Het Openluchtbal in Hamont-Achel kreeg op 29 juni bezoek van inspecteurs van de federale overheidsdienst (FOD) Volksgezondheid. Die kwamen controleren of de minimumleeftijd voor alcohol in de Limburgse gemeente werd gerespecteerd.

Een jong uitziend meisje dat gevraagd werd zich te identificeren, toonde een kopie van haar identiteitskaart op haar smartphone. Volgens die kopie was ze ouder dan 18 en mocht ze dus sterkedrank drinken. Maar omdat het meisje zich opvallend nerveus gedroeg, beslisten de inspecteurs haar gegevens op te zoeken in het rijksregister. Volgens het rijksregister was ze geboren in mei 2002, terwijl de foto op haar smartphone mei 2000 als geboorte­datum vermeldde. Het meisje ging lopen, maar haar vriendin bevestigde dat ze geen 18 was.

“Nadat we andere controleurs hadden ingelicht, hebben we in juni nog drie andere gevallen van identiteitsfraude vastgesteld in Aalst en Gent”, zegt Paul Van den Meerssche, hoofd van de controledienst. “Hun werkwijze was steeds dezelfde: de jongeren gebruiken een app om de geboortedatum op hun identiteitskaart aan te passen.”

Valsheid in geschrifte

Wie dat doet, maakt zich schuldig aan valsheid in geschrifte. Als de controleurs het opmerken, wordt de politie verwittigd. Die stelt een proces-verbaal op dat kan worden doorgestuurd naar het jeugdparket. Dat beslist of de zaak naar de jeugdrechtbank gaat of wordt geseponeerd.

Volgens de controleurs waren de vier jongeren erg onder de ­indruk toen ze betrapt werden. “Maar dit toont aan hoever ze gaan om alcohol te kopen. Onze inspecteurs betrappen ook steeds vaker jongeren die oudere vrienden vragen alcohol voor hen te kopen”, zegt Van den Meerssche.

Volgens het VAD, het Vlaams expertisecentrum voor Alcohol en andere Drugs, is het gebruik van alcohol bij jongeren nochtans duidelijk op de terugweg. Dat blijkt uit hun jaarlijkse ­bevragingen op secundaire scholen. “Een meerderheid ­begint inderdaad op latere leeftijd met alcohol drinken”, zegt directeur Marijs Geirnaert.

LEES OOK. Geen alcohol onder de zestien? Jongeren hebben nieuw trucje ontdekt via de smartphone

Maar ze plaatst daar een kanttekening bij, want wie wel drinkt, vertoont een riskanter drinkpatroon. “We zien een groep jongeren die erg veel drinkt, met de duidelijke bedoeling dronken te worden. Alcohol wordt niet gebruikt voor de ­gezelligheid, wel voor het roes­effect.”

Ook de FOD Volksgezondheid maakt zich zorgen over die ­extremen. Deze week vertrok daarom een brief om de horecafederaties te waarschuwen. Er wordt ook gevraagd dat café­bazen zich bij controles niet ­baseren op foto’s van identiteitskaarten op smartphones. Toch zijn leeftijdscontroles door de horeca vandaag niet in zwang. “Winkels of horecazaken vragen zelden de leeftijd van jonge klanten. En het is al helemaal uitzonderlijk dat identiteitspapieren worden gecontroleerd”, zegt Van den Meerssche.

“Het zou in de horeca een ­gewoonte moeten worden om identiteitspapieren te vragen aan iedereen die er jong uitziet en alcohol bestelt”, vindt Marijs Geirnaert. “Maar we zien dat het dode letter blijft.”