"In een wereld vol zonnepanelen houden minikerncentrales het licht aan op koude dagen"

Alles wat met kerncentrales te maken heeft, valt in de categorie 'monumentaal'. De gebouwen, de kosten die eraan vasthangen, de bergen radioactief afval die achterblijven, de afbraakwerken – en de angst dat iets ernstigs misgaat.

Net daarom ligt de nucleaire toekomst misschien wel bij 'minimaal'. In der Beschränkung zeigt sich erst der Meister, weet de wereld sinds Goethe. Internationaal zijn tientallen bedrijven en onderzoeksinstellingen aan het experimenteren met minikerncentrales die, volgens hen, goedkoper en veiliger stroom kunnen opwekken dan hun grote broers.

Sneeuwbaleffect

De minikerncentrales (in het jargon small modulair reactors of SMR’s) hebben een vermogen tussen 50 en 300 megawatt. In vergelijking met de huidige reactoren van 1.000 megawatt is dat niet veel, maar in een wereld vol zonnepanelen en windmolens is dat volgens de nucleaire sector genoeg om het licht aan te houden op koude, windstille dagen.

"We zien een gunstig sneeuwbaleffect: als een reactor kleiner is, wordt het ontwerp minder complex, zijn de kosten lager en zijn de veiligheidsvragen beter in te schatten", reageert Matthias Meersschaert van het Nucleair Forum, de koepelorganisatie van de nucleaire sector in ons land. 

"Ik vergelijk het vaak met auto’s. In het begin had je alleen de Ford Model T en pas daarna kwamen andere, betere modellen. Dat gebeurt nu ook in de nucleaire sector. In die zin staan kerncentrales nog maar in hun kinderschoenen. Er worden een reeks beloftevolle technologieën onderzocht."

Fukushima

Overlevingsdrang speelt ook een rol, geeft Meersschaert toe. De vroeger zo potente nucleaire industrie beleeft moeilijke tijden. Door de technologische vooruitgang worden zonnepanelen en windmolens steeds goedkoper. 

In veel landen produceren ze stilaan zonder subsidies. Terwijl nieuwe kerncentrales bouwen vaak een herculische taak blijkt, onder meer door de hogere veiligheidsnormen sinds de kernramp van Fukushima in 2011. Vorige week nog raakte bekend dat de constructie van een nieuwe kerncentrale in het Franse Flamanville al drie keer meer kost dan verwacht.

Kleiner lijkt dus beter. In België nemen het onderzoekscentrum SCK in Mol en Tractebel het voortouw in de ontwikkeling van minikerncentrales. Internationaal staat NuScale wellicht het verst. Dat Amerikaanse bedrijf belooft over een achttal jaar een reactor op de markt te brengen die op de oplegger van een vrachtwagen vervoerd kan worden.

"Op die manier zou je ook afgelegen streken in Afrika van voldoende stroom kunnen voorzien om zich economisch te ontwikkelen", zegt Meersschaert. "Niet voor niets is Microsoft-oprichter Bill Gates ook geïnteresseerd."

Terrorisme

De milieubeweging bekijkt het enthousiasme voor de minikerncentrales met een hoog opgetrokken wenkbrauw. "De nucleaire industrie komt om de zoveel tijd met een wondertechnologie", reageert Eloi Glorieux van Greenpeace. "Eerst ging kernfusie de wereld redden. Daarna kwamen de thoriumcentrales en vandaag zijn er de zogenaamde SMR’s."

Glorieux heeft er geen vertrouwen in. "Het blijft nucleaire technologie", benadrukt hij. "Je moet dit idee ook eens grondig doordenken, bijvoorbeeld voor ons land. In plaats van twee grote kerncentrales in Doel en Tihange zouden we binnenkort een resem minikerncentrales moeten bouwen. Zo decentraliseer je het gevaar. Want kleine kerncentrales zijn veiliger, maar niet onschuldig. Eén voorbeeld maar: terroristen krijgen veel meer keus voor een nucleaire aanslag als er vrachtwagens rondrijden met een kernreactor achterop."

Greenpeace en de bredere milieubeweging willen vooral inzetten op batterijtechnologie, om de stroomoverschotten van zonnepanelen en windmolens te stockeren. En op betere stroomnetverbindingen tussen landen. Glorieux: "Kernenergie is niet de toekomst."

Voordelen van kleinere reactoren volgens de nucleaire sector:

- Goedkoper: minder complexe constructie

- Veiliger: minder nucleaire brandstof nodig en minder afval

- Flexibel: kan achterop een vrachtwagen