Plannen voor Brusselse Ring verdelen de gemeenten: "Voor ons is het resoluut neen"

"De ring van de toekomst", liet Vlaams minister van Mobiliteit Ben Weyts (N-VA) zich eerder dit jaar ontvallen. De optelsom voor het noordelijke ringtracé tussen Groot-Bijgaarden en Sint-Stevens-Woluwe – waar de grootste congestie zich voordoet – is ambitieus: 60 kilometer nieuwe trambuslijnen, 40 kilometer nieuwe fietssnelwegen en 20 kilometer vernieuwde rijweg, samen goed voor zowat 3 miljard euro aan Vlaamse investeringen. Allemaal om die ene ader niet meer dagelijks te doen dichtslibben. De filezwaarte steeg er sinds 2012 met liefst 42 procent. 

Het project ligt al jaren op tafel, maar is nu in een start- en projectnota gegoten door De Werkvennootschap, opgericht door Weyts om mobiliteitsplannen te coördineren. Ligt sowieso vast: de R0 moet over 20 kilometer gescheiden rijvakken krijgen voor enerzijds doorgaand en anderzijds lokaal verkeer, om de gevaarlijke weefbewegingen van auto's te beperken.

"Er zijn verschillende pistes, maar een scenario van '3 + 2' rijvakken in beide richtingen is het meest waarschijnlijk", zegt Marijn Struyf van De Werkvennootschap. Samen met enkele groene verbindingen zoals een ecoduct nabij Jette en een paar knippen in de talloze op- en afritten, moet dat zorgen voor een vlotte en vooral leefbare verkeersstroom. "Het is niet zo dat we blind de capaciteit verhogen."

Wat gaat er veranderen?

Het plan van De Werkvennootschap is gericht op vier pijlers. De meest arbeidsintensieve en duurste is de auto: de ring tussen Groot-Bijgaarden en Sint-Stevens-Woluwe (20 kilometer) gaat gesplitst worden voor doorgaand en lokaal verkeer, wellicht 3 en 2 rijvakken per richting. Het kluwen aan op- en afritten zou ook vereenvoudigen.

Daarnaast richt het plan zich op twee alternatieven met vijf fietssnelwegen (bijvoorbeeld langs A12) en drie nieuwe tramlijnen in het Brabantnet (bijvoorbeeld Ringtrambus tussen Heizel en Zaventem). Als laatste moeten enkele groenverbindingen, zoals een herwaardering van de Woluwe-vallei, de leefbaarheid verhogen.

Gemor

Maar enkele van de aanpalende gemeenten maken zich net grote zorgen over die leefbaarheid. Van 1 juni tot 30 juli, komende maandag dus, was een tijdsvenster voorzien om te reageren op de nota's: Vorst en Jette dienden een negatief advies in, en ook in andere Brusselse gemeenten zoals Watermaal-Bosvoorde klinkt al langer gemor.

"Voor ons is het resoluut neen", is mobiliteitsschepen Nathalie De Swaef (Groen Jette) duidelijk. Net als in Vorst is de grootste bezorgdheid het voorspelde aanzuigeffect. "Als je naar internationale voorbeelden kijkt, is de lijn duidelijk: meer capaciteit creëren voor een vloeiender verkeer, heeft ook een aantrekkingskracht. Binnen een aantal jaar is de congestie daar weer, maar gewoon breder." 

De Swaef wijst ook op de impact op de luchtvervuiling en de biodiversiteit in het aangrenzende Laarbeekbos. "Dat gaat vlak naast een rijstrook komen te liggen door die verbreding." Frappant trouwens: criticasters spreken steevast van een verbreding, wat het de facto natuurlijk is gezien er 10 rijstroken zouden komen, maar in de officiële communicatie wordt dat woord te allen tijde vermeden. "Misleidend", vindt De Swaef.

De Werkvennootschap kreeg tot nu toe 30 officiële reacties binnen, en verwacht nog van heel wat gemeenten een advies, dat in dit stadium sowieso niet bindend is. "We investeren trouwens eerst in de alternatieven", zegt Struyf. In augustus worden een aantal kleine ingrepen gedaan in functie van de Ringtrambus, in september starten werken aan een fietssnelweg langs de A12. Een richtdatum voor de Ring zelf ligt nog niet vast.

In de Vlaamse randgemeenten klinkt alvast een positiever signaal. In Zaventem toont burgemeester Ingrid Holemans (Open Vld) zich vooral bevreesd voor een specifieke knip, waardoor het centrumverkeer zou aanzwellen. Collega Walter Vansteenkiste (CD&V) uit Wemmel, filekoning op het traject, toont zich dan weer grote fan omdat de gemeente nu geteisterd wordt door sluipverkeer van de A12.

"Naar mobiliteit toe biedt het plan veel perspectieven, maar we mogen fundamentele vragen over de impact op het leefmilieu niet uit de weg gaan", ziet Hans Bonte (sp.a), burgemeester van Vilvoorde, nog wat studiewerk. De vraag is uiteindelijk: gaat dit op termijn tot vlotter verkeer leiden? "Want stilstaand verkeer is de grootste vervuiler en daar hebben we al genoeg van. De snelheid op de Ring van 120 naar 90 herleiden zou in die optiek een veel goedkopere oplossing zijn. Dat blijft helaas een politiek taboe."