De doortocht van een orkaan heeft vaak catastrofale gevolgen voor de getroffen bewoners en voor de ecosystemen. Wetenschappers weten al langer dat orkanen tot een verhoogde sterfte leiden bij dieren, maar het was onduidelijk of het weerfenomeen selectiedruk op populaties uitoefent. Of met andere woorden: overleven dieren ‘random’, of spelen bepaalde morfologische factoren een rol?

Een team wetenschappers, met onder anderen Anthony Herrel, verbonden aan het Nationaal Natuurhistorisch Museum van Frankrijk (Parijs) en aan de onderzoeksgroep Functionele Morfologie van de Universiteit Antwerpen, bestudeerde in 2017 de Anolis scriptus. Die kleine boombewonende hagedis leeft op de Turk and Caicos-eilanden, onderdeel van de Antillen. De onderzoekers brachten de populatie morfologisch in kaart.

Grotere hechtschijven

“Het onderzoek was nog maar net afgelopen of de eilandjes kregen bezoek van orkaan Irma”, blikt Herrel terug. “Twee weken later passeerde ook orkaan Maria. Mijn collega’s en ik besloten terug te keren naar de archipel om te kijken hoe onze onderzoekspopulatie de stormen had doorstaan. Dit was een unieke kans om een dergelijke studie uit te voeren.”

De biologen stelden vast dat de overlevende hagedissen gemiddeld kleiner waren, dat ze langere voorpoten en kortere achterpoten hadden en dat ze ook grotere hechtschijven aan vingers en tenen hadden. Met die hechtschijven klampen de diertjes zich vast aan de bomen.

Meer extreme weersfenomenen

Herrel: “Het is de eerste keer dat wetenschappers een dergelijk direct effect van een orkaan op de morfologie van dieren binnen een populatie konden aantonen. Ons onderzoek bewijst dat extreme weersomstandigheden, zoals orkanen, wel degelijk een rechtstreekse selectiedruk kunnen uitoefenen op populaties, en op die manier kunnen ze dus een belangrijke rol spelen in de biologische evolutie. Dat is geen vrijblijvende vaststelling, want door de klimaatopwarming zullen extreme weersfenomenen in de toekomst in frequentie gaan toenemen.”

Het belangrijke wetenschappelijke tijdschrift Nature publiceert een paper over dit onderzoek.