Justitiewatcher Jan Nolf: "Dit ruikt steeds meer naar samenzwering van Francken tegen de rechterlijke macht"

“Natuurlijk is er geen uitdrukkelijke bevelsrelatie tussen een onderzoeksrechter en de Dienst Vreemdelingenzaken (DVZ)”, zegt Justitiewatcher Nolf. “Het is evident dat die twee instanties onafhankelijk van elkaar kunnen opereren. Maar anderzijds is het natuurlijk wel cruciaal dat die twee elkaar het werk niet onmogelijk maken.

"In die zin is deze nieuwe zaak nog zorgwekkender dan de uitwijzing van Safet Rustemi. Want deze keer zegt DVZ-directeur Freddy Roosemont letterlijk dat hij helemaal niet geïnteresseerd is in het feit dat er nog een gerechtelijke onderzoek bezig is. Eigenlijk komt dit neer op een opgestoken middenvinger naar de rechterlijke macht. Roosemont gaat hier te ver: hij mag het gerechtelijk onderzoek niet onmogelijk maken. Integendeel: als gezagdrager van de uitvoerende macht is hij wettelijk verplicht om een beslissing van de rechterlijke macht uit te voeren. Wat hij nu doet is een vorm van sabotage.”

Zou het voor DVZ moeilijk geweest zijn om te achterhalen dat er een strafrechtelijk onderzoek liep tegen de Albanees in kwestie?

“Als Freddy Roosemont en staatssecretaris voor Asiel en Migratie Theo Francken van goede wil waren geweest, dan hadden zij heel eenvoudig kunnen achterhalen dat de betrokkene onder borg vrij was en dat er nog een onderzoek gaande was. Dat was echt niet het probleem.”

Staatssecretaris Theo Francken argumenteert dat het een slecht idee is om de uitwijzing uit te stellen omdat het gerecht erg traag werkt en de kans bestaat dat de Albanese verdachte opnieuw een misdaad zou plegen.

“Het is net de bevoegdheid van de onderzoeksrechter om te oordelen over een voorwaardelijke invrijheidstelling. Wie is Theo Francken in godsnaam om zich in de plaats van de rechterlijke macht te stellen? 

"Als hij dit soort beslissingen wil nemen moet hij maar rechten studeren en onderzoeksrechter worden. Hij gedraagt zich hier echt als een cowboy die een loopje neemt met iets héél essentieels: de scheiding der machten.”

Hoe zou justitieminister Koen Geens zich in deze kwestie moeten opstellen?

“Minister Geens is de bewaarder van de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht. Hij zal hier toch in actie moeten schieten en Francken terechtwijzen. Als er nu geen duidelijk standpunt komt van Geens zal het er nooit komen. Ten tweede verwacht ik dat ook de Hoge Raad voor de Justitie stappen onderneemt om Francken tot de orde te roepen.”

Zijn er volgens u nog mogelijkheden om deze uitwijzing tegen te houden?

“Het is aan de advocaat om via kort geding zijn cliënt in het land te houden. Daarnaast kan ik me voorstellen dat de bevoegde onderzoeksrechter zich niet zal laten doen door Francken en de Dienst Vreemdelingenzaken. Als onderzoeksrechter kun je een bevel tot verschijning uitvaardigen wat erop neerkomt dat de Albanese verdachte voor ondervraging naar het kabinet van de onderzoeksrechter moet komen. In opdracht van de onderzoeksrechter zouden agenten dan naar de luchthaven van Zaventem gestuurd worden om de verdachte mee te nemen.”

Dat zou dan wel neerkomen op een directe confrontatie waarbij de ene groep agenten de Albanees naar het Justitiepaleis wil meenemen en de andere groep agenten in opdracht van DVZ de betrokkene op een vliegtuig moet zetten.

“Ik ken onderzoeksrechters die hiervoor niet zouden terugdeinzen en in dit geval zou zo’n actie ook wel gerechtvaardigd zijn: eigenlijk helpt DVZ mee aan de ontsnapping van een verdachte. Dat kan toch niet.”

Kan de rechterlijke macht iets tegen Freddy Roosemont of Theo Francken ondernemen?

“Wel er bestaat zoiets als samenzwering door ambtenaren, dat is een specifiek misdrijf waarbij gezagsdragers, dus in dit geval ook Francken en Roosemont, de uitvoering van gerechtelijke bevelen onmogelijk maken en daardoor voor het Hof van Cassatie berecht kunnen worden. Vooraleer het ooit zover komt zal de regering natuurlijk allang gevallen zijn.

"Maar we komen toch langzaam maar zeker in een situatie terecht waarbij Francken zich fundamenteel tegen rechterlijke beslissingen kant. Dat past natuurlijk in zijn visie dat bepaalde beslissingen meer moeten overgelaten worden aan het administratieve recht dat eerder aan de regels van de regering dan aan de rechterlijke macht beantwoordt.

"Francken heeft uiteraard het recht om zo’n visie te koesteren, maar binnen het huidige wettelijke kader heeft hij geenszins het recht om zijn visie door te drukken.”