Vier miljoen mensen in India dreigen hun nationaliteit te verliezen en stateloos te worden

Assam kent u wellicht als een van de grote theegebieden in India, naast Darjeeling en Nilgiri. De staat ligt in het uiterste noordoosten van India en er wonen iets meer dan 32 miljoen mensen. Volgens India vindt er echter in die staat veel illegale immigratie vanuit buurland Bangladesh plaats.

Daarom is een National Register of Citizens (NRC) opgesteld, een lijst van mensen die kunnen bewijzen dat ze in Assam woonden voor 25 maart 1971, de dag dat buurland Bangladesh onafhankelijk werd van Pakistan. Voor de meeste inwoners van Assam is dat ok, maar vier miljoen mensen konden dat niet. India zegt dat ze nog een kans krijgen en dat er voorlopig niemand het land wordt uitgezet.

Dat zou voor die mensen een ramp zijn, want Bangladesh wil hen ook niet en dus dreigen ze stateloos of "apatride" te worden. Ze zouden zo niet enkel hun burgerrechten, hun recht op verblijf en woningen en velden kunnen verliezen. Bangladesh -dat al meer dan een miljoen Rohingya uit Myanmar opvangt en zelf overbevolkt is- zit echt niet te wachten op nog eens vier miljoen die uit India worden weggestuurd.

Tweederde van de inwoners van Assam zijn hindoes, een derde is moslim en is van Bengaalse afkomst. Assam is daarmee na Kashmir de deelstaat met het grootste percentage moslims in India. Nu zijn veel van die Bengaalse moslims al in de Britse koloniale tijd in Assam komen werken en die worden wel erkend als staatsburger. Veel anderen zijn echter tijdens de bloedige onafhankelijkheidsoorlog van Bangladesh tegen Pakistan in 1971 naar Assam gevlucht en daar blijven wonen. Die oorlog is beslecht door Indiase militaire inmenging en dus vindt India dat er geen reden is waarom die vluchtelingen niet naar Bangladesh zouden terugkeren.

Critici verwijten de hindoe-nationalistische regering van de BJP van premier Narendra Modi -die ook aan de macht is in Assam- dat die afwil van moslims, terwijl die geen problemen heeft om hindoes uit Bangladesh binnen te halen.

Toch is het probleem al veel ouder en probeerde de centrumlinkse Congrespartij -die nu in de oppositie zit- in de jaren 80 ook al Bengali's het land uit te zetten. Dat gebeurde na etnische onlusten tussen Bengali's en nationalistische Assamezen. Die spanningen komen met een regelmaat terug en de BJP-regering wil daar naar eigen zeggen een oplossing voor bieden, al leidt die dan wellicht tot nieuwe problemen elders waarbij veel gewone mensen het slachtoffer worden.