vroege morgen. “Avond na avond kwamen de geloofwaardige noodoproepen binnen als het water in het gebied laag genoeg stond”, klinkt het. (lees hieronder verder)

De getuigenissen lieten Gillespie en Brandenburg toe om de dagen na de crash te reconstrueren. “De getuigen kenden elkaar niet en wisten niet van elkaars waarnemingen. Toch vertellen ze een consistent verhaal dat met het verstrijken van de dagen steeds hopelozer lijkt te worden”, klinkt het.

Zo hoort Mabel Larremore uit Amarillo, Texas op de avond van 2 juli 1937 opeens de stem van Earhart op haar radio terwijl ze die aan het afstellen is. “Vliegtuig neergestort op een onbekend eiland. Klein. Onbewoond.” 30 tot 40 minuten luistert Mabel naar de stem, terwijl die vertelt dat het toestel deels op land en deels in het water ligt. Stuurman Fred Noonan blijkt zwaargewond en heeft onmiddellijke hulp nodig. Earhart vertelt dat ze ook gewond is, maar niet zo ernstig. (lees hieronder verder)

Een dag later hoort Nina Paxton in Ashland, Kentucky Earhart zeggen dat ze in de oceaan terecht zijn gekomen. “Ons vliegtuig heeft bijna geen brandstof meer. Er is overal water. Erg donker.” Vervolgens iets over een storm en dat de wind hevig blaast. “We zullen hier weg moeten. We kunnen hier niet lang blijven”, klinkt het nog.

Op 4 juli onderschept Dana Randolph in Rock Springs, Wyoming in de vroege ochtend een bericht. “Dit is Amelia Earhart. Schip ligt op een rif ten zuiden van de evenaar.” Als de pilote haar coördinaten doorgeeft, wordt het signaal te zwak om het nog te horen. ’s Avonds hoort Howard Coons in San Francisco: “Leven nog. Haast je. Zeg echtgenoot alles is in orde.”

De volgende dag loopt een nieuw radiosignaal binnen. Een schip van de Amerikaanse marine hoort een boodschap over hoe het stijgende water er weldra voor zal zorgen dat Earhart geen noodsignalen meer zal kunnen uitzenden. Het moment komt overeen met het hoogste getijde op het rif sinds het vliegtuig neerstortte. In de Verenigde Staten hoort Betty Klenck in St. Petersburg, Florida hoe de toon van Earhart steeds wanhopiger wordt. Klenck vertelt hoe ze Earhart om hulp hoort roepen en probeert om een irrationele Fred Noonan onder controle te houden. Ze vertelt dat het water al tot kniehoogte komt en smeekt om snel hulp te sturen. (lees hieronder verder)

Op 7 juli vangt iemand de mogelijks laatste transmissie van Earhart op. Thelma Lovelace uit St. Johns in New Brunswick hoort plots: “Kan je me horen? Kan je me horen? Dit is Amelia Earhart. Dit is Amelia Earhart. Antwoord alsjeblieft. We hebben water gemaakt. Mijn stuurman is ernstig gewond. We hebben medische zorgen nodig en moeten hulp krijgen. We kunnen het niet lang meer volhouden.” Daarna volgt stilte. Voor altijd.

Volgens Gillespie moet de Elektra op de ochtend van 9 juli van het rif gespoeld zijn - de oceaan in - en gezonken. Toen enkele Amerikaanse vliegtuigen die dag over Gardner Island vlogen, was er niets meer van het vliegtuig te zien.

Het onderzoek van de man lijkt een hypothese te steunen van forensisch antropoloog Richard Jantz van de universiteit van Tennessee. Die beweerde eerder dit jaar dat enkele beenderen die in 1940 gevonden werden op Nikumaroro “vermoedelijk” van Earhart waren. Bij de beenderen – die verloren gingen – werden een doos van een sextant en delen van een schoen gevonden. De sextant was volgens Jantz van hetzelfde type als die welke Noonan bij zich had. Over het lot van Noonan is niets bekend.